بازار سکه در انتظار محصول بهشتی آذربایجان غربی؛ حواس دولت به مافیای سیب باشد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، سیب به‌عنوان مهم‌ترین محصول کشاورزی آذربایجان غربی که در بسیاری از مواقع به‌عنوان یک برند برای شهر ارومیه نیز شناخته می‌شود امسال باید بازار سکه‌ای در انتظارش باشد، چرایی این انتظار در کاهش تولید 430هزار تنی آن به‌نسبت سال گذشته نهفته است.

بر اساس اعلام رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی سال قبل تولید این محصول در این استان افزون بر یک میلیون و 200 هزار تن بود اما این رقم برای امسال فقط 770 هزار تن پیش‌بینی شده است بنابراین انتظار بازار سکه برای این محصول داشتن علی‌القاعده باید انتظاری معقول و برآمده از حساب دو دو تا چهار تا باشد.

اما با بررسی سوابق نحوه سیاست‌گذاری‌های وزارت جهاد کشاورزی درباره این محصول رعشه بر جان باغداران می‌افتد چراکه آنها هر سال صدها تن محصول سیب خود را در قالب سیب زیردرختی در اطراف جاده‌ها دپو می‌کنند و به‌نازلترین قیمت به کارخانجات آبمیوه‌سازی و دیگر صنایع تبدیلی می‌فروشند که حاصل این تجارت در بسیاری مواقع به تأمین هزینه‌های برداشت و جمع‌آوری و انتقال این محصول نمی‌انجامد.

انتظارات از استاندار آذربایجان غربی به‌عنوان مسئول سیاست‌گذاری محصول سیب

وجود مافیای قیمت‌گذاری برای محصول سیب نکته مغفول‌مانده‌ای است که نه دولت به آن رسیدگی می‌کند و نه سازمان‌های نظارتی و بازرسی در آن ایفای نقش می‌کنند، باغداران و تجار سیب در گفتگوهای جداگانه با تسنیم از خسارت‌های چند صدمیلیونی خود در نرخ‌گذاری مافیایی محصول سیب ارومیه در سال‌های اخیر پرده برداشته‌اند اما در عین حال از فقدان سازوکاری برای اصلاح این پروسه و جبران خسارتشان به‌شدت گلایه دارند.

در این میان بر اساس مصوبه دولت در سال‌های متمادی، شخص استاندار آذربایجان غربی مسئول سیاست‌گذاری محصول سیب در کل کشور است بنابراین اساساً نباید انتظار داشت که سیاست‌هایی به‌ضرر کشاورزان و صنایع فراوان تبدیلی منطقه اتخاذ شود اما در سال‌های گذشته تصمیماتی گرفته شده که هم کارخانجات صنایع تبدیلی از آن ناراضی بوده‌اند و هم باغداران سیب مجبور به تحمل خسارت‌های فراوان شده‌اند.

بعضاً تجاری از افغانستان، پاکستان و آسیای میانه مستقیماً به ارومیه آمده و رأساً اقدام به خرید این محصول کرده و همراه بار راهی کشورهای خود می‌شوند، درستی یا غلط بودن این رویه تجارت در جای دیگری قابل بررسی است اما این اتفاق نشان می‌دهد سیب ارومیه از چه اهمیت بالایی برخوردار است که تجار سایر کشورها را تا درب سردخانه یا باغات ارومیه می‌کشاند تا محصولی ارزان، باکیفیت و پرمشتری را خریداری کنند.

حاشیه‌سازی‌ها برای محصول راهبُردی سیب تکرار نشود

هنوز از یاد باغداران ارومیه و آذربایجان غربی نرفته که چندی پیش با یک حاشیه‌سازی مضحک چه خسارت کلانی به صادرات سیب ایران وارد شد، فیلم معروفی که در آن با کندن سفیدی‌های روی یک سیب ادعا می‌شد که این محصول به‌روش‌های غیرارگانیگ تولید شده و سالم نیستند در حالی که صحت چنین چیزی هیچ‌وقت اثبات نشد اما بازنشر هزاران باره همان فیلم در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی سبب شد تا بازار سیب ارومیه از کشورهای همجوار از دست برود و سیب‌های ترکیه جایگزین آن شود.

سابق بر این ادعاهای واهی برخی مسئولان نامرتبط به صادرات سیب هم کم حاشیه‌ساز نشده آنجا که شهردار ارومیه در اوج نابسامانی‌های بازار سیب ادعا کرد می‌تواند صدها هزار تن سیب ارومیه را به روسیه صادر کند و حتی برخی اعضای شورای شهر و تیمی از مدیران شهرداری نیز عزم سفر روسیه کردند تا سیب بفروشند و هواپیما بخرند اما باغداران نگون‌بخت نمی‌دانستند که همه اینها نمایشی پوپولیستی بود.

