پرونده ویژه؛ دزدی آب و دلسوزی دیپلماتیک- ۱| راهبرد صهیونیست‌ها برای رفع بحران کم‌آبی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، منابع آبی منابع حیاتی و بلکه استراتژیک برای رژیم صهیونیستی و تمامی کشورهای حاضر در منطقه خشک خاورمیانه به شمار می‌رود. تقریبا تمامی تحلیلگران اتفاق نظر دارند که محور منازعات آتی در منطقه را منابع آبی شکل می‌دهند.

بر اساس گزارش‌های اعلام شده، در سال 1950 تعداد 12 کشور با حدود 20 میلیون نفر جمعیت و در سال 1990 تعداد 26 کشور با جمعیت 300 میلیون نفر با کمبود آب مواجه بوده‌اند و پیش بینی می‌شود در سال 2025 تعداد 65 کشور با جمعیت حدود 7 میلیارد نفر با کمبود آب مواجه شوند.

در منطقه خاورمیانه تعداد کشورهایی که در سال 1955 از کمبود آب رنج می‌بردند، از 3 کشور (کویت، اردن و بحرین) تجاوز نمی کرد، اما این رقم در سال 1999 افزایش پیدا کرده و به 11 کشور رسید که عبارتند از:‌ الجزائر، فلسطین اشغالی، قطر، عربستان، سومالی، تونس، امارات متحده عربی ویمن. پیش بینی می‌شود تا سال 2025 هفت کشور دیگر این منطقه یعنی مصر، اتیوپی، ایران، لیبی، مراکش، عمان و سوریه نیز به این لیست افزوده شوند.

کمبود آب آشامیدنی از یک سو و نیاز روزافزون به غذا، از سوی دیگر، منابع آب موجود در کره زمین را با بحران جدی و خطرناک مواجه خواهد کرد. بر اساس یک پیش بینی دیگر بانک جهانی تا سال 2025 دو سوم جمعیت جهان دچار کمبود آب خواهد شد. طی قرن گذشته جمعیت جهان 3 برابر شده، اما میزان مصرف آب بیش از 6 برابر افزایش یافته است.

در همین رابطه رژیم صهیونیستی نیز طی سالهای گذشته نگرش استراتژیک به موضوع آب داشته و سیاست‌های کلانی را برای رفع مشکل کم آبی خود در پیش گرفته است.

ابعاد بحران آب در سرزمین‌های اشغالی

نیاز رژیم ‌صهیونیستی به منابع آبی در سال‌هایی که میزان بارش متوسط است، بیش از منابعی است که در دست این رژیم قرار دارد. در نتیجه اسرائیل همواره باید به دنبال اقداماتی باشد تا بتواند نیاز خود به منابع آبی را تامین کند.

از بزرگترین طرح‌های رژیم صهیونیستی برای مبارزه با بحران آب طرح توزیع آب ملی است که در سال 1964 کلید زده شد و آب را از بزرگترین دریاچه آب شیرین فلسطین اشغالی یعنی دریاچه طبریه به صحرای نقب شمالی پمپاژ می‌کند. این دریاچه در بلندی‌های اشغالی جولان قرار دارد و یکی از دلایل اصلی ادامه اشغالگری رژیم صهیونیستی در این منطقه به شمار می‌رود. محیط این دریاچه حدود 53 کیلومتر است. درازای آن 21 کیلومتر و پهنای آن نیز 13 کیلومتر است.

کل منابع داخلی تجدید پذیر آب رژیم صهیونیستی به صورت سالانه حدود 75 میلیون متر مکعب است. در سرزمین‌های اشغالی هیچ رود دائم وجود ندارد و تنها رود اردن آن هم بعد از جنگ سال 1967 در مرز مشترک سوریه- اردن و رژیم صهیونیستی وجود دارد.

به این ترتیب سهم هر فرد از منابع آبی سرزمین های اشغالی حدود 265 متر مکعب در سال است. این در حالی است که خط فقر آبی از سوی سازمان ملل متحد کمتر از 1000 متر مکعب به ازای هر نفر در سال تعریف شده است.

