به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، فاصله میان 12 ربیع الاول که سالگرد ولادت پیامبر اکرم (ص) بنا بر روایات اهل سنت تا 17 ربیع الاول که تاریخ ولادت آن حضرت بنا بر روایات شیعه است، توسط رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) به عنوان «هفته وحدت» نامگذاری شده است. انتخاب این عنوان از سوی امام (ره) در شرایطی که دشمنان به دنبال طرح اختلافات مذهبی بودند، نقطۀ عطفی برای ایجاد اتحاد و همبستگی بین مسلمانان شد. در همین راستا گفتگویی را با حجتالاسلام محمدرضا جواهری، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
* پیامبر اکرم (ص) در حدیثی میفرماید: «یدالله مع الجماعة»، چطور میتوان میان این فرمایش حضرت و مسألۀ وحدت اسلامی ارتباط برقرار کرد؟
«وحدت اسلامی» از ارزشهای بزرگ اجتماعی دینی است که باید آن را شناخت و شناساند و با راهکارهای عملی شدن آن آشنا شد و آن را محقق کرد. وحدت اسلامی ریشه در قرآن و حدیث دارد و از پشتوانه عقلی برخوردار است. بنابراین قرآن، سنت و عقل منابع و دلایل فهم اهمیت و ضرورت وحدت اسلامی هستند. برپایی و اقامه اخوت ایمانی و اسلامی (حجرات، آیه 10) و اعتصام به حبل الله (آل عمران، آیه 103) مأموریت الهی پایدار قرآنی همه مسلمانان و اهل قبله است. آخرین و بهترین پیامبر خدا حضرت محمد بن عبدالله (ص) آموزگار وحدت امت اسلامی است و به درستی ایام ولات او هفته وحدت نامگذاری شده است. هفته وحدت فرصتی است برای بازشناسی و بازآموزی ماهیت وحدت اسلامی و فهم عناصر سازنده آن، و تبیین آثار و منافع آن، و آگاهی از موانع آن، و بررسی و تحلیل کارنامه جهان اسلامی پیرامون وحدت اسلامی و تلاش در راه تدبیر و بازسازی طرح موفق وحدت اسلامی.
بیشتر بخوانید: راهکارهای وحدت بین مذاهب در سیره امام صادق(ع)
پیامبر اسلام (ص) بارها جمله زیبای «یدالله مع الجماعة» را برای دعوت امت اسلامی به «وحدت اسلامی» تکرار کردهاند. با کمی تأمل در این جمله میتوان به منافع و برکات بینظیر وحدت اسلامی پی برد. آخرین و بهترین پیامبر خدا (ص) در بیانی فرمود: «یدالله مع الجماعة فإذا اشتذ الشاذ منهم اختطف الشیطان کما یختطف الذئب الشاة الشاذ من الغنم» دست خدا با جماعت است پس هرگاه فردی از جماعت جدا شود شیطان او را میرباید همچنان که گرگ گوسفند جا مانده از رمه را میرباید. (کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج 1، ص 116، حدیث 1028). در حقیقت این حدیث نبوی راهنمای مسلمانان جهان در راه وحدت اسلامی است.
* لطفاً دربارۀ تعبیر «یدالله» و مشخص شدن منظور آن توضیح دهید.
«یدالله» به معنای دست خداست، در همین ترکیب همه تواناییها، خوبیها و پیشرفتها نهفته است. همه زیباییها و آرزوهای بزرگ مثبت انسانها و اهل ایمان در همین عنوان یدالله جای دارد. قرآن کریم در توصیف یدالله میگوید: «یدالله فوق ایدیهم» (فتح، آیه 10) و «الفضل بید الله» (آل عمران، آیه 73 و حدید آیه 29). بنابراین در «یدالله» بالاترین قدرتها، همه امکانات و ارزشها و فضیلتها مشاهده خواهد شد. با «یدالله» لطف و عنایت خدای سبحان شامل انسانها میشود و بهرهمندی از قدرت بی بدیل الهی جاری خواهد شد. در حدیث نبوی «یدالله مع الجماعة» هم علت و سبب و هم معلول و مسبب وجود دارد. «مع الجماعة» علت و سبب، و «یدالله» معلول و مسبب است. پیامبر خدا (ص) در این گفتار خویش یک ارزش بزرگ اجتماعی الهی را همراه با برکت آن آموزش دادهاند که هر خردمندی با تحلیل و بررسی وحدت اسلامی پی به آثار آن میبرد. جمله «یدالله» قابلیت و ظرفیت وحدت اسلامی را نشان میدهد.
