به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا, مرحوم آیتالله سید محمود هاشمی شاهرودی در سال 1327 در نجف به دنیا آمد. پدرش آیتالله سید علی هاشمی شاهرودی از اولین شاگردان آیتاللهالعظمی خویی و تقریرکننده دروس خارج مرحوم خویی بهشمار میآمد. مادر ایشان نیز دختر مرحوم آیتاللّه سید على مددى موسوى قائینى از علمای بزرگ خراسان بود که سالهاى متمادى در شهر مقدس مشهد، به تدریس و تربیت طلاب حوزه علمیه و اقامه جماعت در حرم امام رضا(ع) مىپرداخت.
وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه علوی نجف اشرف گذراند. از اولین اساتید وی در دروس دینی حجت الاسلام والمسلمین شیخ هادی سیستانی بود. آیتالله شاهرودی بعد از ورود به مدرسه علمیه "منتدی النشر" و فراگیری علوم دینی در سن 14سالگی بهدست مبارک آیتالله العظمی خویی معمم شد.
بعد از فراگیری دروس ابتدایی حوزه، به تحصیل خارج فقه و اصول از محضر اساتید مطرح حوزه نجف پرداخت که از آنها میتوان به امام خمینی، آیتالله العظمی خویی و شهید آیتالله سید محمدباقر صدر اشاره کرد. میان اساتید آن مرحوم، ارتباط وی با شهید صدر بیش از دیگران بود و او را در زمره اصحاب نزدیک آن مرجع شهید قرار داد (آیتالله سید محمدباقر صدر و خواهرش بنتالهدی صدر در تاریخ 19 فروردین سال 59 بهدستور صدام به شهادت رسیدند).
شهید صدر در نامهای به یکی از شاگردانش درباره مرحوم شاهرودی گفته بود "آقای هاشمی رشد علمی شگفتانگیز و نبوغآمیزی دارد."، و درباره رابطه علمی میان خود و شاگرد گفته بود "آقای هاشمی (شاهرودی) بهعنوان وجود من است".
بهدلیل همین نبوغ و استعداد مرحوم هاشمی شاهرودی بود که قبل از رسیدن به سیسالگی از استادش شهید صدر سید محمدباقر صدر اجازه اجتهاد دریافت کرد. آیتالله هاشمی شاهرودی از سوی شهید صدر برای نظارت بر امتحانات طلاب حوزه انتخاب شد و همزمان در مسجد هندی نجف برای طلاب به تدریس خارج فقه اشتغال داشت.
با شروع نهضت اسلامی بهرهبری امام خمینی از 15 خرداد 1342، حوزه علمیه نجف نیز بهدلیل حضور مراجع و علمای برجسته در آنجا به یکی از کانونهای مبارزه علیه رژیم پهلوی تبدیل شد. آیتالله هاشمیشاهرودی نیز از این رهگذر با اندیشههای امام آشنا شد و پس از تبعید امام راحل به نجف اشرف، در زمره شاگردان ایشان درآمد و قبل از تبعید امام، رابط شهید صدر با ایشان شد.
در واقع دو واسطه بین امام و شهید صدر نقش اساسی داشتند؛ اولین واسطه مرحوم سید احمد خمینی بود که رابطه خویشاوندی با خاندان صدر هم داشت و واسطه دوم آیتالله هاشمی شاهرودی که نظریات شهید صدر درباره امور مهم مربوط به امت اسلام از جمله فشارهای رژیم بعث به حوزه نجف، اخراج، دستگیری و اعدام علما و اقدامات صدام علیه مراسمات مذهبی شیعیان را به امام راحل منتقل میکرد.
با پیروزی انقلاب اسلامی تظاهرات گستردهای در شهرهای عراق خصوصاً در نجف اشرف در تأیید انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی برگزار شد. رژیم صدام و مأموران امنیتی آن جستوجوی گستردهای را برای دستگیری علمای مبارز نجف از جمله مرحوم هاشمی شاهرودی آغاز کردند. وی با درخواست شهید صدر از عراق خارج شد و پس از رفتن به کویت، از آنجا به ایران مهاجرت کرد.
مبارزات آیتالله شاهرودی با رژیم بعث و حکومت پهلوی، در سال 1352 موجب شد تا عوامل صدام با هجوم به حوزه نجف، وی را بههمراه جمعی دیگر از فضلای حوزه دستگیر و در شعبه 5 اداره امنیت عمومی بازجویی کردند و وی مورد انواع شکنجههای جسمی و روحی قرار گرفت.
