۲ برگ برنده حقوقی ایران در قطعنامه ۲۲۳۱
عبارتی که درباره برنامه موشکی ایران در این قطعنامه آمده است، از منظر حقوقی «الزام آور» نیست. چرا که ذیل مواد ۳۹ تا ۵۱ منشور ملل متحد که تحت «فصل هفتم» منشور است، نیامده است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم ، 35 ماه از آغاز اجرای توافق هستهای میگذرد و در این مدت، غرب پنج بار تلاش کرده تا براساس قطعنامه 2231 در شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه موشکی ایران به یک قطعنامه، یا حتی اجماع یا دست کم یک بیانیه ضعیف برسد، اما همه این تلاشها به شکست رسیده است. تازهترین این شکست ها، شامگاه سه شنبه در نیویورک رخ داد جایی که همه اتهامهای آمریکا، فرانسه و انگلیس به برنامه موشکی ایران، هیچ گوش شنوایی پیدا نکرد و حتی نماینده انگلیس در این شورا که خود یکی از درخواست دهندگان این نشست بود، درباره نقض قطعنامه 2231 از سوی ایران تردید داشت! اما این قطعنامه چه دارد که تاکنون پنج بار غرب را به در بسته زده است؟
1- اول این که عبارتی که درباره برنامه موشکی ایران در این قطعنامه آمده است، از منظر حقوقی «الزام آور» نیست. چرا که ذیل مواد 39 تا 51 منشور ملل متحد که تحت «فصل هفتم» منشور است، نیامده است. بنابراین صرفا توصیهای غیر الزام آور است که ایران هم هیچ الزامی برای اجرای آن ندارد. این در حالی است که قطعنامه 1929 که در سال 1389 علیه برنامه هستهای ایران در شورای امنیت تصویب شد- و قطعنامه 2231 در فرایند برجام جایگزین آن شد -، تماما ذیل «فصل هفتم» منشور ملل متحد بود و در نتیجه برای همه کشورها از جمله ایران، اجرای آن «الزامی» بود نه توصیه ای. هرچند ایران هرگز آن را اجرا نکرد اما همان قطعنامه 1929 باعث بخشی از اجماع تحریمی علیه ایران در آن برهه زمانی شد. با این حال در قطعنامه 2231 که تابستان 1394 در پشتیبانی از اجرای توافق هسته ای، در شورای امنیت تصویب شد، 10 بند قطعنامه که درباره لغو تحریمها و محدودیت ها،توقف اعمال مفاد قطعنامههای گذشته، اجرای برجام و معافیتهاست، ذیل فصل هفت منشور و الزام آور است. اما بندهایی که به برنامه موشکی ایران اشاره دارد با عبارتی نظیر «توصیه» یا «فراخوانده میشود» (called upon) آمده که «الزام آور» نیست. ایران نیز در سال 94 و پس از تصویب قطعنامه 2231 در یک بیانیه تفسیری، صراحتا اعلام کرد که این مفاد را اجرا نخواهد کرد.
2- اما یکی از عبارتهای حقوقی مهم که قطعنامه 2231 دارد و دست غرب را برای فشار بر برنامه موشکی ایران از طریق شورای امنیت کوتاه کرده است، این عبارت است که «از ایران خواسته میشود تا هیچ فعالیتی مرتبط با موشکهای بالستیک طراحی شده برای قابلیت حمل سلاحهای هستهای انجام ندهد...». عبارت «موشکهای بالستیک طراحی شده برای قابلیت حمل سلاحهای هسته ای» عبارتی حقوقی است که برگ برنده مهم برای آزمایشهای موشکی ایران محسوب میشود. چرا که این قطعنامه صرفا از ایران خواسته موشکهایی که برای قابلیت حمل سلاح هستهای «طراحی شده» را آزمایش نکند. درحالی که هیچ موشک ایران برای این قابلیت طراحی نشده است و این یکی از برگهای برنده مهم ایران مقابل غرب و شاید حتی نوعی چفت و بست حقوقی برای آزمایشهای موشکی ایران است.
در این 35 ماه آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، به طور متوسط هر هفت ماه یک مرتبه برنامه موشکی ایران را به شورای امنیت بردهاند. دو مرتبه از این پنج اقدام، توسط دولت باراک اوباما انجام شده است و بقیه توسط دولت ترامپ. با این حال همه این تلاشها در شورای امنیت به هیچ نتیجهای نرسیده و دست پر حقوق دانان و دیپلماتهای ایرانی، آمریکا را شکست داده است. هرچند نباید این طور انگاشت که کار غرب در همین جا پایان مییابد و دست از سر برنامه دفاعی ایران بر میدارد. در عین حال بدیهی است اگر قدرتها به توافقی پشت پرده و خارج از قواعد حقوقی برای تصویب قطعنامهای علیه ایران برسند احتمال انجام آن در شورای امنیت همچون تحریمهای قبلی وجود دارد اما در آن صورت ایران نیز تمامی تعهداتی را که در قالب سازوکار برجام پذیرفته به کنار خواهد نهاد که حداقل این مسئله در شرایط فعلی برای اروپا و چین و روسیه مطلوب نیست بنابراین به نظر میرسد در این شرایط ایران ضمن استفاده از ظرفیتهای حقوقی قطعنامه 2231 باید با زبان صریح و قاطعانه مقابل پیشنهادهای آمریکا و اروپاییها برای مذاکره درباره برنامه دفاعی که یکی از پایههای اصلی امنیت کشور است، بایستد و به هیچ کس اجازه ندهد که در این باره که مستقیم به امنیت ایران و زن و مرد ایرانی مرتبط است، حتی زمزمهای مطرح کند.
یادداشت:امیرحسین یزدان پناه
منبع:خراسان
انتهای پیام/