به گزارش خبرنگار گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، خبرگزاری "eurasia.expert"، در گفتوگو با روشن نظروف دکترای فلسفه و معاون بخش تاریخ جدید و معاصر موسسه تاریخ آکادمی علوم جمهوری ازبکستان، درباره ویزایی شبیه شنگن در آسیای میانه نظرات وی را جویا شد.
به عقیده نظروف دستیابی به ویزای واحد در قلمرو آسیای مرکزی میتواند به واقعیت بپیوندد. ایده ایجاد چنین ویزایی در ازبکستان به وجود آمده است. با گذشت زمان دیگر کشورها نیز میتوانند به این طرح بپیوندند.
تاجیکستان ممکن است اولین کشور الحاقی به این طرح باشد
وی در این باره گفت: اخیراً برای اولین بار در 17 سال گذشته، رئیس جمهور تاجیکستان امام علی رحمان، از ازبکستان دیدار رسمی داشت. در سالهای گذشته، روابط بین دو کشور در جهت مثبت توسعه یافته است. بعید به نظر میرسد که تاجیکستان در پیوستن به طرح "شنگن آسیای مرکزی" مخالفت نشان دهد.
خبرنگار: در ازبکستان ایده ایجاد ویزایی همانند شنگن با قزاقستان را چگونه ارزیابی میکنند؟ این طرح چه فرصتها و خطراتی میتواند داشته باشد؟
روشن نظروف: مقامات قزاقستان حامی این ابتکار عمل هستند و تا پایان سال 2018 طرف قزاقستانی در انتظار تاییدیه از ازبکستان است. بی شک این طرح یک اتفاق مهم در ادغام منطقهای است. به عقیده ما، به جز ویزای توریستی، پس از مدتی صدور ویزای تجاری نیز مفید خواهد بود. شرکای خارجی اغلب نه تنها به همکاری دو جانبه، که علاقه مند به همکاری چند جانبه نیز میباشند. ایجاد ویزای واحد، میتواند به تسهیل گسترش گردشگری منطقهای و گسترش روابط در جامعه تجاری کمک کند.
خبرنگار: چقدر احتمال الحاق دیگر کشورهای منطقه به توافقنامه بین قزاقستان و ازبکستان است؟ چه نهاد دیگری به "شنگن آسیای مرکزی" علاقه مند است؟
روشن نظروف: رئیس کمیته توسعه گردشگری تاجیکستان، نومان عبدالغفارزاده، قبلاً گفته که اداره او موضوع توافق با دیگر کشورهای آسیای مرکزی را مورد بررسی قرار میدهد و "یک پیشنهاد را برای دولت آماده میکند". ایجاد یک منطقه واحد ویزا در نشست بعدی شورای گردشگری کشورهای مستقل مشترک المنافع که در سال 2019 در سمرقند برگزار خواهد شد، برنامه ریزی شده است.
پیوستن تاجیکستان و قرقیزستان به "شنگن آسیای مرکزی" چندان دشوار نیست. علاوه بر این، تمام چهار کشور از مدتها قبل تجربه همکاری بلند مدت در چارچوب ساختارهایی چون کشورهای مستقل مشترک المنافع، SCO، OCAC ،EurAsEC و غیره دارند. پیوستن ترکمنستان واقعاً موفقیت آمیز خواهد بود.
خبرنگار: در صورت ایجاد یک ویزای واحد در منطقه، چه فرصتهایی پیش روی کشورهای آسیای مرکزی باز خواهد شد؟ ما شاهد روندی مثبت خواهیم بود؟
روشن نظروف: صنعت گردشگری مدرن در سراسر جهان با رشد بی سابقهای روبه روست، که علاوه بر منافع مادی، منافع معنوی مثبت نیز به همراه خود میآورد. گردشگری مرتبط با جاده بزرگ ابریشم نیز در حال رشد است. یکی از جالبترین و پر منظرترین بخشهای توریستی این جاده دقیقاً از مسیر کشورهای آسیای مرکزی عبور میکند.
بنابراین طبیعی است که در چارچوب یک تور واحد، شمار قابل توجهی از گردشگران خارجی بخواهند همزمان با مناطق گردشگری کشورهای منطقه آشنا شوند و همانطور که تجربه نشان میدهد، دادن ویزای جداگانه به هر کشوری در طول یک سفر، رویکرد منطقی به این مسئله نیست. یک راه حل منطقی به نظر میآید که آن، صدور ویزای واحد منطقهای همانند شنگن است. آسیای مرکزی، مرجانی از میراث جهانی است.
خبرنگار: پتانسیل گردشگری کشورهای آسیای مرکزی را چگونه ارزیابی میکنید؟
روشن نظروف: از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و مهمترین ویژگی، تنوع آن است. منطقه حفاظت شده چاتکال (تیان شان غربی) از سال 2016 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده که پیشنهاد آن مشترکاً از سوی ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان ارائه شد.
در سال 2009، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان (همراه با آذربایجان، هند، ایران، پاکستان و ترکیه) جشن بهاری نوروز را به فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشری معرفی کردند.
در سال 2014، قزاقستان و قرقیزستان در همان سند یک روستای ملی سنتی به نام "یورت" را ثبت کرده و در سال 2016، قزاقستان و قرقیزستان (همراه با آذربایجان، ایران، ترکیه) فرهنگ پخت و پز و نان سنتی(لواش، کاتیرما، جوبکا، یوفکا) را در آن وارد کردند.
در ازبکستان، مراکز گردشگری سمرقند، بخارا، خوارزم، دره فرغانه، مراکز تاریخی بخارا، سمرقند، شهرسبز و خیوه (ایچان قلعه) در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند. 30 مکان دیگر در ازبکستان نامزد این فهرست شدهاند.