نرخ‌گذاری غیرواقع‌بینانه برای محصول سیب ارومیه

مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه در توصیف وضعیت بازار سیب می‌گوید: سال 96 میانگین تولید سیب در هر هکتار 25 تن بود اما امسال این رقم به 12 تن کاهش یافته است.

امیر مرادی با اظهار اینکه هزینه‌های صرف‌شده در هر هکتار ثابت است گفت: هزینه‌های داشت و برداشت سیب امسال افزایش زیادی داشته اما میانگین تولید کمتر شده به این معنی که باغدار با افزایش دوبرابری قیمت نهاده‌ها از جمله کود و سموم شیمیایی، جعبه‌های بسته‌بندی پلاستیکی و کاغذهای بسته‌بندی به‌همراه هزینه‌های آبیاری و کارگر روبه‌روست.

به‌گفته وی امسال به‌دلیل سرمازدگی محصول کمتری در واحد سطح برداشت می‌شود بنابراین ضرر و زیان در انتظار باغداران است مگر اینکه نرخ‌گذاری و سیاست‌گذاری اصولی انجام شود.

به‌گفته مرادی سال گذشته قیمت هر کیلو سیب زیردرختی 400 تومان بود که امسال با رشد به 600 تومان رسیده اما قیمت نهاده‌ها و هزینه تولید محصول برای باغدار با توجه به وضعیت ارز 150 درصد رشد داشته است.

سرنوشت پیچیده سیب‌های زیردرختی تولیدی در چرخه مصرف

امسال گویا مقرر شده دیگر سیب زیردرختی کنار جاده‌ها دپو نشود، این نکته را اسمعیل کریم‌زاده رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی گفته و افزوده است: امسال تدابیر زیادی برای جلوگیری از بروز مشکلات از جمله دپوی سیب‌های تولیدی کنار جاده‌ها، رایزنی با بازارهای جدید از جمله افغانستان و پاکستان، حذف دلالان و واسطه‌ها انجام گرفته شده است.

وی با بیان اینکه هر سال بخشی از سیب‌های زیردرختی تولیدی کنار جاده‌های استان نگهداری می‌شد افزود: این اقدام ضمن بدنام شدن بازار سیب استان، به‌لحاظ بهداشتی نیز موجب بروز مشکلاتی می‌شد که امسال مقرر شده است با همکاری انتظامی استان و تشدید نظارت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی از دپوی سیب‌های زیردرختی کنار جاده‌ها جلوگیری شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: سیب‌های زیردرختی که به‌صورت فله‌ای برای فروش به کارخانجات صنایع تبدیلی استان دپو می‌شدند امسال در کیسه‌های نایلونی نگهداری خواهند شد.

کریم‌زاده اضافه کرد: امسال سیب‌های صنعتی و زیردرختی به‌قیمت 6 الی 7 هزار ریال خریداری می‌شود که با توجه به افزایش قیمت پیش‌بینی می‌شود مشکلی در بازار سیب زیردرختی مثل سالهای گذشته شاهد نباشیم.

وی گفته است: خط ویژه و سبز در گمرکات استان برای تردد راحت خودروهای حامل محصولات کشاورزی صادراتی از جمله سیب ایجاد می‌شود.

ایده‌هایی که بستر اجرایی آن آماده نیست

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌افزاید: به‌دلیل کمبود کامیون‌های یخچال‌دار بخشی از محصولات کشاورزی از جمله سیب با ماشین‌های ویژه حمل محصولات صادراتی کشاورزی به خارج صادر می‌شود ولی به‌دلیل صف خودروها در برخی مواقع در گمرکات رایزنی شده است خط ویژه و سبز برای تردد خودروهای حامل محصولات صادراتی کشاورزی از سیب بدون معطلی در صف توسط گمرکات در استان ایجاد شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی عراق، افغانستان، پاکستان، روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس را از مهم‌ترین بازارهای صادراتی سیب عنوان کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود امسال صادرات قابل توجهی از سیب‌های تولیدی به این کشورها داشته باشیم.

با تحلیل سخنان رئیس سازمان جهاد کشاورزی و تطبیق آن با واقعیت‌های موجود می‌توان دریافت که اساساً موضوعی به‌نام ایجاد خط سبز در جاده‌های دوبانده این استان یک ایده غیرقابل اجراست که بستری برای آن وجود ندارد هم‌چنان که ادعای تأمین صدها کامیون یخچال‌دار برای محصولات کشاورزی با فراهم‌سازی امکان دریافت تسهیلات از طرف بخش خصوصی موضوعی نیست که در ظرف یکی دو هفته یا دو سه ماه و حتی در طول یک سال بتوان آن را پیاده کرد بنابراین خوش‌خیالی است که بر مبنای این ایده‌ها سیاست‌گذاری اصولی بازار سیب را به حال خود رها کرد بلکه باید تصمیمی اثرگذار و عاجل برای سیب آذربایجان غربی گرفت.

گزارش از محمد آقایی‌پر

انتهای پیام/ز*