جزئیات قیمت تدفین در بهشت رضا(ع) مشهد؛ "حفاران قبر" در بهشت رضا(ع) مافیا دارند؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، در آستانه روز خبرنگار، حجت‌الاسلام حسین مهدوی دامغانی، مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد و جمعی از معاونان وی در دفتر خبرگزاری تسنیم خراسان رضوی حاضر شدند.

در دیدار مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد با این این مطلب که روایتگری به عنوان موضوعی که در تمام ادوار تاریخ امری موثر بوده از «خبر» نشأت گرفته است، بر اهمیت ویژه کار خبرنگاری و حفظ امانت در نقل اخبار تاکید کرد. متن گفت‌وگوی تفصیلی با مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد از این قرار است:

تسنیم: ابتدا یک ترسیم کلی از وظایف و مسئولیت‌های سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد ارائه دهید.

مهدوی دامغانی: سازمان فردوس‌‌های شهرداری مشهد متصدی یک امر اختصاصی است و تجهیز اموات از وظایف ذاتی این سازمان است؛ بدین معنا که ‌‌‌‌‌‌‌‌تمام امواتی که در مشهد به رحمت خدا بروند و حتی از شهرهای اطراف برای اینکه طواف آخر متوفی را در جوار بارگاه مطهر امام رضا(ع) انجام دهند به مشهد می‌آیند و در سازمان فردوس‌ها تغسیل و تجهیز می‌شوند.

اما پس از ارائه تیم خدمات، تعدادی به شهرهای خود منتقل می‌شوند و برخی دیگر در حرم مطهر، آرامستان خواجه ربیع و خواجه اباصلت که زیرنظر آستان قدس رضوی است به خاک سپرده می‌شوند. سازمان فردوس‌ها که زیرنظر شهرداری مشهد است متصدی بهشت رضا به عنوان بزرگترین آرامستان شهر مشهد، آرامستان جوادالائمه در مجاورت بهشت رضا و آرامستان بهشت رضوان، که حدود دو سال است با وسعتی تقریبا معادل بهشت رضا(ع) افتتاح شده است، می‌باشد.

البته در بهشت رضوان خدمات تغسیل میت انجام نمی‌شود که دلیل موضوع، مسیر آنجاست که هنوز آن گونه که باید باشد نیست و اما زمانی که میسر شود طبعاً به موازات بهشت رضا(ع) در آنجا هم خدمات تجهیز اموات انجام می‌شود. علاوه بر این موارد سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد، حدود 13 آرامستان متروکه محلی را نیز کنترل می‌کند و باوجود اینکه که دیگر مجوز دفن در آنجا صادر نمی‌شود اما به دلیل اینکه اقوام افرادی که آنجا دفن هستند به زیارت اهل قبور می‌آیند، تحت نظارت این سازمان قرار دارد.

تسنیم: در مورد «بهشت رضوان» و برنامه‌هایی که برای اصلاح راه دسترسی به آن دارید توضیح دهید.

مهدوی دامغانی: جاده بهشت رضوان مجاور چندین روستا، باغ‌های میوه و ویلاهای شخصی است و رفت‌وآمد آنجا وجود داشته اما راه آن، راهی روستایی بوده و با وجود اینکه وظیفه سازمان فردوس‌ها تجهیز اموات است اما این سازمان مقدم بر سایر ارگان‌های مربوطه متصدی رسیدگی به راه بهشت رضوان شده تا ساماندهی و اصلاح هندسی شود.

صحبت‌هایی شنیده شده از روستاییان مبنی بر اینکه بخاطر بهشت رضوان در این جاده تصادفاتی رخ می‌دهد اما در طی 20 ماه گذشته تنها 344 نفر در بهشت رضوان دفن شده‌اند در حالی که در بهشت رضا(ع) بالغ بر 1000 نفر در ماه دفن می‌شوند و افرادی نیز در بهشت رضوان به خاک سپرده شده‌اند که بلاصاحب بودند بنابراین رفت‌وآمد به آن منطقه و بروز تصادفات بخاطر ایجاد این آرامستان نبوده و اگر شهرداری تاکنون در مورد این آرامستان تبلیغ نکرده به این دلیل بوده که باید بسترهای لازم نظیر همین راه دسترسی مهیا شود.

