به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نشست تخصصی جامعه قرآنی کشور از روز گذشته در شورای عالی قرآن با حضور استادان، قاریان، حافظان، مؤذنان و دعاخوانان ممتاز کشور آغاز شد. مقالات تخصصی با موضوعات "اقتضائات رسانهای تولید و پخش اذان از صدا و سیما"، "جایگاه نغمات در اذان"، "گزارش تحقیق میدانی انجام شده در مورد نگاه و ذائقه مخاطبان در ارزیابی و رتبهبندی اذانها" و "جایگاه صوت در قرائت دعا" توسط کارشناسان حوزه قرآن در این نشست ارائه شد.
استفاده از ﺳﺒﮏﻫﺎی ﻟﺤﻨﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻋﺮبی در اذان
اولین مقاله این نشست تخصصی در موضوع «جایگاه نغمات و مقامات در اذان» توسط محسن یاراحمدی ارائه شد. یاراحمدی اذان را از زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎی اﺳﻼﻣﯽ دانست ﮐﻪ ﻋﺒﺎرات آن دارای ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﻮﺣﯿﺪی و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺻﻼﺑﺘﯽ وﺻﻒ ﻧﺎﺷﺪﻧﯽ خواند.
وی ادامه داد: ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ دو وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﻣﺆذﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺻﺪای ﺧﻮش اذان ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﻓﻀﺎی اذان ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ و ﻫﻢ ﺣﺲ ﺻﻼﺑﺖ و دﻋﻮت ﺑﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ دلهای ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ القاء کند.
یاراحمدی با اشاره به ویژگیهای ﺳﺒﮏﻫﺎی مختلف اذان تأکید کرد: قاریان و مؤذنان در ارائه اذان، از ﺳﺒﮏﻫﺎی ﻟﺤﻨﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ و ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻟﺤﻨﯽ ﻧﯿﺰ استفاده کنند.
در پایان، پس از اتمام ارائه مقاله، حاضران در چهاردهمین نشست، این مقاله را مورد نقد و تحلیل قرار دادند که یاراحمدی سوالها و ابهامهای حاضران درباره مطالب ارائه شده را پاسخ داد.
تجوید، وجه شرعی در اذان ندارد
دومین مقاله این نشست تخصصی در موضوع «اقتضائات رسانهای تولید و پخش اذان از صدا و سیما» توسط احمد ابوالقاسمی ارائه شد. احمد ابوالقاسمی، اذان را اعلام و دعوت عمومی مردم به سمت عبادت خداوند توصیف کرد و گفت: مقوله صوت و لحن در اذان خیلی مهم است. تجوید، وجه شرعی در اذان ندارد و یک هنر برای سهولت در قرائت است. صوت اذان باید در همان ثانیه های ابتدایی، تأثیر خود را بر شنونده بگذارد و تصویری زیبا از اذان در ذهن او ایجاد کند. موضوع تطبیق موسیقی با کلمات و کیفیت کشش ها بسیار مهم است و توجه به همین امر باعث کشش در کلمه الله شده است که اگر این کشش ها را از اذان بگیریم برای کارهای لحنی دست مؤذن بسته خواهد شد.
وی درخصوص استفاده از موسیقیهای بومی و محلی در اذان تاکید کرد و با اشاره به اینکه مبحث اصلی در این باره مخاطبشناسی است، گفت: در این رابطه رسانه باید از مردم بازخورد بگیرد؛ چرا که با وجود ازدیاد شبکههای داخلی و برون مرزی نمیتوان تصور کرد که برای تمام مخاطبان با سلایق مختلف، شاهد پخش یک نوع اذان باشیم. یکی از آسیبهای محتمل در رسانه یکسان کردن سلایق مختلف است.
سومین مقاله در این نشست تخصصی در موضوع «گزارش تحقیق میدانی انجام شده در مورد نگاه و ذائقه مخاطبان در ارزیابی و رتبهبندی اذانها» توسط حسن مختاری ارائه شد.
مختاری گفت: در آثار هنری همواره توجه به ذائقه مخاطبان مورد توجه هنرمندان و خالقان این آثار بوده است که این اصل در رابطه با اذان به عنوان یک هنر و شعار دینی که رسالت اصلی آن دعوت عموم مردم به سوی نماز است، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وی در ادامه گفت: در این مقاله، ابتدا تحقیق میدانی گستردهای از اقشار مختلف مردم در مورد صدای مؤذنین، سبک و میزان تاثیرپذیری آنها از 31 اذان صورت گرفته و رتبه این اذانها در مؤلفههای صوت، سبک و خشوع معنوی مشخص شده و ضمن تحلیل فنی ساختار اذانها، به واکاوی دلایل اقبال مردم به برخی از اذانها پرداخته شده است.
مختاری افزود: در تحلیل نظرات مخاطبان عام، به بررسی عوامل مختلف تأثیرگذار بر این نظرات، توجه شده که در این بین نقش طنین صوت بهعنوان عنصری بسیار تاثیرگذار غیر قابل انکار است. در کنار مؤلفههای صوتی و لحنی، مواردی چون عوامل فرهنگی و اقلیمی، کیفیت ضبط اذان، مدت زمان اذان، سابقه ذهنی و تاریخی مخاطبان و میزان خشوع یک اذان نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
وی تأکید کرد: نتایج این تحقیق میتواند برای مؤذنین و اساتید این حوزه جهت خلق آثار جدید و مخاطب پسند، همچنین در نگاه متولیّان تولید و پخش اذان از رسانه، نیز در تدوین آییننامههای مسابقات اذان مورد توجه قرار گیرد.
چهارمین مقاله در موضوع «جایگاه صوت در قرائت دعا» توسط مهدی دغاغله مدرس قرائت قرآن ارائه شد.
دغاغله گفت: بیشک با توجه به درهم تنیدن مفهوم صوت با بعضی از مفاهیم مختلف، نمیتوان بهطور حتم و قطع در مورد صوت، بدون در نظر گرفتن این رابطهها، اظهار نظر کرد.
وی ادامه داد: صوت آوایی، ارتباط تنگاتنگی با احساس دارد و میتواند حامل بعضی از ویژگیهای عاطفی از جمله حزن و اندوه، مسرت، ترس، خشوع و غیره باشد. چنانچه نمیتوان از ارتباط صوت و ملودی (لحن) چشمپوشی کرد این در حالی است که صوت، نه تنها مفّسر ملودی و بیانکننده آن است بلکه توانمندی آن، به تبع نغمههای مختلف دارای فراز و نشیب است.
مدرس قرائت قرآن تأکید کرد: صامتها و مصوتها حتی در شکلگیری فیزیکی اندام گفتاری نیز نقش بسزایی دارند. فرهنگ، جفرافیا، وراثت و گرایش معنوی از عوامل مؤثر در تکوین و شکلگیری و حتی تأثیرگذاری صوت هستتد.
در پایان این مقاله، دغاغله خاطرنشان کرد: مواردی که ذکر شد در قرائت همه نغمههای آیینی از جمله دعاخوانی قابل بحث و بررسی است.
انتهای پیام/