به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا نقد و مناظره در تاریخ بشر سابقهای طولانی دارد. تاریخ ادیان توحیدی نشان میدهد که پیامبران بزرگ الهی همواره در موقعیتهای گوناگون تبلیغی، از این ویژگی عمومی و فطری بشر بهرههای فراوان بردهاند. احتجاجهای پیامبر اکرم(ص) با مشرکان عـرب، مـسیحیان نجران، یهودیان و منکران معاد در بسیاری از آیات و منابع حدیثی انعکاس یافته است.
از دیگر سو حفظ بنیانهای اصیل و باورهای عمیق، یکی از اساسیترین ویژگیهای برپایی مناظرات علمی و سیاسی است که این مبانی و بنیانها، در قرآن و سیره اهلبیت(ع) قابل ردیابی است؛ لازم به ذکر است اکثر این مناظرات از سوی دشمنان درجه اول اهل عترت(ع) و با قصد تخریب چهره علمی و معرفتی این انوار مقدس الهی شکل میگرفت که با علم لدنّی اهل بیت وحی این توطئهها نه تنها خنثی میشد بلکه موجب اشاعه فضیلت ایشان در بین عموم مردم میشد؛ از این جهت لذا از این مناظرهها میتوان الگوهای مناسبی را برای استفاده در محافل علمی و سیاسی و نیز با مخالفان به کار برد.
امام هادی(ع) در یکی از مناظراتی که با عالم اهل سنت به نام یحیی بن اکثم انجام داد؛ این مناظره پس از شهادت امام جواد(ع) در یکی از محافل عمومی صورت گرفت.
یحیی بن اکثم خطاب به امام هادی(ع) گفت: در مورد آیه شریفه: «وَ قالَ الَّذی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الکتابِ أنا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أنْ یَرْتَدَّ الیکَ طَرْفُکَ [نمل/40] و آن کس که از علم کتاب بهرهاى داشت گفت: من، پیش از آنکه چشم بر هم بزنى، آن را نزد تو میآورم» پرسید: سلیمان تخت بلقیس را خواست و آصف بن برخیا، تخت را پیش از آنکه سلیمان چشم بر هم بزند حاضر کرد، چگونه سلیمان که پیغمبر بود، بر علوم "آصف بن برخیا" بیاطلاع بود و خود نتوانست تخت را حاضر کند؟
حضرت پاسخ داد: «سلیمان پیغمبر در انجام این عمل خود قادر بود، لکن خواست عظمت آصف بن برخیا را بر مردم روشن سازد و خلیفه و جانشین پس از خود که از نظر علمی افضلیت بر سایر مردم داشته را معرفی کند. آصف بن برخیا خلیفه و جانشین سلیمان بوده و هر چه علم و دانش داشت از مکتب نبوّت سلیمان گرفته بود و این سنّت پیغمبران بوده که جانشینان خود را به علم و افضلیت معرفی کنند.
یحیی مجدداً پرسید در آیه شریفه: «وَ لَوْ أنَّ ما فِی الأرضِ مِنْ شَجَرَهٍ أقلامٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعهُ أبحُرٍ ما نَفِدَتْ کَلِماتُ اللهِ [لقمان/27] اگر همه درختان روى زمین قلم شوند و دریا مرکب و هفتدریای دیگر به مددش بیاید، سخنان خدا پایان نمىیابد» آن هفت دریا که اگر آب آنها برای شرح کلمات خدا بکار برند خشک میشود درحالیکه هنوز کلمات و آثار او بیان نشده کدام است؟
حضرت پاسخ داد: «دریاهای هفتگانه عبارتاند از: 1. عین کبریت، «دریای کبریت» 2. عین برهوت، «دریای مدیترانه» 3. دریای طبریّه در فلسطین 4. دریای حمئه و آن دریایی است که خاکش سیاه و آبش گرم است و مراد دریاچه «آلبرت» یا ویکتوریا است که زیرخط استوا واقع شده است. 5. دریای «مارسیدان» یا «مارسودان» که در سودان حبشه است. 6. دریای «افریقیه» 7. دریای «سجرون». و مراد از «کلمات الله» ما ائمه جانشینان پیغمبر خدا(صلیاللهعلیهوآله) هستیم که فضایل ما تمامنشدنی است.
منبع: مرآت العقول، شرح اصول کافی ج1، ص424، نقل از جدی فروزان؛ فیض قمی.
انتهایپیام/