ارزیابی های انجام شده نشان می‌دهد که مجموعه نیاز به آب در سرزمین های اشغالی در سال 2020 به بیش از 3 میلیارد مترمکعب در سال می رسد که 50 درصد آن متعلق به اراضی زراعی است و استفاده منازل مسکونی از منابع آبی نیز از 450 میلیون مترمکعب کنونی به 700 میلیون مترمکعب خواهد رسید. این برآوردها نشان می‌دهد که بحران آب رژیم صهیونیستی در حدود 30 تا 50 درصد خواهد بود.

روزنامه صهیونیستی هاآرتص در فوریه گذشته در یادداشتی به بررسی وضعیت کمبود منابع آبی در فلسطین اشغالی پرداخته و نوشت با وجود بارش‌های اخیر، رژیم اسرائیل با بحران جدی آب در طولانی مدت مواجه است. مقاله مذکور در ابتدای این یادداشت با اشاره به بودجه 2.2 میلیارد دلاری رژیم صهیونیستی برای تامین آب شرب شهروندان خود تا سال 2050، نوشته است: حتی اگر سال 2018 به قدری بارش داشته باشد تا از اعلام خشکسالی برای پنجمین سال پیاپی جلوگیری کند، اما اسرائیل در وضعیت بحران باقی خواهد ماند.

به نوشته این روزنامه، مقامات اسرائیلی هشدار می‌دهند که سطح آب دریاچه طبریه که بزرگترین منبع تامین آب فلسطین اشغالی است، به میزان قبلی خود برنگشته و طی 20 سال آینده به مرداب تبدیل خواهد شد. هاآرتص نوشت: بحران آب به قدری جدی است که ساخت یک شهرک با ظرفیت 1000 خانوار در هرتصلیا باید به تعویق بیفتد.

مقامات صهیونیست در شهر «الجلیل» می‌گویند که امکان رسیدن به نقطه‌ای که در آن هیچ آبی در لوله‌کشی‌ها نباشد، وجود دارد. این کمبود آب در غرب الجلیل به دلیل وابسته بودن به منابع طبیعی و عدم وجود تاسیسات شیرین‌سازی آب، شدیدتر است.

استراتژی کلان رژیم صهیونیستی در خصوص بحران آب

استراتژی کلان رژیم صهیونیستی برای مقابله با بحران آب، با محوریت تجاوز به منابع آبی کشورهای منطقه و مناطق فلسطینی‌نشین در سرزمین‌های اشغالی با سه رکن تلاش‌های نظامی و دیپلماتیک و سیاست‌های حمایتی دنبال می‌شود.

رکن نظامی: رژیم صهیونیستی در بعد نظامی از جنگ و تهدید برای تامین منابع آبی خود استفاده می‌کند. منازعه رژیم‌صهیونیستی با سوریه در پروژه موسوم به پروژه ملی انتقال آب اسرائیل که در نهایت منجر به حوادث 1964 و جنگ شش روزه 1967 شد، از جمله تلاش‌های رژیم اسرائیل در این رابطه است.

دیوید بن گوریون نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سال 1956 گفته بود که « ما وارد جنگ آب با اعراب شده‌ایم.» موشه دایان نیز بعد از جنگ سال 1967 گفت که سرنوشت رژیم یهودی در فلسطین به مسئله آب بسته است و ما بر اورشلیم مسلط شدیم و در راه تسلط بر شهر مدینه و بابل هستیم که راه آن از اراضی رود فرات می گذرد.

برنامه‌های تجاوز طلبانه اسرائیل در لبنان از دیگر موارد سیاست‌های خصمانه رژیم صهیونیستی برای تسلط بر منابع آبی کشور‌های منطقه به شمار می‌رود. با این وجود دست‌اندازی‌های رژیم ‌صهیونیستی به منابع آبی کشورهای منطقه نتوانسته اسرائیل را در این زمینه بی‌نیاز سازد، لذا این رژیم تلاش کرده روش‌های غیرنظامی را نیز به عنوان مکمل رویکرد نظامی در پیش بگیرد.

