گزارش تسنیم|کردهای ترکیه در سال ۲۰۱۸

به گزارش گروه بین‌‌الملل خبرگزاری تسنیم ٬ کردهای ترکیه در شرایطی سال 2018 میلادی را پشت سر گذاشتند که جنگ و درگیری بین نظامیان ترکیه و پ.ک.ک همچنان ادامه دارد و در حوزه‌ حزبی و سیاسی نیز٬ بسیاری از نمایندگان و فعالان سیاسی وابسته به جریان فکری پ.ک.ک در سال 2018 یا زندانی شدند و یا از قبل زندانی شده و حبس آنان همچنان ادامه دارد.

سالِ پایان اعتراضات خیابانی کردهای ترکیه

با آن که فضای مشارکت سیاسی برای کردهای ترکیه عملاً بسته شده و تنش‌های مهمی در جریان است٬ اما برخلاف رویه سالیان پیش٬ شاهد تظاهرات و راهپیمایی‌های اعتراض‌آمیز کردها در استان‌های جنوب و جنوب شرقی نیستیم.

آگاهان سیاسی ترکیه در مورد ذکر اصلی‌ترین دلایل پایان یافتن دوران تظاهرات و اعتراضات خیابانی در استان‌های کردنشین٬ به این دلایل اشاره می‌کنند:

1.به دنبال آغاز مجدد جنگ و درگیری بین پ.ک.ک و ترکیه٬ بسیاری از مردم کُرد استان‌های جنوب و جنوب شرقی نسبت به حزب دموکراتیک‌ خلق‌ها و همچنین دولت٬ بی‌اعتماد شده و تمایلی به مشارکت در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی فعال ندارند.

2.بخش قابل توجهی از مردم مناطق کردنشین٬ به این واقعیت پی برده‌اند که تداوم اعتراضات خیابانی٬ اعتصاب غذا و درگیر شدن با پلیس و ناامن شدن شهرها و استان‌های آنها٬ مانعی جدی بر سر راه توسعه اقتصادی است.

3.دستگیری‌های گسترده فعالان و هواداران و حملات سنگین هوایی و زمینی علیه نیروهای پ.ک.ک٬ شهروندان عادی کُرد را هم ترسانده و نمی‌خواهند دست به اعتراضات مخاطره‌آمیز و هزینه‌‌بردار بزنند.

شکست‌های سنگین پ.ک.ک در سال 2018

ارتش و نیروهای امنیتی ترکیه در سال 2018 میلادی در برابر پ.ک.ک٬ با استفاده از تجهیزات هوایی و اطلاعاتی پیشرفته و به ویژه هواپیماهای بدون سرنشین و نصب دوربین‌های ویژه مستندسازی در مناطق کوهستانی و جنگلی و همچنین شنود بیسیم‌ها و اقدامات امنیتی٬ ضربات زمینی و هوایی سنگینی به نیروهای پ.ک.ک زدند.

بر اساس گزاشی که به عنوان عملکرد پایان سال توسط وزارت کشور ترکیه منتشر شده است٬ نیروهای نظامی و امنیتی این کشور٬ بیش از 75 هزار عملیات در طول سال انجام داده‌اند. حجم و تعداد بالای عملیات هوایی برون مرزی٬ درون مرزی٬ عملیات کوهستانی٬ روستایی و شهری٬ منجر به آن شده که در سال 2018 میلادی تعداد 698 نفر از نیروهای پ.ک.ک کشته شوند٬ 534 نفر از آنان دستگیر و 519 نفر از آنان تسلیم شوند.

این در حالی است که برخلاف رویه سالیان پیش که سالانه دست کم بین 500 تا هزار نفر نیروی تازه نفس به پ.ک.ک می‌پیوستند٬ در سال 2018 میلادی این رقم به یکصد نفر هم نرسید.

مقامات امنیتی ترکیه همچنین اعلام کرده‌اند که در میان کشته شدگان٬ 107 نفر از فرماندهان پ.ک.ک مشاهده شده‌اند که بسیاری از آنها از افراد جای گرفته در لیست تحت تعقیب وزارت کشور ترکیه بوده و با درجات مختلف برای دستگیری آنها جایزه‌های نقدی کلانی در نظر گرفته شده بود.

از دیگر سو در حوزه سیاسی و در بخش نهادهای اقماری وابسته به پ.ک.ک نیز٬ نمایندگان کُرد راه یافته به پارلمان با محدودیت‌ها و مشکلات بزرگی روبرو هستند و فعالان پیشین هم در وضعیت دشواری قرار دارند.

بسیاری از سران حزب دموکراتیک خلق‌ها همچون صلاح‌الدین دمیرتاش٬ فیگن یوکسک داغ٬ ادریس بالوکن٬ فرات آنلی٬ گلتن کشاناک و سری ثریا اُندر در زندان به سر می‌برند.