* به صورت مصداقی هم به برخی از ثمرات وحدت اسلامی اشاره بفرمایید.
همه ثمرات وحدت اسلامی را میتوان در عنوان «یدالله» دید. «قدرت اسلام» و «عزت مسلمین» و «افزایش تأثیرگذاری در جهان» و «ایجاد فرصت برای گفتگو و مشاوره دینی و مذهبی» و «پیشگیری از درگیریها» و «گرفتن بهانههای ترور و عملیات انتحاری و قتل عام در جهان اسلام» و «ناامیدی دشمنان اسلام: آمریکا و انگلیس و اسرائیل و خنثی شدن نقشههای تخریبی آنان» و «توانمندی رویارویی با سیا و موساد و افبیآی و اینتلیجنت سرویس و ناکامی امپریالیسم رسانهای و خبری» و «گسترش بیداری اسلامی» و «برقراری امنیت» و «جلوگیری از فشل شدن و سستی و ضعف و سقوط مسلمانان» و «صدور و پایداری انقلاب اسلامی» و «فرصت برای تحقیق و استبصار» و «دسترسی آسان مذاهب اسلامی شیعه و سنی به منابع و کتب اصلی یکدیگر» و «مهار تبلیغات و اقدامات انحرافی و مغرضانه وهابیت در جهان اسلام» و «پیشگیری از کینهورزیها و عقدهگشائیها و اقدامات جنایتبار و خونین علیه شیعیان» همه از برکات و دستاوردهای وحدت اسلامی و انسجام جمعیت بزرگ اسلامی است.
طبق فرمایش امام خمینی (ره)، شیطان بزرگ آمریکا و استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا و همکارانش انگلیس، اسرائیل و رژیم اشغالگر قدس و فرعونهای اروپایی با همه نقشهها و خرابکاریها و تبلیغات گمراه کننده امپریالیزم رسانهای و خبری جهان غرب در پرتو برقراری وحدت اسلامی ناکام خواهند شد. با وحدت اسلامی بهانههای تروریسم و درگیریهای خونین و کشتارهای درون جامعه اسلامی از بین میرود، نقشهها و توطئههای دشمنان اسلام خنثی میشود، معاندان ناامید میشوند، امنیت در جهان اسلام برقرار و قدرت و عزّت مسلمانان در جهان روشن میشود.
* یکی از نکات مهم این حدیث نبوی، بحث اجتماع مسلمانان یا همان تعبیر «مع الجماعة» است، به نظر میرسد تأکید زیادی روی این اجتماع اسلامی در بیانات اهلبیت (علیهمالسلام) وجود دارد.
بله همینطور است. «مع الجماعة» تعبیری زیبا از وحدت اسلامی است. همراه با جماعت شدن، یعنی تک تک مسلمانان کنار هم قرار گیرند و در جمعیت بزرگ اسلامی گرد هم آیند و پیروان همه مذاهب اسلامی با هم و در یک جبهه رویاروی کفار و مشرکین و منافقین قرار گیرند. راغب اصفهانی درباره واژۀ جمع و جماعت چنین میگوید: «الجمع ضمّ الشیء بتقریب بعضه من بعض، یقال جمعته فاجتمع... و یقال للمجموع جمع و جمیع و جماعة» (المفردات فی غریب القران، ماده جمع، ص 97). جمع ضمیمه شدن چیزی با نزدیک شدن بعضی به بعض است. گفته میشود: آن چیز را جمع کردم پس اجتماع یافت ... و برای جمع شده و مجموع، جمع و جمیع و جماعت گفته میشود. بنابراین «جماعت» گردآمدن، به هم پیوستن، گرویدن، متحد شدن، مجتمع شدن، انس و الفت پیدا کردن، انبوه مردم، توافق کردن، تفاهم کردن و به هم نزدیک شدن است. به حکم این حدیث نبوی «مع الجماعة» عامل ظهور یدالله است و اثر با جماعت شدن بهرهمندی از برکات یدالله است.