در این راستا قرار است جاده‌ای که عرض آن 5.5 متر بوده به حدود 15 متر افزایش یابد که این مهم‌ترین مزیتی که به هر ماه دارد که این مسیر آماده می‌شود برای حرکت وسایل حمل‌ونقل عمومی. اکنون به علت عرض کم جاده وسایل حمل‌ونقل عمومی از آنجا تردد ندارند اما زمانی که جاده تعریض و بهسازی شود، این امکان میسر می‌شود که رونق آن منطقه را به همراه داد. بنابراین اگر آن زمان خدایی ناخواسته اتفاقی رخ دهد می‌توان ادعا کرد ایجاد بهشت رضوان در آن دخیل بوده اما مقدمات و زیرساخت‌های مورد نیاز توسط بخش اجرایی سازمان فردوس‌ها در حال پیگیری است و پیشرفت قابل قبولی نیز داشتند.

یکی از مواردی که سبب استقبال کمتر از بهشت رضوان شده بحث راه دسترسی به آن است که در این راستا تعاملاتی با سازمان اتوبوسرانی شهرداری مشهد داشتیم تا خطوط اتوبوس و مینی‌بوس را در این منطقه فعال شود و مستلزم این شد ما از لحاظ ایمنی، مسیر را در حد استاندارد، تعریض کنیم.

همانطور که گفته شد عرض فعلی جاده منتهی به بهشت رضوان 5.5 متر است که آسفالت مرغوب و قابل قبولی نیز نداشت لذا اسناد مورد نیاز آماده شد و از ابتدای سال 97 قرارداد آن منعقد شد. البته چون بستر کار متعلق به اداره راه و شهرسازی بود تاخیری در تحویل آن داشتیم و عملا از 27 خرداد پروژه آغاز شد و تاکنون پیشرفت قابل قبولی داشته است.

قرارداد ما با پیمانکار در زمینه آماده سازی محور 12 ماهه است البته تاکیدات به تسریع بهسازی با در نظر گرفتن کیفیت کار است. اکنون در دو فاز کیلومتر صفر تا 2000 و کیلومتر 4000 تا 6000 دو اکیپ فعال توسط پیمانکار به کار گرفته شده، لایه‌های خاکریزی به اتمام رسیده و سعی داریم تا آغاز هفته دولت عملیات زیرسازی انجام شده و برای آغاز مرحله آسفالت آماده شود.

تسنیم: آیا حفاران قبوری که در بهشت رضا(ع) فعالیت می‌کنند زیرنظر سازمان فردوس‌‌ها بوده و بر آن‌ها نظارت دارید؟

مهدوی دامغانی: حفاران زیرنظر پیمانکار هستند. ما مکلف هستیم کارهای حجمی نظیر فضای سبز، رفت‌وروب، انتظامات و شست‌وشو و دفن اموات را به پیمانکار بسپاریم.

تسنیم: از این جهت این سئوال را مطرح کردیم که شایعاتی شنیده شده مبنی بر اینکه مافیایی شکل گرفته بر این مبنا که حفاران با تعداد محدودی از افرادی که در کار تراش سنگ قبر هستند ارتباط دارند و خانواده متوفی را صرفا به سمت سفارش به این افراد خاص هدایت می‌کنند، نظر شما در این رابطه چیست؟

مهدوی دامغانی: من این مسائل را نفی نمی‌کنم و مشکلاتی در این رابطه وجود دارد. همین امروز به همکارم گفتم ما باید در این مسائل ورود کنیم که آسیب‌شناسی شود. اما شاید کمی هم غلو می‌کنند؛ در واقع نه من نفی می‌کنم که اصلا چنین چیزی نیست و نه آنها باید مظلوم‌نمایی کنند. این امری عادی و طبیعی است که برخی به دنبال بازاریابی برای کار خود باشند؛ مثلا رستوران‌هایی که در ییلاقات اطراف مشهد هستند با راننده‌های تاکسی هماهنگ می‌کنند که مسافران را به رستوران آنها ببرند.

