در کنار تحولات مهم چند روز اخیر در پرونده سوریه، اعلام برگزاری انتخابات پیش از موعد کنست اسرائیل در 20 فروردین آینده (9 آبریل) اتفاقی قابل توجه و نیازمند واکاوی است.
اهمیت این مساله از آنجاست که بنیامین نتانیاهو به دنبال استعفای لیبرمن، قاطعانه با جلو انداختن انتخابات مخالفت کرد؛ اما حالا با آن موافقت کرده و حتی به گفته منابعی این خود نتانیاهو بوده که بقیه اعضای ائتلاف حاکم را به اتخاذ این تصمیم ترغیب کرده است. حال باید دید علت این چرخش نتانیاهو چیست و چه محاسبات تازهای در پشت آن نهفته است؟
هر چند اختلاف نظر ائتلاف دولتی بر سر قانون خدمت اجباری حریدیمها دلیل این مساله عنوان شده است، اما به نظر میرسد این عامل در ذیل دلایل مهمتری قرار میگیرد. یک ماه پیش هم همین اختلافات وجود داشت.
واقعیت این است که در این چرخش عوامل مهمتری دخیل است که عبارتند از: انگیزههای شخصی و انتخاباتی بنیامین نتانیاهو، طرح ترامپ و عوامل منطقهای است.
به نظرم نقش انگیزههای نتانیاهو پررنگتر است. وی پس از عهدهدار شدن مسئولیت "وزارت دفاع" با توجه به عملکرد ضعیف در مقابل نوار غزه به ویژه از زمان شکست عملیات کوماندویی در شرق خانیونس و آتش بس اخیر بیشتر از گذشته هدف انتقادات احزاب چپ و راست قرار گرفته است و هر چه زمان تصدی این وزارتخانه بسیار حساس طولانیتر باشد، این انتقادات حادتر هم خواهد شد؛ به ویژه این که وی به دلایل مختلف در این شرایط نمیخواهد یا نمیتواند تغییری اساسی در شیوه تعامل با حماس و نوار غزه ایجاد کند. از این رو، صبر کردن تا نوامبر 2019 و برگزاری انتخابات سر موعد میتوانست برای نتانیاهو بسیار گران تمام شود و وی تاوان این وضع را در این انتخابات بدهد؛ به همین علت وی زمان کنونی را در دورنمای آینده سیاسی خود کم هزینهتر برای برگزاری انتخابات زودهنگام دانسته است.
عرف سیاسی در اسرائیل این گونه است که در فضای انتخاباتی معمولا دولت از اتخاذ تصمیمات بزرگ پرهیز میکند و احزاب و افکار عمومی هم با درک شرایط انتخاباتی انتظار ندارند که مثلا دولت موقت تصمیمی بزرگ چون جنگ با غزه یا لبنان یا هر اقدام دیگری در این سطح بگیرد. این وضعیت شرایط مناسبی برای نتانیاهو فراهم میکند و دیگر کسی انتظار اقداماتی جنجالی چون حمله به غزه و... را ندارد و همین تا حدودی فشارها را بر او در این باره کم میکند. در این میان هم تحولات نگرانکننده پرونده فساد مالی نتانیاهو و همسرش بیتاثیر نبوده است. از طرف دیگر، بقیه احزاب راست افراطی و راست میانه کابینه نیز شرایط کنونی را برای برگزاری انتخابات به نفع تداوم سلطه این جریان میدانند. میدانند.
به تعویق انداختن طرح معامله قرن ترامپ
با توجه به احتمال تاثیرگذاری این طرح بر نتایج انتخابات آتی کنست، بنیامین نتانیاهو و احزاب راستگرای حاکم با پیش انداختن زمان انتخابات میخواهند اعلام این طرح را به تعویق بیاندازند. رئیس جمهور آمریکا نیز به احتمال زیاد از این طرح قبل از برگزاری انتخابات آوریل کنست شکلگیری دولت جدید در ژوئن رونمایی نخواهد کرد؛ چون در سایه مخالفت فلسطینیها و نبود حکومتی اسرائیلی باثبات، خود طرح در محاق خواهد رفت و آسیب جدی میبیند. به این علت احتمالا ترامپ آن را قبل از این انتخابات ارائه نکند؛ مگر اینکه بخواهد معادلات انتخابات کنست را بر هم زند.
عوامل منطقهای:
بنا به اعلام برخی مراکز مطالعاتی اسرائیلی و غربی، خاورمیانه در سال 2019 آبستن رخدادهای بسیار مهمی خواهد بود که برآیند آن نظم نوین منطقهای میباشد.
این وضعیت که نشانههایی از آن در اواخر سال 2018 از جمله در مساله سوریه هویدا شد، به شکلگیری خوانشی جدید در میان راستگرایان اسرائیلی و در راس آنها نتانیاهو انجامیده است. با توجه به آن موقعیت زمانی انتخابات سر موعد در نوامبر 2019 و ورود به فضای انتخابات چند ماه قبل از آن مناسب نیست و باید هر چه زودتر انتخابات برگزار شود تا اسرائیل نه در فضای انتخاباتی، بلکه با حکومتی مستقر و باثبات به مواجهه چالشهای 2019 برود. از این منظر، احزاب راستگرای اسرائیلی میخواهند در این برهه سرنوشتساز خود سکاندار قدرت باشند.
چند نکته:
احتمالا در چهار ماه آینده جبهههای غزه و لبنان آرام خواهد بود؛ مگر این که اتفاق میدانی غیرمنتظرهای بیافتد، اما احتمال افزایش حملات به مراکزی در سوریه وجود دارد. حزب لیکود به ریاست نتانیاهو همچنان با احتمال تصاحب 28 تا 30 کرسی پیشتاز نظرسنجیهاست و نتانیاهو فعلا تا لحظه نگارش این یادداشت رقیبی جدی ندارد و احتمالا نخست وزیر آتی اسرائیل باشد. اما اگر ائتلاف گستردهای میان گابی، لیونی، باراک، یعلون و گانتس شکلگیرد، احتمال تغییر این معادله میرود.
یادداشت: صابر گلعنبری کارشناس مسائل فلسطین
انتهای پیام/