بیشتر بخوانید: نتیجه تفرقه مسلمانان در بیان امام علی(ع)
بیتردید با تحقق مع الجماعة، یدالله و ثمرات آن نمایان میشود. وحدت اسلامی در مفهوم مع الجماعة قرار میگیرد و با تأمل در سیاق حدیث یدالله مع الجماعة، ارزش و اعتبار و ضرورت و لزوم وحدت اسلامی ثابت میشود. در حقیقت مع الجماعة و با وحدت اسلامی لطف و عنایت الهی شامل حال امت محمد (ص) خواهد شد و قدرتمندی، عزت و برتری امت اسلامی در جهان آشکار میشود. بنابراین امدادهای غیبی و پشتیبانی الهی از مسلمانان در گرو وحدت اسلامی است.
لازم است علمای جهان اسلام و پیروان مذاهب اسلامی، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی از عامه و اهل سنت و مذهب شیعه امامیه، همه در راه ایجاد و تقویت و توسعه و پایداری وحدت اسلامی گام بردارند. «لزوم الجماعة» از آرمانهای الهی و جزو تأکیدات اهلبیت (علیهمالسلام) بوده است. امیرمؤمنان علی علیهالسلام امام وحدت اسلامی است و همواره مسلمانان را به وحدت فراخوانده است. او از راه تبیین منافع وحدت و گزارش خطرات تفرقه، همگان را به وحدت دعوت دعوت کرده است. او به امت اسلامی چنین میفرماید: «و الزموا السواد الاعظم فان یدالله مع الجماعة و ایاکم و الفرقه فان الشاذ من الناس للشیطان کما انّ الشاذ من الغنم للذئب»؛ همیشه همراه با جمعیتهای بزرگ باشید، زیرا دست خدا با جماعت است و از تفرقه بپرهیزید چرا که افراد تکرو و جدای از مردم طعمه شیطاناند، آنگونه که گوسفند جدا از گله نصیب گرگ میشود. (نهجالبلاغه، خطبه 127)
بیشتر بخوانید: راهکارهای وحدت در نگاه رهبر انقلاب +صوت
از این خطبه علوی بزرگترین منفعت وحدت اسلامی آشکار میشود. «یدالله مع الجماعة» جملهای زیبا و فراموش نشدنی برای فهم آثار وحدت است. «یدالله» نمایانگر راه عزّت و افتخار و کرامت و سربلندی و پیشرفت و پیروزی است. بیشک یدالله با جماعت است با اجتماع مسلمانان و وحدت اسلامی است. با تقریب مذاهب اسلامی و همدلی و پیوند قلبها و الفت دلهای علمای جهان اسلام و پیروان آنان است. تفرقه نیز عامل درهم شکسته شدن و نابودی و سقوط و طعمه شیطان شدن و دریده شدن از سوی دشمنان اسلام استکبار جهانی و استعمار و صهیونیسم است.
همه منافع و فوائد ارزشمند و ماندگار وحدت اسلامی در «یدالله» قرار دارد. خدای سبحان علم نامحدود و قدرت بیپایان دارد و همه خوبیها و ارزشها با یدالله است. در این حدیث علوی یدالله عنوان جامع همه منافع وحدت اسلامی است. «مع الجماعة» بیان صریح وحدت اسلامی است. روشن است که زیر بنای وحدت ملی و انسجام اجتماعی در کشورهای اسلامی و در جهان اسلام، همان محورها و سرفصلهای وفاق و همدلی دینی است.
انتهای پیام/