در همین حال٬ چهره‌های برجسته‌ای همچون احمد ترک٬ خطیب دجله٬ لیلا زانا٬ آلتان تان٬ سری ساکک٬ قدری یلدرم٬ آدم اُزجان ار و چندین چهره مهم دیگر٬ یا از سوی حزب خود بایکوت شده و سکوت کرده‌اند و یا در اعتراض به تسلط بی‌سابقه جناح چپ ترکی بر این حزب کُردی٬ کنج عزلت گزیده‌اند.

اردوغان٬ باغچلی و کردها

یکی از مهمترین رویدادهای سال 2018 میلادی٬ شکل گرفتن ائتلاف جمهور بین حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان و حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی بود. این ائتلاف موجب آن شد که در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه٬ اردوغان به پیروزی برسد و حزب عدالت و توسعه نیز با کمک آرای حزب حرکت ملی توانست اکثریت را به دست بیاورد.

اگرچه در همین انتخابات٬ نمایندگان کُرد وابسته به پ.ک.ک یعنی حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز پیروزی ارزشمندی به دست آوردند٬ اما شرایط در مجلس ملی ترکیه به گونه‌ای رقم خورده که نه تنها حزب حاکم و حزب همپیمان آن٬ بلکه دیگر احزاب مخالف نیز٬ نمایندگان کُرد وابسته به جریان فکری پ.ک.ک را در بایکوت و انزوا قرار داده‌اند و نمایندگان نسل نوین حزب دموکراتیک خلق‌ها٬ همچون نمایندگان توانمند و برجسته دوره‌های پیشین٬ نمی‌توانند در سیاست پارلمانی مشارکت تاثیرگذاری داشته باشند.

البته تسلط بی‌سابقه جریان چپ ترکی بر این حزب نیز مهم است و کار به جایی رسید که دو تن از نمایندگانی که با آرای کردها و از این حزب به مجلس راه یافته بودند٬ تنها دو ماه پس از افتتاح مجلس جدید٬ راه خود را از کردها جدا کرده و به یک حزب کمونیست پیوستند.

یکی دیگر از تبعات و پیامدهای ائتلاف اردوغان و باغچلی برای کردها٬ این بود که با توجه به تفکرات خواص راست افراطی باغچلی و حزب او٬ یکی از شروط مهم و حیاتی حمایت این حزب از اردوغان و آکپارتی٬ این بود که حکومت اردوغان امتیازی به کردها ندهد.

علاوه بر این در حوزه اجتماعی نیز حزب حرکت ملی به رهبری باغچلی٬ گفتمان ترکی -کُردی و دوقطبی‌های قومی را تقویت کرد و این مسئله به حقوق و مطالبات کردها به شکل جدی آسیب زد.

به نظر می‌رسد در سال آتی و انتخابات شهرداری‌های ترکیه نیز ائتلاف جمهور به همین شکل عمل کند و کردها این بار فقط در مناطق جنوب و جنوب شرقی می‌توانند امتیازات قبلی خود را به دست بیاورند، اما بعید است در استان‌های مهم و کلانی همچون استانبول و استان‌های غربی بتوانند به نتایج مطلوبی برسند.

حزب جمهوری خلق به عنوان مهمترین حزب مخالف در ترکیه که توسط آتاتورک تاسیس شده و حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر که بر اساس ایده‌های راست افراطی تاسیس شده و به عنوان یک حزب جدید التاسیس در ترکیه از قدرت نسبی چشمگیری برخوردار است٬ هیچکدام تمایلی به ائتلاف با کردهای وابسته به پ.ک.ک ندارند.

اما در عین حال به این نکته نیز باید اشاره کرد که این دو حزب و همچنین حزب حرکت ملی در مناطق کردنشین ترکیه نمی‌توانند آرای مردم را به سوی خود جلب کنند و به شکل سنتی در این مناطق٬ رقابت فقط بین دو جریان اردوغانی و اوجالانی تداوم خواهد داشت.

شواهد نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه ترجیح می‌دهد به جای توجه به مطالبات هویتی و قومی کردها٬ به توسعه اقتصادی بپردازد و این همان چیزی است که رضایت خاطر بخش قابل توجهی از کردها را تامین می‌کند.

حزب دموکراتیک خلق‌ها به دنبال آن است که در انتخابات پیش رو٬ دست‌کم 103 شهرداری مناطق کردنشین را در دست بگیرد.

یعنی همان شهرداری‌هایی که قبلاً در اختیار نیروهای این حزب بود. اما قوه قضاییه ترکیه به خاطر حمایت شهرداران و کادرهای این شهرداری‌ها از شاخه نظامی پ.ک.ک آنها را برکنار کرده بود.

حال باید دید در انتخابات مارس 2019 کردها به چه شکلی عمل خواهند کرد و توسعه اقتصادی حزب عدالت و توسعه در مناطق جنوب و جنوب شرقی تا چه اندازه رضایت کردها را به دنبال خواهد آورد.

انتهای پیام/