به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، امروزه پیشرفت اقتصادی، ایجاد اشتغال و کارآفرینی دانشبنیان از مهمترین نیازهای کشور است که تحقق این امر در گروی حمایت از فعالان عرصه علم و فناوری است؛ نخبگان و نوآوران پویا و خلاقی که میتوانند با ایدههای جدید خود راهگشای مشکلات اقتصادی و مدیریتی باشند.
باید عنوان کرد که منظور از حمایت صرفا تخصیص بودجههای پژوهشی توسط ارگانهای دولتی نیست بلکه عموم مردم جامعه نیز میتوانند بهعنوان واقف علم و فناوری در این راستا گام بردارند اما نیازمند فرهنگسازی است.
در خراسان رضوی طی سالهای اخیر در حوزه وقف علم و فناوری گامهای مثبتی برداشته شده و از نظر کمی و کیفی این موقوفات گسترش روزافزونی داشته و البته به همان میزان نیز برکات و آثار بهره برداری از این موقوفات نیز افزایش داشته است.
مرتضی لنگری، کارشناس ارشد کمیته یاوران وقف علم و فناوری خراسان رضوی در اینباره میگوید: در کشور ما متاسفانه بودجه تحقیقات، پژوهش و فناوری برای حمایت از نخبگان، مخترعین و نوآوران منوط به بودجههای دولتی است. بسیاری از موضوعات مذهبی و فرهنگی مثل ساخت مساجد و برگزاری عزاداریها وغیره وابسته به مردم است یا مواردی مثل مدرسهسازی و بیمارستانسازی که اگر قرار باشد فقط بر پایه توان دولت باشد دولت قطعا ناتوان است و بخش قابل توجهی از آن بر پایه مردمی است.
وی ادامه میدهد: در حوزه علم و فناوری چنین کمکی را از طرف مردم نداشتیم یا بعضا پراکنده و توسط تعداد کمی از خیرین دغدغهمند انجام شده اما ساختاری مشخص و وحدت رویهای در این امر در مسئولان وقف در سطح کشور وجود نداشت.
وقف علم و فناوری زمینهساز ایجاد اشتغال
وقف علم و فناوری، گسترش نقش مردم و نهادهای مردمی در توسعه علمی و فناورانه کشور و توجه به منویات مقام معظم رهبری درباره ضرورت تحقق اقتصاد مقاومتی را مدنظر دارد.
لنگری در این زمینه با بیان اینکه ما در وقف علم و فناوری به دنبال مردمیسازی اقتصاد دانشبنیان هستیم، تصریح میکند: میخواهیم یکسری منابع مالی از طرف خیرین و واقفین، یاریدهنده نخبگان کشور باشد؛ مردم میتوانند ملک یا مبلغی را وقف استفاده در حوزه علم و فناوری کنند یا برخی از نخبگان و اساتید کشور به عنوان خادم علم و فناوری وارد این عرصه شوند و از تجربه و تخصص خود برای کمک به پژوهشگران استفاده کنند.
وی عنوان میکند: به طور کلی منابع حاصل از این موقوفات و کمکهای مردمی قرار است به طور مشخص در اختیار نخبگان و نوآوران جامعه قرار بگیرد؛ افرادی که اگر حمایت شوند با ایجاد شرکتهای دانشبنیان و کسب و کار نوآورانه میتوانند زمینه اشتغال خود و دیگران را فراهم کنند. این پروژههای علمی میتواند حوزههای متعددی نظیر انرژیهای تجدیدپذیر، فناوری آب، نانو، رباتیک، علوم شناختی، هوافضا و غیره را شامل شود.
وی درباره سازوکار برنامههای این حوزه خاطرنشان میکند: کار بخش وقف علم و فناوری دو فاز اصلی دارد؛ فاز اول فراخوان مردمی است تا انگیزههای مردمی که تمایل به وقف سرمایههای خود را دارند به سمت وقف علم و فناوری جهتدهی شود که ما فعلا در این فاز قرار داریم و فاز بعدی بهرهبرداری از منابع جمعآوری شده است.