رکن دیپلماتیک: ‌در زمینه فعالیت‌های دیپلماتیک، سیاست چماق و هویج اسرائیل با توجه به روش‌های به ظاهر مسالمت‌آمیز دنبال می‌شود. بر اساس قرارداد صلحی که بین رژیم صهیونیستی و دولت اردن در سال 1994 به امضا رسید، قرار بود که سالیانه میزان 200 میلیون متر مکعب از منابع آبی منطقه به ویژه رود یرموک به اردن واگذار شود، اما تل‌آویو همواره در این زمینه نقض عهده کرده، به گونه ای که طی سه سال بعد از امضای قرارداد سهم اردن از این منابع آبی تنها 50 میلیون متر مکعب بود که آنهم از رود یرموک نبود.

نخستین اختلاف ژئوپلتیک بین رژیم صهیونیستی و طرف‌های همسایه منابع آب حوزه رود اردن است. حوزه این رود میان کشورهای لبنان و سوریه و اردن و رژیم صهیونیستی تقسیم شده است. این رود در مقایسه با رودهای جهان نهر کوچکی است و مجموعه ذخایر سالانه آن کمتر از 2 میلیارد متر مکعب در سال است. ولی همین رود برای اردن و رژیم صهیونیستی از اهمیت حیاتی برخوردار است، چرا که به تنهایی می‌تواند یک سوم حجم منابع آب اسرائیل و سه برابر منابع آب اردن را تامین کند.

دومین حوزه ژئوپلتیک مورد اختلاف در خصوص منابع آب چگونگی بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در کرانه باختری و نوار ساحلی مربوط می‌شود. رژیم صهیونیستی منابع آب کرانه غربی را مصادره کرده و به فلسطینی‌ها اجازه استفاده از منابع آبی خودشان را نمی‌دهد.

یکی از رویکردهای سیاسی رژیم صهیونیستی برای همگرایی با دولت ترکیه، منابع آبی این کشور است. ترکیه به عنوان سرچشمه دو رود مهم دجله و فرات مطرح است و رژیم‌ صهیونیستی معتقد است اجرای پروژه های آبی در این کشور می‌تواند تهدیدی برای این رژیم باشد.

رژیم صهیونیستی وارد همکاری با ترکیه شده و با زیر پا گذاشتن کنوانسیون 1997 نیویورک در خصوص استفاده غیر کشتیرانی از جریان‌های آبی بین‌‌المللی که تنها عهدنامه بین‌المللی ناظر بر آب‌های شیرین است، طرح «گاپ» را در منطقه در دست اجرا دارد.

ده‌ها شرکت صهیونیستی مشغول به کار در پروژه گاپ هستند. این طرح با تاسیس 14 سد بر روی فرات و 8 سد بر روی دجله و با سوءاستفاده از وضعیت آشفته کشور‌های عراق و سوریه، کل منطقه را با خطر خشکسالی و تشدید ریزگرد مواجه کرده‌ است.

دامنه ملاحظات دیپلماتیک رژیم صهیونیستی برای حل معضل آب تا بدانجا است که برخی نظریه پردازان صهیونیست خواستار اجرای سیاست آب در مقابل زمین شده‌اند. آنها پیشنهاد داده‌اند که رژیم صهیونیستی به قیمت وارد کردن آب از سوریه و یا حتی ترکیه در مقابل زمین‌های آنها کوتاه بیاید. البته این موضوع با مخالفت بخش گسترده‌ای از صهیونیست‌های افراطی در سرزمین‌های اشغالی مواجه شد که به دنبال تحقق رویای اسرائیل بزرگ هستند.

