گسترش ناسیونالیسم و احتمال تکرار سناریوی اوکراین در قزاقستان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پراودا، در اکتبر سال 2018 ویدئویی از یک پزشک قزاق که از معاینه یک کودک بیمار ممانعت می‌کرد، در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی روسیه به صورت گسترده‌ای پخش شد. این پزشک متخصص اطفال که یک خانم هم بود، دلیل آن که مادر آن کودک به زبان روسی صحبت می‌کرد از معاینه کودک خودداری کرده بود.

در همین راستا، وبلاگ‌نویس قزاق ابراش نوسوپ‌بایف، نوشته است که قزاقستان امروز یادآور شرایط اوکراین در اواسط دهه 1990 میلادی است. مقامات قزاق تبلیغات ضدروسی را در کشور گسترش داده که موجب تنفر از تاریخ اتحاد جماهیر شوروی و فرهنگ و زبان روسی شده است. علاوه بر این، داستان سرایی‌هایی درباره سهم فوق‌العاده قزاقستان در توسعه تمدن انسانی را نیز صورت داده‌اند.

روسیه نیز در این میان به عنوان «دشمن» تصویر شده است. این وبلاگ‌نویس قزاق همچنین می‌افزاید: به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور ما تصمیم گرفته تا راهِ پروشنکو را دنبال کند تا حمایت ملی‌گرایان قزاقِ مهاجر را به دست آورده و دوباره در انتخابات پیروز شود.

نوسوپ‌بایف در پست دیگری درباره یک زبان‌شناس لهستانی به نام گرنیک یانکوسکی نوشته که تلاش است تا احساسات ضدروسی در جنوب قزاقستان را برانگیزد. یانکوسکی در پایگاه 365info.kz نوشته است: من برای 2 ماه است که در شهر شما زندگی می‌کنم. این شهر یکی از پایگاه‌های مهم زبان قزاقی به حساب می‌آید. با این حال همه چیز در اطراف ما روسی به نظر می‌رسد. حتی مردم عادی زمانی که با هم به زبان بومی ارتباط برقرار می‌کنند، به محض این که یک غریبه را در نزدیکی خود ببینند زبانشان را به روسی تغییر می‌دهند.

لازم به ذکر است تبعیض نسبت به زبان روسی بود که زمینه خیزش‌های کریمه را فراهم کرد.

بند 7 قانون اساسی قزاقستان موضع دولت نسبت به زبان قزاقی را مشخص کرده و تصریح می‌کند که «در ارگان‌های دولتی و دولت‌های محلی زبان روسی نیز می‌تواند مانند زبان قزاقی به صورت رسمی مورد استفاده قرار بگیرد». نوع جمله‌بندی‌ها ممکن است تفاسیر مبهمی را ایجاب نماید، که ملی‌‌گرایان در تلاش‌اند تا از این موضوع به نفع خود بهره گیرند. اگر آنها به قدرت برسند، قانون اساسی قزاقستان را مورد بازنگری قرار خواهند داد.

به عقیده برخی تحلیلگران سیاسی، ملی‌گرایان نمی‌خواهند که سناریوی کریمه بار دیگر در شمال قزاقستان تکرار شود. اما غرب خواهان مناقشه دیگری در نزدیکی مرزهای روسیه است.

در ماه آوریل وب‌‌سایت «دویچه وله» مقاله‌ای را تحت عنوان «اپوزوسیون قزاق در بروکسل: پس از نظربایف چه اتفاقی می‌افتد» منتشر کرد. پایگاه دیپلمات نیز مقاله دیگری تحت عنوان «اپوزوسیون سابق قزاقستان در تلاش برای مساله‌ای جدید است» منتشر کرد. این رسانه‌های غربی بر روی ارتقاء یک پلتفرم جدید سیاسی تحت عنوان «ژانا قزاقستان» (به معنای قزاقستانِ جدید) متمرکز شده‌اند. نمایندگان آنها نیز اخیرا به واشینگتن سفر کرده و با نمایندگان کنگره و مقامات آژانس ایالات متحده آمریکا برای توسعه بین‌المللی (USAID) دیدار کرده‌اند.

این دیدارها به یادداشت تفاهمی پیرامون شناسایی نسل‌کشی قزاق‌ها اختصاص داشت. همچنین به نظر می‌رسد این افراد در انتخابات شرکت کنند و اصلاحات قانون اساسی مد نظر را توسعه دهند.

سانات کوشکومبایف، معاون مدیرعامل موسسه مطالعات استراتژیک قزاقستان به «پراودا» گفته این رسانه‌ها هستند که مسائل مربوط به ناسیونالیسم قزاقی را به جنبش و تکاپو در آورده‌اند. این کارشناس قزاق در مصاحبه با پراودا می‌گوید: درجه ناسیونالیسم طی این سال‌ها گسترش نیافته است؛ آن هم به دلیل ماهیت قومی کوچک و چندمذهبی بودن جامعه قزاقستان است که باعث شده باثبات باقی بماند.

کوشکومبایف ادامه می‌دهد: «هر کسی دیگر زمینه تاریخی، فرهنگی، سنتی و اقتصادی روابط با روسیه را می‌فهمد و برای پاسخ به چنین سوالی نیاز به دانش کمی از سیاست است».  به گفته او، USAID تامین مالی برنامه‌هایش در قزاقستان را قطع کرده، چرا که کشور به تنهایی می‌تواند خود منابع مورد نیاز را تامین نماید.USAID  تنها به واسطه حمایت از کسب و کارهای کوچک، کمک به آموزش زبان انگلیسی و حمایت از معلمان و مواردی از این دست به قزاقستان علاقه‌مند است. به گفته کوشکومبایف «آنها حتی برنامه‌های سیاسی و ایدئولوژیک هم نیستند».

الکساندر سابیانین، مدیر پروژه‌های بشردوستانه «مرکز فرهنگ‌های سنتی» نیز به پراودا گفته است که احزاب ملی‌گرا مورد حمایت نه مردم و نه مقامات نیستند و در آینده نزدیک هم نخواهند بود. 

 او همچنین تصریح می‌کند: تلاش‌هایی برای ارتقاء جایگاه و موقعیت احزاب رادیکالِ روس‌هراس وجود داشته است، اما آنها هم اکنون دیگر وجود ندارند و برخی رهبران آنها زندانی هستند. سناریوی اوکراین اصلا برای قزاقستان قابل پیاده‌سازی نیست، چرا که غرب می‌خواست اوکراین به اولین مخالف نظامی روسیه تبدیل شود.

 این کارشناس قزاق در ادامه می‌افزاید: چنین هدفی وقتی برای قزاقستان مطرح شود، غیرممکن به نظر می‌رسد. اما برنامه‌ای برای ایجاد یک روند بی‌ثباتی اقتصادی در آسیای مرکزی، آذربایجان، گرجستان، ارمنستان و قره‌باغ وجود دارد. هدف از این اقدام هم وا داشتن این کشورها برای ردِ همکاری‌های اقتصادی با روسیه است.

انتهای پیام/