پرونده ویژه| مذاکرات بین افغان‌ها یا اعتماد به آمریکا؛ کدام راه حل بحران افغانستان است؟
شماری از کشورها در حالی برای آغاز مذاکرات با طالبان تلاش می‌کنند که از نظر بسیاری از کارشناسان خروج نیروهای خارجی و آغاز مذاکرات بین‌الافغانی تنها راه برقراری صلح در افغانستان است.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، اخیرا تلاش‌های بین‌المللی برای آغاز گفت‌وگوهای صلح با طالبان افزایش یافته است و مقامات شماری از کشورها از جمله آمریکا، چین، ازبکستان و روسیه مدعی تماس با دفتر سیاسی طالبان در قطر هستند البته که برخی از این اظهارات توسط طالبان تایید نشده است.
رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند که نمایندگان طالبان در مذاکرات احتمالی درباره برخی از مقامات آمریکایی با خروج دراز مدت نیروهای خارجی و ایجاد دولتی ائتلافی بحث کرده‌اند و قرار است گفت‌وگوها در این مورد ادامه یابد.
این بازار داغ مذاکرات صلح افغانستان نگرانی بسیاری از مردم و حتی دولت این کشور را برانگیخته است.
با این حال، دولت افغانستان از تلاش‌های بین‌المللی برای کمک به آغاز گفت‌وگوهای صلح بارها اعلام حمایت کرده است در عین حال همچنان از احتمال گفت‌وگوهای مقامات شماری از کشورها از جمله آمریکا و تلاش برای تماس با طالبان نیز نگران است.
تنها دولت افغانستان صلاحیت مذاکره دارد
«فضل‌هادی مسلمیار» رئیس سنای افغانستان در واکنش به مذاکرات صلح کشورش اعلام کرد که افغانستان مستعمره آمریکا نیست و هرگونه گفت‌وگوی صلح با طالبان باید تحت رهبری دولت افغانستان برگزار شود.
شماری از اعضای پارلمان افغانستان نیز حضور نیروهای خارجی در افغانستان را عامل ادامه جنگ در این کشور می‌دانند و بر این باورند که جنگ جاری در افغانستان از سوی خارجی‌ها بر این کشور تحمیل شده است.
«شاه حسین مرتضوی» سخنگوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان تصریح کرد که تنها دولت افغانستان صلاحیت مذاکرات صلح با طالبان را دارد، آمریکا و سایر کشورها باید نقش تسهیل کننده را ایفا کنند.
اگر چه اشرف غنی از موضع گیری صریح در برابر آمریکا خودداری می‌کند اما شماری از کارشناسان بر این باورند که دولت افغانستان و آمریکا درباره نحوه پیشبرد روند صلح اختلاف نظر دارند. زیرا بر اساس توافقات صورت گرفته و اجماعی که بین دولت افغانستان و جامعه بین‌المللی وجود دارد روند صلح باید به رهبری افغان‌ها به پیش برود و سایر کشورها در هماهنگی با دولت افغانستان نقش تسهیل کننده را ایفا کنند.
اما در تلاش‌هایی که از سوی دولت آمریکا و سایر کشورها برای گفت‌وگو با طالبان صورت می‌گیرند احزاب، نمایندگان و دولت افغانستان نقشی ندارند.
«اندریو ویلدر» معاون بخش آسیا در موسسه مطالعات صلح آمریکا گفت: دیدار مقامات کشورها با طالبان بدون حضور نمایندگانی از افغانستان مشروعیت دولت این کشور را زیر سوال می‌برد».
کارشناسان تاکید می‌کنند که هر گونه مذاکره با طالبان درباره آینده سیاسی افغانستان باید بین‌الافغانی باشد زیرا مداخله سایر کشورها در این روند باعث پیچیدگی بیشتر آن خواهد شد.
آمریکا قابل اعتماد نیست
روزنامه «گاردین» به نقل از یک مقام طالبان نوشت که مقامات آمریکایی و نمایندگان دفتر سیاسی طالبان در قطر مذاکره خواهند کرد اما «ذبیح‌الله مجاهد» تصریح کرد که هیچ دیداری بین اعضای دفتر سیاسی طالبان و دشمنان این گروه صورت نگرفته است و رسانه‌های غربی اخبار دروغ منتشر می‌کنند.
به نظر کارشناسان، کارنامه آمریکا نشان می‌دهد که دولت واشنگتن قابل اعتماد نیست و طالبان به جای مذاکره با مقامات آمریکایی و سایر کشورهای منطقه با دولت افغانستان گفت‌وگو کند. زیرا پس از شکست فشارهای نظامی آمریکا برای سرکوب طالبان در افغانستان، واشنگتن با اتخاذ استراتژی جدیدی برای تضعیف جایگاه این گروه از طریق مذاکرات مستقیم تلاش می‌کند.
ژنرال «دونالد بولدوک» فرمانده سابق عملیات‌های ویژه آمریکا در واکنش به تلاش آمریکا برای برقراری ارتباط مستقیم با طالبان گفت: ما با خودداری از مداخله در روند صلح باید به کابل اجازه دهیم که با طالبان به توافق برسد.
نیروهای خارجی نهایتا باید از این کشور خارج شوند، طرف واقعی طالبان دولت افغانستان است زیرا دو طرف در تعیین سرنوشت کشورشان باید به تفاهم برسند.
«دیلی‌بیست» نشریه آمریکایی نیز نوشت که ظاهرا نمایندگان دفتر سیاسی طالبان در قطر درباره خروج بلند مدت نیروهای خارجی از افغانستان با آمریکا به توافق رسیده‌اند.
