به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، «زلمی خلیلزاد» همانطور که در کتاب خود تحت نام «فرستاده» یادآوری میکند، نقش بارزی در تقسیم امتیازات سیاسی میان گروههای دخیل در بحران افغانستان به ویژه در کنفرانس بن و طی سالهای ریاست جمهوری «حامد کرزی» داشته است.
او از جمله افراد مورد اعتماد کاخ سفید در امور افغانستان است که پس از روی کار آمدن «دونالد ترامپ» و قدرت گرفتن جمهوریخواهان گمان میرفت در برهه زمانی حساس خاورمیانه و جنوب آسیا، برای جایی مانند سکانداری «وزارت خارجه» پیشنهاد شود.
اگرچه که ترامپ جایگاه رسمی برای خلیلزاد در اداره کنونی واشنگتن تدارک ندید، اما ابرازنظرهای او از چگونگی روند صلح حکومت وحدت ملی با گروه طالبان گرفته تا حل اختلافنظرها و مناقشات داخلی افغانستان، همگی بیانگر این هستند که اداره ترامپ روی نقشآفرینیهای خلیلزاد حساب باز کرده است.
شایعات نامزدی خلیلزاد در انتخابات 2009
یک سال مانده به دومین دور از برگزاری انتخابات 2009 ریاست جمهوری افغانستان، روزنامه «ایندیپندنت» چاپ لندن نوشت: زلمی خلیلزاد در زمان خودش کارشناس «جورج بوش» رئیس جمهور آمریکا در کابل، بغداد و سازمان ملل و همچنین لابی کننده طالبان و شرکتهای نفتی بینالمللی بود، اما هم اکنون خود را آماده میکند تا نامزد انتخابات ریاست جمهوری کشور خودش یعنی افغانستان شود.
بر اساس گزارش این روزنامه، مقامات در واشنگتن به دلیل ناکارآمد بودن سیاستهای حامد کرزی در سمت ریاست جمهوری افغانستان و عملکردش در مقابل طالبان، به دنبال فردی با نفوذ و جایگزین میگردند.
گفته میشد در زمانی که خلیلزاد عهدهدار سفیری آمریکا در سازمان ملل بود، حامیانش تلاش میکردند تا فرصت شرکت در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را برای او فراهم کنند.
اندیپندنت درباره تاثیرگذاری این مقام افغان-آمریکایی افزود، سه ملاقات با گروههای اپوزیسیون انجام شد تا خلیلزاد به عنوان نامزد متحد کننده در افغانستان مطرح شود؛ در حالی که اختلافات عمیق میان اقوام افغانستان در آن موقع وجود داشت.
گمانهزنیها درباره نامزدی خلیلزاد در انتخابات 2014
سومین دور از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که در سال 2014 برگزار شد، همراه با شایعات بیشتری مبنی بر آمادگیهای خلیلزاد برای راه یافتن به ارگ ریاست جمهوری افغانستان بود.
خلیلزاد که دو سال قبل از برگزاری این دور از انتخابات، سفرهای متعددی برای پیشبرد امور بنیاد آموزشیاش به افغانستان داشت، در یکی از سفرها طی گفتوگو با شخصیتهای مطرح سیاسی افغان احتمال ثبتنام در انتخابات آینده ریاست جمهوری افغانستان را رد نکرد.
در همین رابطه «والاستریت ژورنال» به نقل از برخی سیاستمداران غربی و افغان گزارش داد که این سفرها از سوی خلیلزاد به منظور یافتن جانشینی مناسب برای «حامد کرزی» صورت گرفته است، زیرا در سال 2014 علاوه بر انتخابات، قرار بود که بسیاری از نیروهای تحت رهبری آمریکا از افغانستان خارج شوند بنابراین نیاز به فردی مناسب برای جایگزینی کرزی و رهبری افغانستان احساس میشد.
این شایعات با نزدیک شدن به موعد انتخابات، رنگ و بوی بیشتری به خود میگرفت. خبرگزاری «پژواک» یک سال قبل از شروع انتخابات به نقل از یک منبع آگاه در این باره نوشت که خلیلزاد میخواهد شانس خود را برای ریاست جمهوری افغانستان محک بزند و اگر بفهمد که شانسی برای پیروزی ندارد، احتمالا از نامزدی اشرف غنی حمایت خواهد کرد.
این منبع همچنان گفته بود که خلیلزاد صحبتهای خود را با «ژنرال دوستم»، «محمد محقق» و «عطا محمد نور» نیز آغاز کرده است.
دخالتهای پس از انتخابات؛ در دوره کاری «اوباما» و «ترامپ»
پس از ریاست جمهوری اشرف غنی و آغاز به کار حکومت وحدت ملی، خلیلزاد همچنان سعی کرد تا نفوذ در تحولات افغانستان را حفظ کند و در هر زمینه ابراز نظر کند.
او که از اعضای ارشد حزب جمهوریخواه آمریکا است، بر اساس سنت انتقادی دو حزب آمریکایی از سیاستهای یکدیگر، حکومت ائتلافی در افغانستان که معمار آن «جان کری» و دولت دموکراتها در آمریکا بود را نیز زیر سوال برد.
خلیلزاد با اشاره به ائتلاف شکل گرفته دولت افغانستان، اظهارداشت که توافق نامزدان ریاست جمهوری افغانستان برای تشکیل حکومت وحدت ملی خطری برای آینده اصلاحات در این کشور است.
