به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حمید زنگنه استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه وایدنر، در چستر پنسیلوانیا آمریکا است که معتقد است با اعمال این تحریمها ایران مجدداَ به دو سال اخر پرزیدنت اوباما بازگشت خواهد گشت، با این تفاوت که این بار ایران همراهی جهانی را با خود دارد. به این دلیل می توان امیدوار بود که این بار این تحریمها شدت و حدت سال 2016 و قبل از آن را نداشته باشند.
وی تأکید دارد که یکی از راههای اساسی در شرایط فعلی جراحی اقتصاد ایران با ید «خرد و تدبیر» و در عین حال آزادسازی اقتصادی است.
نظرات زنگنه که نگارنده کتابهای «سرمایه داری مدرن و ایدئولوژی اسلامی» و «اسلام، ایران و ثبات جهانی» است، را در ادامه و در گفت وگو با خبرگزاری تسنیم می خوانید.
به نظر شما تحریمهای این بار چه تفاوتی با تحریمهای قبلی دارد؟
دورجدید تحریم های هسته ای آمریکا از روز دوشنبه 14 آبان / 5 نوامبر ماه اعمال می شوند. این تحریمها بخشهای کشتیرانی، مالی و انرژی ایران را هدف قرار میدهد. با اعمال این تحریمها ایران مجدداَ به دو سال اخر پرزیدنت اوباما بازگشت خواهد گشت، با این تفاوت که این بار ایران همراهی جهانی را با خود دارد. به این دلیل می توان امیدوار بود که این بار این تحریمها شدت و حدت سال 2016 و قبل از آن را نداشته باشند. در هر حال باید در انتظار تورم بیشتر و رکود قابل ملاحظه ای بود.
- لزوم جراحی اقتصاد ایران با ید «خرد و تدبیر»
برای مقابله با این تحریمها چه راهکارها و توصیه هایی دارید؟
در شرایط فعلی، لازم است تا دولت به تغییرات بنیانی برای آزاد کردن اقتصاد اقدام کند. در چند دهه گذشته اکثر اقتصاددانان متعلق به طیفهای مختلف عقیدتی، چه آنها که مقیم ایرانند و چه آنها که در خارج از ایران زندگی می کنند، مرتباً گفته و نوشته اند که اقتصاد ایران احتیاج به جراحی دارد و با ید «خرد و تدبیر» تمام ارگانهای نظام در یک جهت و با یک صدا برای حل این معضل که مزمن شده و مانند موریانه تار و پود سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مملکت را ازهم می گسلانند را حل کنند.
مردم ایران در شرایط فعلی نیاز به امید به آینده دارند و این مهم باید محقق شود.
ایران در تمام طول حیاتش متحمل هجمه های مختلف از جمله تحمیلی بوده که ضمن ایجاد مشکلات به بروز برخی فرصتهای از دست رفته داخلی و خارجی و رکودهای اقتصادی مستمر و سنگین قیمت برای اکثریت شهروندان و... منجر شد.
جنگی که عراق به ایران تحمیل کرد و در پی آن، شیوع فساد اقتصادی، آثار تحریمهای آمریکا و برخی تحریمهای جهانی، خساراتی را به کشور وارد کرد که به زیربنای اقتصادی آن صدمه زد.
در چهل سال گذشته جمعیت ایران بیش از سه برابر شده در حالی که حجم اقتصاد کلان ایران تقریبا دو برابر شده است (خط آبی رنگ در نمودار زیر). اگر رشد اقتصادی چهار درصد بود حجم تولید نا خالص باید چهار و نیم برابر می شد (خط سبز رنگ در نمودار زیر) و اگر رشد پنج در صدی می داشت می بایست شش برابر می شد (خط سرخ رنگ در نمودار زیر). همانطوری که در نمودار می توان دید در ده سال اول بعد از انقلاب در آمد ناخالص ملی تقریبا نصف شد. تقریبا بیست سال طول کشید تا تولید نا خالص ملی به سطوح قبل از انقلاب برسد (رجوع کنید به نمودار) در حالی که کل جمعیت مرتباً رو به افزایش بود. با تحریمها و بعد تحریمهای جدید این روند ادامه داشته و خواهد یافت. حال اگر توزیع درآمد نا متعادل را بر این اضافه کنیم خواهیم دید که نوک تیز نیزه فقر در جهت دهکهای پائین اقتصادی ایران فقط به علت تحریمها نیست و دیگر دلایل مانند فساد اقتصادی، فرار سرمایه های انسانی و مالی، سوء مدیریت ها، و نظام انحصار و رانت خواری برای خودی ها نقش بسیار مهم و غیر قابل انکاری داشته اند.
حال اگر با صورت مسأله موافق باشیم حل مسأله در صورت عزم راسخ مسئولان می تواند چندان دور از ذهن باشد.
بعضی از معضلات داخلی را می توان با حکم و دستور حکومتی یک شبه تغییر جهت داد و بعضی نیز احتیاج به تغییر قانون دارند و حتی در مواردی احتیاج به تغییر فرهنگ سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی کشور دارند.
فساد اقتصادی به عدم شفافیت قوانین و چهارچوب انحصار و رانت خواری مندرج در آنها مربوط می شود که اجازه می دهند متصدیان امور کارد دو لبه در دست داشته باشند و می توانند بر له یا علیه ملت تصمیم بگیرند و این امر به آنها فرصت ارتشاء می دهد. باید قوانین را شفاف کنند و انحصارات را از آنها بزدایند.
جدول زیر نشان دهنده مشکل مهم اقتصاد ایران را نشان می دهد. در سال 2016 رتبه ایران 130، قطر 38، کره جنوبی 35، عمان 89، ترکیه 86 بوده است. ایران در یک دوره سی و چند ساله از رتبه 97 در سال 1359 به رتبه 130 در سال 1995 از نظر رقابت پذیری نزول کرده است. این جدول نشان می دهد که چرا کار آفرینان به جای ایران به امریکا و اروپا و حتی ترکیه برای سرمایه گذاری، تولید، و کار آفرینی می روند.
در سال میلیاردها دلار صرف هزینه های مسافرتهای خارج از کشور می شود که دولت نباید آنها را تامین و یا سوبسید کند.
در پایان این کلام باید گفت که همگی از خود شیفتگی پرزیدنت ترامپ آگاهیم و جمهوری اسلام باید از آن بنفع ایران استفاده کند. همه دنیا از چرخش 180 درجه ای ایشان در مورد کره شمالی متعجب شدند. بنابراین همانگونه که وی می تواند به طور سرخود و ناگهانی به یک طرف برود با همان سرخودی و سرعت می تواند تغییر جهت دهد وبه جهت دیگرعزیمت کند. نظام جمهوری اسلامی باید منافع ملی را در صدر اولویت های خود قرار داده و همانند همه دیگران به پای میز مذاکره بنشیند و به دنیا و ملت ایران نشان بدهد که ترسی از گفت و گو و مصالحه ندارد. سیاست یعنی مصالحه. بگیر و بده. هیچکس، حتی قوی ترین کشور موجود در دنیا یعنی آمریکا، نمی تواند بدون مصالحه مقاصد خود را به کرسی بنشاند. ایران هم از این قانون مستثنی نیست.
انتهای پیام/