لنگری بیان میکند: تاکنون خیرینی در مشهد، سبزوار، تهران، شیراز و غیره املاک خود را برای علم و فناوری وقف کردند و این کار در سطح ملی در حال پیگیری است. البته تا زمانی که به عنوان موقوفه به بهرهبرداری برسد کمی زمانبر است برای مثال واقف شرط میکند پس از فوت وی ملک مذکور وقف شود یا مواردی از این دست که سبب میشود گردآوری کمکهای مردمی به طول انجامد اما ما برای کوتاه کردن این راه، پیشنهادی داریم.
وی خاطرنشان میکند: بدین ترتیب که خیرین میتوانند وقف خود را برای انجام پروژههای فناورانه اختصاص دهند. پورتالی به نام وقف علم و فناوری و به آدرس Vaghfelm.ir موجود است. در این وبسایت در فراخوانی اعلام کردیم افرادی که برای اجرای پروژه علمی خود احتیاج به حمایت مالی دارند پروژه خود را ثبت کنند سپس کمیته علمی - تخصصی، موضوع را بررسی و ارزیابی میکنند. تاکنون حدود 12 پروژه از سراسر کشور درخواست خود را ثبت کردهاند که در صورت تایید بر خروجی وبسایت قرار میگیرد و بهصورت فراخوانی ملی برای حمایت مردم از این پروژهها اعلام میشود.
ترویج وقف علم و فناوری مشکل است
با توجه به اهمیت این حوزه و شرایط امروز جامعه، هدایت موقوفات مردم در جهت پروژههای علمی و طرحهای درآمدزا موضوعی ضروری است که نیاز به ترویج و گسترش انگیزههای علمی و پژوهشی در میان واقفین دارد ضرورتی که از دیدگاه کارشناس ارشد کمیته یاوران وقف علم و فناوری خراسان رضوی قدری مشکل است.
لنگری در این زمینه توضیح میدهد: طبق فرهنگی که از سالها پیش در کشور ما وجود داشته، بیشتر مردم در زمینه وقف، نیات و دغدغههای مذهبی دارند بنابراین این تغییر نگرش کمی مشکل است اما با این وجود تاکنون استقبال خوبی انجام شده است. در راستای فرهنگسازی نیز اقداماتی نظیر برگزاری همایشهای ملی و استانی در خراسان رضوی، تهران و مازندران با موضوعات حمایت مردمی از حوزه وقف علم وفناوری انجام شده و مستندهایی از واقفین علمی ساخته و از شبکههای 3 و 2 رسانه ملی پخش شده است.
وی عنوان میکند: همچنین در حال مذاکره با دو مجموعه برای بحث تبلیغات هستیم. البته ارائه آمار درمورد موقوفات علم و فناوری نیز کار سختی است و آمار مشخصی وجود ندارد؛ موقوفاتی که مشخصا موقوفه علم و فناوری باشد حدود4 تا 5 مورد در خراسان رضوی است اما برخی موراد هستند که در زمره وقف علمی قرار میگیرند با این تفاوت که برای مثال موقوفه مسجد بوده اما نیت علمی هم در آن دیده شده؛ اگر این ها را در نظر بگیریم حدود 35 مورد وقف علمی و فناوری را شامل میشود.
طرح وقف علم و فناوری توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی و با همکاری تعدادی از مراکز علمی و فناورانه استان در سال 1391 مطرح، مراحل مطالعاتی آن انجام و از سال 1393 با تشکیل دبیرخانه کمیته یاوران وقف علم و فناوری خراسان رضوی، اجرایی شد.
در نهایت در سال 1395 کمیته یاوران وقف علم و فناوری خراسان رضوی با حضور 9 نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی شکل گرفت و تاکنون با همراهی دیگر نهادهای استانی مرتبط توانسته است نقشی تاثیرگذار در این زمینه ایفا کند و الگویی برای دیگر استانهای کشور باشد. با این وجود همچنان نیاز است برای ترویج فرهنگ وقف با نیت خداپسندانه و آیندهساز حمایت از نخبگان و پروژههای علمی و فناورانه، آگاهسازی بیشتری انجام شود.
گزارش از فرزانه زنگی
انتهای پیام/ ز