آقای خلیلزاد همچنین در یک گفتوگوی تلویزیونی با «طلوع نیوز» گفت: آمریکا در سیاستگذاریهایش در قبال افغانستان در سالهای گذشته، دچار اشتباهاتی شده است و اکنون نیز اصلاح این اشتباهات ادامه دارد.
دخالت خلیلزاد در تنشهای «اشرف غنی» و «عطا محمد نور»
خلیلزاد در پی بروز اختلاف میان اشرف غنی و عطا محمد نور والی سابق بلخ که مواردی از تنشهای جنجالی این کشور بود نیز ایفای نقش کرده است.
اشرف غنی با شعار پایان بخشیدن به جزیرههای قدرت، تلاش داشت تا فرمانروایی بلامنازع عطامحمد نور در بلخ را درهم بشکند؛ کاری که حامد کرزی به رغم تلاشهای بسیار موفق به آن نشده بود.
تلاش اشرف غنی برای تضعیف چهرههای قدرتمند و بانفوذ افغانستان به بهانه شعار مبارزه با فساد انجام میشد، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که او بر مبنای سیاست قومگرایانه و تسهیل پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری 2019 به این اقدامات مبادرت میورزد.
این کشمکش میان کابل و بلخ تا حد زیادی نیز حیثیت و جنبه قومی به خود گرفت و خلیلزاد به عنوان کسی که بسیاری او را حامی سیاست قوم پشتون در افغانستان برمیشمرند، در یک گفتوگوی تلویزیونی در «آریانا نیوز» خطاب به نور هشدار داد: «صبر و حوصله هم از خود اندازه دارد. کاری نکنند که غلط حساب کنند. سیاسیون درست حساب نکردهاند. بعضی اوقات دو و دو نزد آنان هشت و یا دوازده شده است. بر اساس احساسات و غرور شخصی فیصله میکنیم و نه بر اساس حسابی که دو و دو چهار میشود».
خلیلزاد که پس از روی کار آمدن جمهوریخواهان در آمریکا حالا کمتر رویکرد انتقادی نسبت به سیاستهای دولت آمریکا در افغانستان دارد، باوجود اینکه مدعی بود، با هدف خاصی به افغانستان سفر نکرده است، اما به طور تمام قد از اشرف غنی در مقابل عطا محمد نور حمایت کرد و این حامل پیام حمایت جدی واشنگتن از ارگ بود.
او برای ابراز جدیت در پیام واشنگتن گفت: «فکر نکنم که آقای نور این کار را بکند. او آدم هوشیاری است. مقابله با نیروهای بینالمللی اشتباه است. فکر نکنم ضرورت شود که نیروهای جهانی فیصله رئیس جمهور را به زور به نور بقبولانند. باید در چارچوب قانون حل شود؛ هر چه زودتر بهتر.»
دیدار و گفتوگو با «حکمتیار»
خلیلزاد در سال جاری که فعالیتهای انتخاباتی در افغانستان اوج گرفته است نیز با حضور در کابل به دیدار «گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی و شریک سیاسی اشرف غنی رفت.
این دیدار حول مسایلی همچون برقراری صلح، تمدید مهلت آتشبس دولت و انتخابات آینده افغانستان میچرخید که نشان دهنده حمایت خلیلزاد از دولت تحت حمایت ترامپ است.
حکمتیار از معدود رهبرانی است که تحت حمایت خاص اشرف غنی است و بر اساس گزارش رسانههای افغانستان مانند روزنامه «اطلاعات روز»، رهبر حزب اسلامی مصارف میلیونی از بودجه ارگ ریاست جمهوری برای امورات حزب و مصارف خانهاش دریافت میکند.
آگاهان سیاسی در افغانستان بر این باورند که حکمتیار ممکن است با حمایت اشرف غنی در انتخابات آینده ریاست جمهوری نامزد شود و سهم بالایی در سیاست افغانستان داشته باشد.
نتیجه
آستانه انتخابات پارلمانی و همچنین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان فصلی از ائتلافها و جبههگیریهای مختلف است و مقامات واشنگتن تلاش میکنند تا در چنین برههای، رخدادها با مدیریت کامل آمریکا همراه باشند.
زلمی خلیلزاد با توجه به شرایط جاری در افغانستان بار دیگر نیز از سوی آمریکا به عنوان یک بازیگر در این فصل تعیین خواهد شد تا بتواند ترکیب آرایشهای انتخاباتی را طبق خواست و منافع این کشور تنظیم کند و یا در صورت لزوم، نامزد انتخابات آینده افغانستان شود.
خلیلزاد همانطور که یک آلترناتیو برای ریاست جمهوری حامد کرزی بود، در حال حاضر نیز اگر بنا به دلایلی حمایت آمریکا از اشرف غنی قطع شود او به میدان کارزار انتخابات ریاست جمهوری خواهد آمد.
سابقه خلیلزاد آنطور که در کتاب «فرستاده» به آن اذعان میکند، نشان دهنده این است که کاخ سفید به او به چشم یک فرستاده و نماینده ویژه برای مدیریت افغانستان مینگرد.
شاید به همین دلایل این روزها نیز در گرماگرم رایزنیها برای یافتن راهحل صلح دولت با طالبان و فعالیتهای انتخاباتی، خلیلزاد سفرهای پنهانیاش به کابل را آغاز کرده است.
انتهای پیام/.