با پیروزی انقلاب اسلامی، تظاهرات گستردهای در شهرهای عراق خصوصاً در نجف اشرف در تأیید انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی برگزار شد. رژیم صدام و مأموران امنیتی آن جستوجوی گستردهای را برای دستگیری علمای مبارز نجف از جمله مرحوم هاشمی شاهرودی آغاز کردند. وی با درخواست شهید صدر از عراق خارج شد و پس از رفتن به کویت، از آنجا به ایران مهاجرت کرد. در پی ناکامی دستگاههای امنیتی از دستگیری وی، رژیم صدام سه برادر وی را دستگیر و اعدام کرد و حتی پیکر آنها نیز به دست خانوادهشان نرسید. آیتالله شاهرودی پس از ورود به ایران به محضر امام خمینی رفت و مسئولیت هماهنگی میان حوزههای علمیه نجف و امام خمینی را بهعهده گرفت و نماینده علیالاطلاق شهید صدر در ایران شد.
با شروع جنگ تحمیلی و فشار صدام بر شیعیان و مردم عراق، امام خمینی مأموریتی به آیتالله خامنهای مبنی بر پیگیری امور عراق دادند. در سال 1361 رئیسجمهور وقت با پیگیری و استفاده از ظرفیت روحانیت مبارز عراق بهخصوص آیتالله سید محمدباقر حکیم و آیتالله هاشمیشاهرودی با تنظیم اساسنامهای تشکل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را راهاندازی کردند.
آیتالله شاهرودی درباره تأسیس مجلس اعلای عراق و نقش آیتالله خامنهای در تأسیس این مجلس گفته بود "آیتالله خامنهای که خدا حفظشان کند، از طرف حضرت امام مسئول شده بودند بحث عراق را دنبال کنند. گمانم اوایل ریاست جمهوری ایشان بود. اعضای «جماعة العلما» همه از نجفیها بودند. کربلاییها هم مستقلاً برای خود جماعتهایی را راه انداخته بودند و بیشتر با آقای منتظری و سید مهدی هاشمی سروکار داشتند. آقا دیدند این شیوه مناسبی نیست و پیشنهاد کردند مجلسی بهنام مجلس اعلا تشکیل شود. جنگ هم شروع شده بود و ضرورت ایجاب میکرد که یک مجلس درست و حسابی تشکیل شود که همه اینها را در خود جمع کند.
در واقع پیشنهاد مجلس اعلا را ایشان دادند و از همه ما که بیشترمان در قم بودیم دعوت کردند، به بنده هم مستقیم زنگ زدند. تا قبل از آن با ایشان سلام و علیک داشتیم، ولی نه زیاد. یکییکی افراد را دعوت کردند و خدمتشان رفتیم. از بعضی آقایان کربلایی هم دعوت کرده بودند. شیخ دیگری هم بود که فوت کرده است. او هم عدهای از کربلاییها را تحت عنوان «العمل الاسلامی» جمع کرده بود. مقام معظم رهبری همه را در مجلس اعلا جمع کرد و در اولین جلسه بحثهای مفصلی هم شد، بعضیها موافق و برخی مخالف بودند. ایشان گفت که "من از طرف امام مسئول هستم". خلاصه ایشان این تشکیلات را ایجاد و اساسنامهای را تنظیم کرد و از ما خواست بنشینیم و درباره آن بحث و آن را تنظیم و تکمیل کنیم و خدمت ایشان بدهیم. ما هم این کار را کردیم. البته آقای حکیم محور بود. دو سه نفر کربلائی و بقیه نجفی بودند. بنا شد یکی از عالمان اهلسنت هم باشد که از اهالی کرد دعوت شد".
مرحوم هاشمی شاهرودی عضو هیئت مؤسس و اولین رئیس مجلس اعلا بود که پس از چندی، با ریاست شهید حکیم بهمدت مدیدی بهعنوان سخنگوی این مجلس ایفای نقش مؤثر داشت. برگزاری کنفرانس «جنایات صدام» از مهمترین حرکتهای مجلس اعلای عراق در دهه 60 بود.
«سپاه بدر» شاخهای از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در سال 1361 توسط آیت الله هاشمی شاهرودی تشکیل و پس از 30 ماه رهبری آن به آیت الله سید محمد باقر حکیم منتقل شد. این سپاه از مجاهدین عراقی تشکیل میشد که یاران آیت الله سید محمدباقر حکیم و آیت الله شهید سیدمحمد باقر صدر بودند و خود را از فدائیان امام راحل(ره) و نظام اسلامی ایران و مبارزه با رژیم بعث عراق را جهاد فی سبیل الله میدانستند.
آیتالله هاشمی شاهرودی در طول 7 دهه حیات مبارکش، فعالیتهای علمی و سیاسی مختلفی داشتند. از جمله فعالیتهای علمی وی میتوان به عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، شورای عالی سیاستگذاری حوزه، مجمع جهانی اهلبیت(ع)، مجمع تقریب مذاهب اسلامی و ریاست مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی اشاره کرد.
در ادامه ویدئویی از حضور مرحوم شاهرودی بههمراه شهید حکیم میان رزمندگان دوران دفاع مقدس را ببینید:
انتهای پیام/*