این را نمی‌توان اسمش را باند مافیا گذاشت و بحث رقابتی است. ما نمی‌توانیم به کسی بگوییم شما حق نداری با دیگری چنین قراری بگذاری. اتفاقا روز گذشته فردی شکایتی در این مورد داشت و من به او گفتم شما چرا به دنبال این نیستید که ارتباط برقرار کنید، البته باید کنترل کنیم تا بی‌انصافی در حق کسی نشود.

حتی شنیده‌ام تشریفات مراسم ختم در بیمارستان‌ها ورود می‌کنند و در میان خانواده افرادی که در شرف فوت هستند بازاریابی می‌کنند؛ این کار حرام و خلاف شرعی نیست البته که از نظر اخلاقی مخصوصاً درمورد اموات، مسئله دل‌چسبی نیست اما آن افراد هم کاسبی خود دارند و اگر کمی از این بعد نگاه کنیم می‌توانیم برای دیگران هم حق قائل شویم.

مجموعه سنگ‌تراشان قبلا در حاشیه شهر بودند اما در حاشیه جاده، احتمال خطرات جانی برای افرادی که در آنجا تردد می‌کنند وجود دارد و از نظر ظاهری نیز مناسب نبود بنابراین مصلحت عمومی را در نظر گرفتیم و با کمک فرمانداری و راهداری، سازمان فردوس‌ها فضای منظم و شکیلی را برای آنها در داخل بهشت رضا ایجاد کرد اما در آنجا افراد کمی با هم حس رقابت دارند و از جمیع جهات نتوانستند تعامل خوبی باهم داشته باشند. در مجموع اینکه درباره این مسئله را نفی نمی‌کنم و ما بازخورد نارضایتی‌ها را دریافت می‌کنیم.

تسنیم: پروسه قیمت‌گذاری و کف و سقف آن و هزینه پیش‌فروش قبر در بهشت رضا(ع) به چه صورت است؟

مهدوی دامغانی: مبلغی که گرفته می‌شود به عنوان هزینه خدمات است و نه پول قبر؛ ببینید فردی که در منزل یا بیمارستان فوت می‌کند توسط آمبولانس به بهشت رضا(ع) منتقل شده، تغسیل شده و سپس تشکیل پرونده انجام می‌شود. گاهی اوقات نیز پیکر در سردخانه برای مدتی می‌ماند. بعد از آن با آمبولانس به حرم مطهر برای طواف برده می‌شود برخی نیز علاقه‌مند هستند که میت برای آخرین بار به منزل خود نیز برده شود، پس از آن به بهشت رضا(ع) بازمی‌گردد و مراحل تدفین انجام می‌شود.

تمام اینها ساعت‌ها زمان می‌برد و هزینه دارد. اگر مراجعه‌کنندگان تسلیم نظر بهشت رضا(ع) باشند هزینه‌ای بابت دفن نمی‌پردازد بدین معنا که محل دفنی که از طرف آرامستان مشخص می‌شود را بپذیرد. اما گاهی اوقات مراجعان که تعدادشان کم نیست می‌گویند فلان خویشاوندنمان در فلان بلوک است و ما دوست داریم متوفی در آنجا تدفین شود. این امر خدمت جدیدی است که طبعا هزینه به همراه دارد. هزینه جابه‌جایی بین 3.5 تا 6 میلیون تومان است و بستگی به بلوک مدنظر مراجعه کننده دارد.

پیش‌فروش‌ها حداقل برای 33 سال است و کف هزینه آن، 6 میلیون و 800 هزار تومان است. هزینه پیش‌فروش در بلوک آرامگاه «میرزا جواد آقا تهرانی» که عالم برجسته شهر مشهد بودند و در جوار قطعه شهدا و علمای دیگری قراردارد حدود 33 میلیون است البته ما خیلی در این امر دخیل نیستیم و بعضا نظرات شورای شهر مشهد است. ضمن اینکه در همین بلوک آرامگاه «میرزا جواد آقا تهرانی» اگر فرد فوت شده امروز در آنجا دفن شود حداکثر هزینه آن 18 میلیون است.