رکن حمایتی: رژیم صهیونیستی برای مشروعیت بخشیدن به دست‌اندازی های خود به منابع آبی خارجی که نیازمند آن است، تلاش دارد بهانه‌های حقوقی ایجاد کرده و اقدامات خود را مشروع جلوه دهد.

اسرائیل از منابع آبی کرانه باختری رود اردن نیز به نفع خود بهره برداری می‌کند. تل‌آویو از سال 1967 میلادی حدود 450 میلیون مترمکعب از سفره‌های آب زیرزمینی واقع در جلگه ساحلی اردن که به منابع آب کرانه باختری پیوند داشتند، مورد بهره برداری قرار می‌داد. این آب معادل یک سوم آب مورد نیاز سرزمین‌های اشغالی بود. با اشغال کرانه باختری در سال 1967 تمامی منابع آب این ناحیه تحت کنترل اسرائیل در آمد. رژیم صهیونیستی تبعیض آشکاری در استفاده از منابع آب برای فلسطینیان و صهیونیست‌ها اعمال می‌کند.

مقامات رژیم صهیونیستی حفاری‌های جدید را جز در موارد ضروری برای فلسطینیان ممنوع اعلام کرده‌اند. اما شهرک نشینان صهیونیستی در کرانه باختری از منابع نامحدود آبی و تسهیلات ویژه‌ای برای حفاری چاه بهره‌مند هستند.

گزارش‌های مربوط به تشکیلات خودگردان فلسطین حاکی از آن است که رژیم صهیونیستی از زمان اشغال سرزمین های فلسطین در سال 1967 تلاش کرده از طریق احداث چندین شهرک در مناطق آبخیز، فلسطینی‌ها را از حقوق خود در دسترسی به این آب‌ها محروم کند. رژیم صهیونیستی با تصویب مقررات نژادپرستانه اعلام کرده که تمامی آب‌هایی که در سرزمین‌های اشغالی قرار دارد، در مالکیت رژیم صهیونیستی است و احداث هرگونه تاسیسات آبرسانی بدون دریافت مجوز از سوی این رژیم ممنوع است.

مهندس فضل کعوش رئیس سابق کمیته مذاکرات طرف فلسطینی برای بررسی مسایل مربوط به آب طرح راهبردی آینده اسرائیلی‌ها در راستای مذاکرات درباره منابع آبی با طرف فلسطینی را به شرح زیر بیان می کند:

• اسرائیلی ها اصرار دارند که تمامی راهکارهای مذاکرات طرف مقابل یا قوانین بین الملل و بویژه قوانین بین المللی مربوط به آب ها و مقررات قانونی مربوطه را رد کنند.
• صهیونیست ها با ورود بحث های مربوط به حوزه رود اردن به مذاکرات مخالفت می کند و حقوق فلسطینی‌ها را از این حوزه به کلی رد می کنند.
• اسرائیلی ها به شدت با قرار دادن دو حوزه پر آب غربی و شمال شرقی و الکرمل در مذاکرات مخالفت می کنند و آن را جزو حقوق تاریخی خود می دانند که غیر قابل مذاکره است.
• اسرائیلی‌ها حتی حقوق فلسطینی‌ها در برداشت از بحرالمیت را نیز نادیده می‌گیرند و اجازه ورود آن را به مذاکرات نمی‌دهند.
• صهیونیست‌ها که بر اساس بندهای فوق طرف مقابل را از تمامی منابع پرآب محروم کرده اند، حتی از اجرای تعهدات اندک خود در مورد ماده 40 از توافقنامه ای که خود زیر آن را امضا کرده‌اند نیز فرار می کنند. این ماده بویژه در بند اول خود مربوط به حقوق آبی فلسطینی ها است.

رژیم صهیونیستی علاوه بر مواردی که به آنها اشاره کردیم، تمامی پتانسیل انسانی و صنعتی و فنی خود را به همراه آزمایشگاه های پیشرفته به کار گرفته تا راهی برای حل این بحران پیدا کند.

ادامه دارد.....