در قزاقستان 4 مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو وجود دارد: مقبره حاجی احمد یاساوی در ترکستان، چشم انداز باستان شناسی تامگالی، بقایای به جا مانده جاده ابریشم بزرگ و ساری آرکا. 13 مورد دیگر نامزدهای این لیست (مرکه، اُترار، کاراتائو، و غیره) هستند.
در قرقیزستان، در فهرست میراث جهانی یونسکو کوه سلیمان تائو (اوش) و همچنین مسیر جاده ابریشم: مجموعه مسیرهای کریدور چان یان تیان-شان میباشند. درخواست ثبت آن توسط قرقیزستان همراه با چین و قزاقستان ارائه شد.
در ترکمنستان، سه منطقه: مرو، نیسا و کهنه اورگنج وجود دارد. در تاجیکستان دو منطقه سرزم و پارک ملی تاجیک در پامیر وجود دارد. علاوه بر این، در کشورهای منطقه، بسیاری از میراث شفاهی فرهنگی و ناملموس دیگر وجود دارد.
تاشکند و دوشنبه رسماً به شرکای استراتژیک تبدیل شدند
خبرنگار: در 17-18 آگوست، رئیس جمهور تاجیکستان از ازبکستان دیدار کرد. اهداف دیدار چه بود؟ چه توافق نامه هایی به دست آمد؟
روشن نظروف: این دیدار یک پاسخ به دیدار دولتی شوکت میرضیایف از شهر دوشنبه در مارس 2018 بود. در آن زمان ازبکستان و تاجیکستان 27 موافقتنامه را امضا کردند که بخش عمدهای از همکاریهای تاجیک و ازبک را پوشش میدادند. مهمترین آنها توافقنامه سفرهای متقابل شهروندان و لغو رژیم ویزا بود. همچنین اسناد مشترک درباره همکاری در زمینههای سینما و خدمات هیدرومتری، امضا شد. در نتیجه، تاشکند و دوشنبه رسماً به شرکای استراتژیک تبدیل شدند.
آخرین بار رئیس جمهور تاجیکستان در سال 2001 از دولت ازبکستان بازدید کرده بود. در 3 سپتامبر سال 2016 نیز او برای شرکت در مراسم خاکسپاری اسلام کریموف از سمرقند بازدید کرد.
خبرنگار: سالهای زیادی میان تاجیکستان و ازبکستان اختلافات در مورد مرزهای کشور وجود داشت. عوامل موثر بر شکل گیری آنها چه بود؟ این مسئله چگونه حل شد؟
روشن نظروف: طول کلی مرز تاجیکستان و ازبکستان 1332 کیلومتر(مرز رودخانهای 105 کیلومتر و مرز زمینی 1227 کیلومتر) است. 24 فوریه تا 1 مارس 2018 در تاشکند، یک جلسه منظم از گروههای کاری هیاتهای دولتی در خصوص تعیین و تعریف مرزهای دولتی برگزار شد. سپس آنها ضمیمههای پیش نویس منشور را درمورد قسمتهای خاصی از مرز تاجیک و ازبک آماده کردند.
تاریخ این اختلاف به شرح زیر است: قلمرویی که سد و آب انبار فرهاد واقع شده است (اما نه خود نیروگاه برق آبی) برای 40 سال از سال 1933 از تاجیکستان به ازبکستان اجاره داده شد. اما در سال 1944، در ارتباط با ساخت یک نیروگاه برق آبی، تبادل سرزمینی بین تاجیکستان و ازبکستان صورت گرفت. در سال 1947 در این مناطق هر دو کشور، توسط سد نیروگاه برق آبی فرهاد در سیردریا، آب انباری تشکیل شد.
در سال 1991، در بسیاری از نقاط مرزی بین جمهوریها، مشکلات جدی به وجود آمد. مناطق مورد بحث که به درستی تعیین حدود نشده بودند، به مناطق حساس تبدیل شدند. به این ترتیب اختلافات مرزی بالا گرفت.
در سال 2002، تاجیکستان کنترل سد را در نتیجه یک عملیات نظامی نیرومند در دست گرفت. از پاییز 2011 در نزدیکی سد، نگهبانان مرزی تاجیک بارها شهروندان ازبکستان را بازداشت کردهاند. تا سال 2016 این درگیری در وضعیتی چون "جنگ سرد" بود. در طول سال 2017، کارگروه کارشناسی جدی شکل گرفت.
آخرین منطقه مورد منازعه، مرز میان منطقه سغد تاجیکستان و منطقه سیردریا ازبکستان بود. در این محدوده 2 کیلومتری در مجاورت نیروگاه برق آبی فرهاد هیچ منطقه مسکونی وجود ندارد. تاشکند و دوشنبه در 10 ژانویه 2018 در این موضوع به توافق رسیدند که قلمروی که نیروگاه برق در آن واقع شده است، برای تاجیکستان و نیروگاه در مالکیت ازبکستان باقی بماند.
طرف تاجیکستانی از قلمرو این تاسیسات محافظت میکند و ازبکستان از تاسیسات فنی آن. علاوه بر این، یک گروه کاری مشترک در زمینه پاکسازی موانع مهندسی در مناطق مرزی ایجاد شده است.
به این ترتیب در طی سفر امام علی رحمان به تاشکند، در مورد آخرین محل مورد بحث در مرز بین ازبکستان و تاجیکستان رسماً توافق شد. امیدواریم که مشکلات مرزی دو کشور در گذشته باقی بماند.
انتهای پیام/