تسنیم: در راستای ارتقای جایگاه اجتماعی کارکنان آرامستان‌ها به‌ویژه غسال‌ها  چه برنامه‌ای دارید؟

مهدوی دامغانی: کار غسال‌ها بسیار کار مهمی است اما بازخورد ضعیفی دارد و حتی منفی است. روز گذشته غسالی می‌گفت پیکری را از چاه بیرون کشیده بودند و به بهشت رضا(ع) آوردند که هزاران کرم از آن خارج شده یا فوتی‌های تصادفی با جراحت‌های دلخراش و موارد دیگر نشان از کار بسیار سخت غسال‌ها دارد.

از طرف دیگر مسئله تجهیز میت یک امر واجب و گردن همه افراد است اما اکنون سازمان فردوس‌ها و شهرداری این امر را انجام می‌دهد و واجب کفایی است. بنابراین غسالان یک امر واجب کفایی را انجام می‌دهند و زحمت آن را برعهده گرفتند تا ما دیگر نیازی نباشد این کار را انجام دهیم اما از این منظر کمتر نگاه نمی‌شود و ما باید باتوجه به اینکه با فرسودگی شغلی مواجه می‌شوند مزایای بیشتری برای آنان در نظر بگیریم.

ضمن اینکه ما از نظر تعداد نیروی انسانی، غسال زیادی نداریم و نیروی جایگزین نیز به راحتی نمی‌توانیم داشته باشیم چون تغسیل میت یک امر تخصصی شرعی است و همچنین رغبتی نیز نسبت به این شغل اندک است بنابراین ما باید بسیار قدردان زحمات این عزیزان باشیم اما تاکید من بر بعد اجتماعی و ارتقای جایگاه آنان در جامعه است.

در جلسه‌ای که ما با معاونت برنامه‌ریزی شهرداری داشتیم گفتند افرادی که در سازمان فردوس‌ها مشغول به کار هستند خیلی از شغل خود خوشحال نیستند و من گفتم شما شوری را نمی‌توانید از نمک بگیرید؛ همه مردم از اموات می‌ترسند اما نباید کسی که زحمت این کار را برعهده گرفته را پس بزنیم و امیدوارم بتوانیم فرهنگ‌سازی کنیم اما کار بسیار دشواری است. اما در این میان ما افرادی را نیز داریم که تحت عنوان «طرح طاهرین» به‌طور افتخاری و به صورت شیفتی و گاهی، با انگیزه تکریم غسال‌ها یا تنبه خود، اموات را غسل می‌دهند.

تسنیم: در زمینه توسعه زیرساخت‌ها، هوشمندسازی و گسترش ظرفیت آرامستان بهشت رضا چه برنامه‌ای دارید؟

مهدوی دامغانی: اسناد قبور بسیار نامنظم بود که ما موفق شدیم چندین هزار سند را به‌روز و مرتب‌سازی کنیم. در مورد هوشمندسازی آرامستان ما در حال حاضر یک سامانه جامع آرامستان‌ها داریم که لحظه به لحظه آمار را برای ما مشخص می‌کند و امیدواریم بتوانیم در این مسیر گام‌های بزرگی را برداریم و مقدمات آن فراهم شده است البته برخی مشکلات اقتصادی که اخیرا پیش آمده حرکت ما را نیز کند کرده است. قبرسازی را دنبال می‌کنیم و در زمینه گسترش فضا زمین‌های اطراف هم احتمالا به ظرفیت بهشت رضا اضافه می‌شود.

همزمان با بحث راه دسترسی به بهشت رضوان، توسعه زیرساخت‌های آرامستان بهشت رضا، جوادالائمه و بهشت رضوان نیز مورد تاکید مدیریت سازمان فردوس‌ها است که در این زمینه مبحث آب‌رسانی به بلوک‌های جدید، برق‌رسانی و امکانات خدماتی و رفاهی مراجعین مدنظر قرار گرفته و در حال پیگیری است.

تسنیم: اگر فردی بضاعت مالی پرداخت هزینه‌های کفن‌ودفن را نداشته باشد سازمان فردوس‌ها این امر تقبل می‌کند؟

مهدوی دامغانی: اگر فرد هیچ امکاناتی را نداشته باشند، بله شهرداری به عنوان فرد بلاصاحب مراحل تغسیل و تدفین را برعهده می‌گیرد.

گفت‌وگو از فرزانه زنگی

انتهای پیام/ ز