ضیا حاتمی از مستندسازانی است که سابقه ساخت فیلم از پیادهروی اربعین را در کارنامه خود دارد. او در گفتگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا از تجربیاتش در مستندسازی راهپیمایی اربعین سخن گفت.
حاتمی گفت: امسال اولین سالی هست که بعد از 10 سال به راهپیمایی اربعین نمیروم. در طول این 10 سال که هر سال حضور داشتم، 5 فیلم مستند ساختم. باید بگویم که هر سال با خارجیهای حاضر در این مسیر پیادهروی ارتباط زیادی دارم به ویژه سال گذشته که خیلی زیاد بودند. سال گذشته با 40 نفر خارجی همسفر بودیم که در این میان خیلی از آنان از چهرههای مهم رسانهای در جهان بودند. یکی از آنان از روسیه آمده بود و مشاور پوتین بود یا یک نفر دیگر سفیر بولیوی بود. خیلی از این افراد تاکنون هیچ نسبتی هم با اسلام و امام حسین(ع) نداشتند. برای مثال دو خواننده رپ از لسآنجلس آمریکا آمده بودند که اسم گروهشان هیپ هاپ دیتاکس بود. خانم مامائدی آمریکایی که شغل قصهگویی داشت نیز در این راهپیمایی حضور داشت و اولین روایت خود از پیادهروی کربلا را در فیلم ما بیان کرد. البته مهمان شاخص سال گذشته نیز خانم مککینی بود که خودش سالها عضو کنگره آمریکا بوده است.
سینیتا مک کینی نماینده سابق کنگره آمریکا در راهپیمایی اربعین(عکس برای سال 1396 است)
وی ادامه داد: دقت کنید که اکثر این افراد مسلمان نبودند اما بسیار هیجانزده بودند و برایشان عجیب بود که این جمعیت میلیونی در این مراسم شرکت میکنند و یک کار نمادین را انجام میدهند. در ابتدا برایشان این نکته مهم بود که بدانند در پشت این قضیه چه کسی است و چه عاملی باعث شده است تا چنین جمعیتی روانه بشود اما در ادامه وقتی با موضوع آشنا شدند و فضا را دیدند، چیزهای عجیبی کشف کردند. باید بگویم که حتی برای خود من هم عجیب است. اگر با آنان حرف میزدید، از همبستگی ملتها که در بین مردم در این بازه زمانی رخ میدهد تعریف میکردند و میگفتند که خیلی از این افراد، زبان همدیگر را نمیفهمند اما عاشقانه و یک دل از یک نفر حرف میزنند و به سمت یک نفر میروند.
این کارگردان و مستندساز خاطرات خود از حضور خارجیها در مسیر پیادهروی اربعین را بیان کرد و گفت: خاطرم هست که یک شخص مسیحی را در این مسیر دیدم. با این که او مسلمان نبود و از مناسک مسلمانان خبری نداشت به محض این که وارد صحن حضرت عباس شد، شروع به گریهکردن کرد. میبینید کسی که مسیحی است و از اسلام سر درنمیآورد به محض این که وارد یک فضای روحانی میشود تحت تاثیر آن قرار میگیرد. حتی خاطرم هست که خانم مامائدی میگفت که احساس میکنم روح مسیح در اینجا پیچیده است. یک ماجرای دیگری که در آنجا اتفاق افتاد و من را به شدت تحت تاثیر قرار داد، شعر خواندن آن خوانندههای رپ بود. آنان در همان مسیر پیادهروی شعری را سرودند و در میان جمعیت اجرا کردند. دقت کنید که اصالت موسیقی رپ در بین سیاهپوستان آمریکا، موسیقی اعتراضی است. آنان در این شعر خود، اعتراضشان را به حاکمیت آمریکا و ظلم در جهان بیان کردند.
ضیا حاتمی در مورد پذیرایی مردم عراق و اعتقادات آنان صحبت کرد و گفت: باید بگویم که مردم عراق در این راهپیمایی، هیچ فرقی بین یک عراقی، یک ایرانی یا یک مسیحی نمیگذارند. برایشان عادی است که یک نفر از هزاران کیلومتر آنطرفتر آمده است تا در این راهپیمایی شرکت کند. عراقیها در آن چند روز مراسم به شدت زائر را تکریم میکنند. آنان تلاش میکنند هر طوری که شده است به زائران خدمت بدهند. به چشم خودم دیدم که بین همدیگر پول می دادند تا بتوانند زائر بیشتری را جذب کنند یعنی موکبها از همدیگر زائر امام حسین(ع) را میخریدند. در طول این 10 سالی که در اربعین حضور داشتم، حتی یک دعوا هم در مسیر ندیدم. این موارد است که این مراسم را خاص و ویژه میکند.
او به جنگ هشت ساله ایران و عراق اشاره کرد و ضمن پاسخ به یک ابهام مهم گفت: مساله مهمی وجود دارد که خیلی از ایرانیان از آن سر درنمیآورند و فکر میکنند که ما یک زمانی با مردم عراق جنگ داشتیم و اکنون با آنان دوست شدهایم در حالی که اینگونه نیست. دقت کنید که در آن زمان حزبی به نام حزب بعث بر عراق حاکم بود که شرایط مذهبی و اجتماعی را برای شیعیان عراق تنگ کرده بود. ممکن است که عدهای از ایرانیان فکر کنند که مردم عراق با ما جنگیدند در حالی که حکومت بعث با ما جنگید. آنان تعدادی اندک بودند که از صحنه روزگار محو شدند. این برادری که بین ما و عراقیها وجود دارد برای قبل از جنگ است که در طول جنگ نیز ادامه داشت و چیز جدیدی نیست. جالب است بدانید که در 8 سال دفاع مقدس، تیپی عراقی با نام «بدر» در ایران داشتیم که علیه صدام میجنگیدند و شیعه بودند.
انتهای پیام/