به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، اگرچه بسیاری از کارشناسان دولتی برخواستن ریزگردهای نمکی از بستر دریاچه ارومیه بهدلیل سفت و سخت یا بلورین بودن نمک موجود در آن را منتفی میدانند اما تعداد زیادی از کارشناسان محیط زیست نیز بر خلاف تصور کارشناسان شاغل در دستگاههای دولتی فکر میکنند و خشکشدن عرصه 5 هزار هکتاری دریاچه ارومیه را خاستگاه بالقوه ریزگردهای نمکی برای دهههای آینده ارزیابی میکنند.
گذشته از آن هماینک در سه شهر حوضه آبریز دریاچه ارومیه حداقل سه عرصه بزرگ به عنوان خاستگاه ریزگردهای نمکی شناسایی شده که شامل ارومیه، میاندوآب و سلماس است.
خاستگاههای ریزگرد موصوف در این سه شهر علاوه بر بستر خشکیده دریاچه ارومیه است که به خودی خود و به تنهایی میلیاردها تنها نمک را ذخیره دارد که میتواند با هر تغییر آب و هوایی به یک عرصه بالقوه برای تولید ریزگردهای نمکی تبدیل شود.
300 هکتار کانون ایجاد ریزگرد در ارومیه
روستای جبل کندی در اطراف شهر ارومیه یکی از کانونهای اصلی ایجاد ریزگردها در حوضه دریاچه ارومیه است. 300 هکتار از اراضی این روستا به شنهای روان تبدیل شده و هر روز به حجم آن نیز اضافه میشود.
تپههای شنی ایجاد شده در این روستا که هر از چندی جابهجا میشوند نه تنها خود این روستا بلکه باغات و اراضی کشاورزی پیرامون را تهدید میکنند.
کاری که از سوی دولت و بهواسطه ستاد احیا دریاچه ارومیه در این خواستگاه ریزگرد انجام میشود شامل مالچپاشی روی شنها و کاشت موانع حصیری در تپههای شنی است که کارکرد آن صرفاً کاهش سرعت باد از 14 کیلومتر به 100 کیلومتر در ساعت است. در کنار این راهکار کاشت نهالهای شورپسند و کم آبر نیز برای حل مشکل حرکت شنهای روان در این روستا آغاز شده است.
شناسایی 47 هزار هکتار کانون ریزگرد در 3 شهر آذربایجان غربی
مدیر اجرایی پروژه احیای دریاچه ارومیه میگوید: 47 هزار هکتار کانون ریزگرد عرصه منابع طبیعی در حاشیه غربی دریاچه ارومیه شناسایی شده که 20 درصد تحت حاکمیت منابع طبیعی و مابقی تحت حاکمیت محیط زیست است.
به گفته مجید موسیزاده با اقدامات انجام شده 99 درصد کانونهای ریزگرد ناشی از خشکی دریاچه ارومیه در محدوده حاکمیتی منابع طبیعی آذربایجان غربی مهار شده است.
مدیر اجرایی پروژه احیای دریاچه ارومیه میگوید: 6 هزار و 500 هکتار از اراضی کانون اصلی ریزگرد تحت حاکمیت عرصه منابع طبیعی نیز مهار شده است.
وسعت زیاد ریزگردهای نمکی در آذربایجانشرقی
اما مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجانغربی آمارهای متفاوتی در این زمینه ارائه کرده و میگوید: تا بهار امسال 70 درصد از ریزگردهای دریاچه ارومیه مهار شده بود که این کار با اجرای پروژههای انتقال آب، کاشت درخچه ها و بوته در شوره زارهای منطقه انجام شده است.
فرهاد سرخوش میافزاید: وسعت ریزگردهای نمکی در آذربایجان شرقی بیشتر از آذربایجان غربی است.
بنا به اعلام وی غبار نمکی حاصل از خشکی دریاچه ارومیه همانند غبار خاکی نیست و به محض گسترش یافتن آن تمامی پوشش گیاهی را از بین میبرد.
"افزایش فشار خون" ابتداییترین نتیجه ریزگردهای نمکی
در این میان کارشناسان دولتی تلاش میکنند تبعات ناشی از ریزگردهای نمکی را ناچیز اعلام کرده و یا کتمان کنند مثلاً مدیر دفتر تحقیق و برنامه ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه میگوید: سرطانزا بودن ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه ثابت نشده است.
به گفته مسعود تجریشی طبق مطالعات انجام گرفته در دانشگاه علوم پزشکی تبریز علیرغم افزایش تشعشعات از سطح دریاچه و بروز افزایش فشار خون در برخی مناطق، هیچ تأثیر ثابت شدهای از اینکه ریزگردها عاملی برای ابتلا به سرطان باشند، گزارش نشده است.
وی در حالی احتمال ابتلا به سرطان بیشتر در پیرامون دریاچه ارومیه را نفی میکند که همزمان افزایش مبتلایان به فشار خون در ساکنان این منطقه را تأیید کرده است.
امکان افزایش مستمر خاستگاههای ریزگردها نمکی
در حالی که مدیرکل کنونی حفاظت محیطزیست آذربایجانغربی علاقهای به اعلام دیدگاه خود و تبیین عملکرد این سازمان در حوزه دریاچه ارومیه به رسانهها ندارد حسن عباسنژاد مدیرکل پیشین این اداره میگوید: نگرانی ما از خشک شدن دریاچه ارومیه این است که ریزگردهای نمکی به وجود میآیند، بر اثر آن دشتهای حاصلخیز منطقه آسیب میبیند و در واقع وجود این ریزگردها برای مردم این منطقه مشکلات زیانباری به دنبال دارد، این در حالی است که درحال حاضر هم برخی از روستاهای شرقی دریاچه ارومیه به دلیل مشکلاتی که وجود داشت به شهرهای اطراف این دریاچه مهاجرت کردند.
تغییر اکوسیستم و شرایط آب و هوایی، تنها اراضی کشاورزی و موجودات زنده را تهدید نکرده و بیماریهای ریوی، تنفسی نیز از دیگر پیامدهایی است که اکنون تا حدودی گریبانگیر افراد ساکن در اطراف دریاچه ارومیه شده است چراکه این افراد دلیل این بیماریها در خود را خشکی دریاچه و معلق شدن ریزگردهای نمک در هوا، میدانند.
گزارش از محمد آقاییپر
انتهای پیام/ ز