به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقهای «رایالیوم» نوشته است: در حالیکه عربستان سعودی مشغول محاکمه متهمان در جنایت ترور «جمال خاشقجی» روزنامهنگار، و اجرای توافق الحدیده در یمن است، «رقیب» اصلی آن یعنی «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهوری ترکیه از دو رهبر جهان اسلام، که از درجه بسیاری از اهمیت برخوردارند، استقبال کرد؛ آقای «عمران خان» نخستوزیر پاکستان- تنها کشور هستهای در جهان اسلام-، و دوم آقای «برهم صالح» رئیسجمهوری عراق، که اوضاعش به سرعت در حال بهبود یافتن است و برای احیای نقش منطقهای و عربیاش تلاش میکند.
اردوغان، که به خوبی میداند بحران سوریه به پایان خود نزدیک میشود، و ائتلاف سعودی، اماراتی و مصری میخواهد روابطش با «بشار اسد» رئیسجمهوری سوریه را از طریق دروازه بازسازی احیا کند، به این امور پیشی جسته است و برای محاصره این ائتلاف سهگانه از طریق نفوذ به حیات شرقیاش و تثبیت حضورش در افغانستان و پاکستان برنامهریزی میکند. موید این مقوله، استقبال گرم اردوغان از مهمانانش در آنکارا، بهویژه آقای عمران خان، و تقویت روابط تجاری بین دو کشور( ترکیه و پاکستان) در زمینه بهویژه صادرات نظامی، و نیز اعلام نیتش برای برگزاری نشست سهجانبه ترکیه، پاکستان و افغانستان در بهار آینده در استانبول، است.
اما، در سطح روابط با عراق، موضوع قابل توجه در بیانیه مشترک این بود که دو رئیسجمهور یعنی اردوغان و صالح بر تدوین استراتژی مشترک بین دو کشور برای مبارزه با تروریسم توافق کردند. این امر بدان معناست که عراق با تمدید توافق امضا شده میان آنکارا و بغداد در زمان حکومت صدام، مستقیما موافقت کرده است؛ که به موجب آن، هواپیماهای ترکیه میتوانند هستههای حزب کارگران کردستان( پکک) و سازمانهای کُردی همپیمان آن را در داخل خاک عراق، یعنی اقلیم کردستان عراق تعقیب کنند.
«محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان، که عمران خان را در سفرش به ترکیه همراهی کرد، تأکید کرد که کشورش و ترکیه در سنگری واحد در ارتباط با تمامی مسائل استراتژیک قرار میگیرند و بر افزایش هماهنگی و همکاریهای دوجانبه در تمامی زمینهها، بهویژه معاملات تجاری علاقهمند خواهند شد به نحوی که پاکستان به سرمایهگذاری و تجربیات ترکیه در زمینه زیرساختها و صنایع نظامی چشم امید میبیند.( پاکستان قرارداد هلیکوپتر با ترکیه به ارزش یک میلیارد دلار را به امضا رسانده است)
موضوعی، که سخن آقای قریشی را تقویت میکند، اقدام دادگاه عالی به صدور حکمی است که به موجب آن، جنبش «فتو» به رهبری «فتحالله گولن» مبلغ ترکیهای «سازمانی تروریستی» خوانده، و تمامی فعالیتهای آن در پاکستان ممنوع و مدارسش نیز به دولت ترکیه تحویل داده میشود.
نبرد مسابقه بر روی پاکستان میان ترکیه و عربستان سعودی این روزها به اوج خود میرسد، پر واضح است که رئیسجمهوری ترکیه، که از حمایت قطر، ایران و عراق برخوردار است چندین مرحله را جلو افتاده است و میخواهد محور سعودی، مصری و اماراتی را با کمربند اسلامی سُنّی معکوس محاصره کند، که به نظر میرسد پیشرفتهای متوالی نیز در این زمینه محقق کرده است، که این امر را دو چیز تفسیر میکند؛ حرکت شتابنده عربستان سعودی و امارات به سوی سوریه، و درخواست عربستان سعودی از معارضان سوری است مبنی بر اینکه پرچم سوریه را در مقرهای رسمیشان در عربستان نصب کنند و در غیر اینصورت باید این کشور را فورا ترک کنند.