از سوی دیگر، اگر فرض کنیم که آمریکا با مهمترین خواسته طالبان که خروج نیروهای خارجی از افغانستان توافق کند اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این کشور در دراز مدت به تعهداتش عمل کند.
زیرا دولت آمریکا در یک سال اخیر چندین توافقنامه بین‌المللی سیاسی و تجارتی با شماری از کشورهای بزرگ دنیا را نقض کرده است که خروج یکجانبه آمریکا از برجام را می‌توان به عنوان نمونه یاد کرد.
اعتبار بین‌المللی آمریکا در عرصه بین‌المللی به شدت کاهش یافته است و این کشور حتی به تعهدات خود در قبال متحدین غربی‌اش نیز عمل نکرده و چندین توافقنامه تجاری با اتحادیه اروپا را نقض کرده است.
بنابراین گروه طالبان نباید به هیچ عنوان به آمریکا اعتماد کند بلکه این گروه باید با دولت افغانستان وارد مذاکرات صلح شود و درباره تعیین سرنوشت کشورشان و خروج نیروهای خارجی به صورت مشترک تصمیم بگیرند.
طرح احزاب سیاسی گزینه مهم برقراری صلح
تلاش‌های دولت افغانستان برای آغاز گفت‌وگوهای صلح با طالبان در یک سال اخیر افزایش یافته است و اشرف غنی در مناسبت‌های مختلفی این گروه را به مذاکرات بدون قید و شرط دعوت کرده است.
تا جایی که بسیاری از مقامات افغان از جمله اعضای شورای عالی صلح تاکید کردند که حاضرند حتی درباره مسائل کلیدی در روند صلح مانند خروج نیروهای خارجی از این کشور و اصلاح قانون اساسی با طالبان بحث کنند.
اما طالبان در واکنش به اظهارات دولت افغانستان گفته که مایل به مذاکره با کابل نیست زیرا در حضور نیروهای خارجی دولت از استقلال عمل برخوردار نیست و صلاحیت تصمیم گیری درباره خروج نیروهای خارجی از این کشور را ندارد.
بنابراین بن‌بستی در روند صلح بوجود آمده است زیرا از یک طرف طالبان حاضر به مذاکره با دولت افغانستان نیست و از سوی دیگر هیچ کشوری نیز صلاحیت مذاکره با طالبان را به نمایندگی از مردم افغانستان ندارد.
ائتلاف بزرگ ملی افغانستان که از احزاب سیاسی بزرگ، فرماندهان سابق جهادی، اعضای پارلمان شوراهای قومی و مقامات سابق دولت تشکیل شده است اخیرا طرحی را تحت عنوان «هیئت ملی برای مصالحه» برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان و تعیین سرنوشت نیروهای خارجی در افغانستان ارائه کرده است.
احزاب سیاسی افغانستان نیز به دلیل عدم اعتماد به حکومت وحدت ملی و مقاومت ارگ ریاست جمهوری افغانستان در برابر اصلاحات انتخاباتی به تشکیل دولت موقت و یا برگزاری لویه جرگه تاکید دارند و ظاهرا یکی از گزینه‌های مورد نظر احزاب سیاسی نیز تشکیل دولتی ائتلافی با طالبان است.
همانطور که «انوارلحق احدی» رئیس جبهه نوین ملی و از اعضای محوری ائتلاف بزرگ ملی افغانستان نیز در اظهازات اخیرش تشکیل دولتی ائتلافی با طالبان را برای برقراری صلح یک ضرورت دانست.
از سوی دیگر، اخیرا اعضای دفتر سیاسی طالبان به ازبکستان و اندونزی سفر کرده‌اند و با مقامات این کشورها درباره روند صلح گفت‌گو کرده‌ند اما کارشناسان بر این باورند که تلاش‌های کشورهای منطقه به تنهایی هرگز نتوانسته است بن بست بوجود آمده در این روند را بشکند زیرا سایر کشورها نمی‌توانند درباره تعیین سرنوشت افغانستان در مذاکره با طالبان تصمیم بگیرند.
طوری که در چند سال اخیر بارها نشست‌های چند جانبه برگزار شد و شماری از کشورها از جمله روسیه و چین با نمایندگان دفتر سیاسی طالبان در قطر ارتباط برقرار کردند اما این تماس ها هیچ دستاوردی را برای روند صلح در پی نداشته است.
بنابر این کارشناسان طرحی که از سوی احزاب بزرگ سیاسی افغانستان برای مذاکره با طالبان ارائه شده است را بهترین راه حل برای شکستن بن بست موجود می‌دانند. زیرا اگر طالبان به پافشاری بر سیاست عدم مذاکره با دولت افغانستان ادامه دهد می‌تواند با احزاب بزرگ سیاسی این کشور مذاکره کند.
برخلاف کشورهای خارجی، احزاب سیاسی افغانستان این صلاحیت را دارند که به نمایندگی از مردم و دولت این کشور با طالبان مذاکره کنند و درباره خروج نیروهای خارجی از این کشور با طالبان به تفاهم برسند. حتی شماری از مقامات آمریکایی و رسانه‌های غربی نیز به این مسئله اذعان دارند که تحکیم صلح بین‌الافغانی تنها در صورت خروج نیروهای خارجی از افغانستان امکان پذیر است زیرا آتش‌بس اخیر نشان داد که طالبان و دولت افغانستان می‌توانند به توافق دست یابند.
از نظر کارشناسان اگر احزاب سیاسی، دولت افغانستان و طالبان درباره خروج نیروهای خارجی و توقف جنگ در این کشور به تفاهم برسند آمریکا و متحدان غربی‌اش نیز راهی جز خروج از افغانستان نخواهند داشت.
انتهای پیام/.