آقای عمران خان، رهبر جاهطلب پاکستان است که از درجه بالایی از هوش و ذکاوت برخوردار است و این هوش، او را از با بالاترین رتبه از دانشگاه آکسفورد به بازیکن کریکت و سپس به بالاترین مقام سیاسی در کشورش منتقل کرد. از این رو، او در راستای منافع و جاهطلبیهای کشورش برای حفظ جایگاه خود به عنوان بزرگترین و تنها کشور هستهای در جهان اسلام حرکت میکند. همین امر، مشارکت خان در نشست سرمایهگذاری «داووس صحرا» در عربستان سعودی را تفسیر میکند که از نیاز عربستان به حضور شخصیتهای ارشد در این نشست، بعد از تحریم آن از سوی غرب به دلیل اذعانش به اعزام «تیم مرگ» برای ترور جمال خاشقجی، بهرهبرداری کرد و با بسته کمکی یک میلیارد دلاری به کشورش بازگشت بدون اینکه هیچ امتیازی سیاسی در قبال آن بدهد. افزون بر این، روابط پاکستان با آمریکا، به دلیل اقدام واشنگتن به قطع تقریبا تمامی کمکهایش به اسلامآباد، در وضعیت تنش قرار دارد و این کشور در حال یافتن جایگزین است.
اینجا سوالی دوگانه در سایه پیگیری این گامها و ائتلافهایی که اردوغان به تاسیس آنها اقدام میکند، و میتواند پیامدها و واکنشهای غیرمنتظرهای داشته باشد، مطرح میشود:
نخست: اردوغان تا چه زمانی به پیچش و چرخش در اطراف دمشق ادامه خواهد داد، او که روابطی استراتژیک با همپیمانان ایرانی و روسی آن و اینک با عراقیها دارد.
دوم: آیا مقامهای سوریه به این همگرایی قریبالوقوع سعودی و امارات مطمئن خواهند شد و در سنگر دشمنان سابقشان در مواجهه با دشمن سرسختش یعنی ترکیه و همپیمان قطری آن، قرار میگیرند؟
تحولات شمال سوریه، بهویژه از منطقه ادلب و ریف آن، و همچنین درگیریها میان گروههای تروریستی «جبهه النصره» و «نورالدین زنکی»، و موضع ترکیه در قبال این تحولات و نیز تحولات شرق فرات، به برخی سوالها در این زمینه پاسخ میدهد. واضح است که نقشههایی برای سوق دادن ترکیه به درگیری نظامی با یگانهای ارتش عربی سوریه، که در این منطقه در حال آمادهباش هستند، وجود دارد. این چیزی است که ما آن را آرزو نمیکنیم و امیدوار بر غلبه به آن هستیم.
بعید نمیدانیم که رجب طیب اردوغان برگه استقبال از دمشق را تا آخرین لحظه حفظ میکند، بهویژه اینکه او به خوبی میداند ایران، بعد از عقبنشینی آمریکا( از سوریه) در موقعیت پیروز در خاک سوریه قرار گرفته است و همپیمان روسی آن، دست بالا را نه تنها در سوریه بلکه در تمامی منطقه خاورمیانه دارد.
بر این باور نیستیم که سوریها به این چرخش جدید سعودیها، که مداخله نظامی آنها در امور داخلیشان طی 8 سال گذشته را تحمل کردهاند، اعتماد کنند. همچنانکه بعید نمیدانیم اردوغان متوجه شود که جبهه سوریه میتواند یکی از مهمترین مراکز تهدید علیه کشورش و ثبات آن شود اگر به سرعت و با اموال همپیمان قطریاش برای ایفای نقش بازسازی، به سمت دمشق حرکت نکند. تجربیات سالهای گذشته به ما یاد داده است که تمامی احتمالات در منطقه خاورمیانه، که نقشه ائتلافهایش بسیار متغیر است، مطرح است.
هوش و ذکاوت سوری بر بالای برج انتظار در حال رصد و تماشا است و در سایه شتاب بسیاری به سمتش، که خواهان دوستی با آن هستند، دستانش را از خوشحالی به هم میمالد و تمامی کارتهایش را حفظ کرده است تا در نهایت، آنچه را که در راستای خدمت به منافعش و بازسازی کشورش است، انتخاب خواهد کرد ولی این امر، به معنای فراموشی نیست. این مرحله، مرحله فرونشاندن خشم است نه بیشتر و نه کمتر... خدا داناست.
انتهای پیام/