به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، لازمه حفظ طبیعت آذربایجان غربی انجام مستمر فعالیتهای آبخیزداری است زیرا این استان از یک سو منابع آبی لازم برای ذخیرهسازی و مصرف در پخش کشاورزی را دارا بوده و از سوی دیگر این بخش سهم قابل توجهی از اقتصاد منطقه را به خود اختصاص داده است.
آبخیزداری به علم و هنر برنامهریزی مستمر و مدیریت منابع حوزههای آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک گفته میشود و میتواند بهصورت مکانیکی یا بیولوژیکی نیز باشد.
آبخیزداری به مجموعهای از فعالیتهای بیولوژیکی، بیومکانیکی، مکانیکی و برخی از رفتارهای مدیریتی در بخش مرتعداری و بیابانزدایی گفته میشود، از جمله عملیات اجرایی در زمینه مکانیکی میتوان به اصلاح شیب آبراههها از طریق احداث بندها، سدها، تراس بندی بانکت سازی و دیواره سازی برای حفاظت کنارههای بستر رودخانه اشاره کرد.
ضرورت کاشت گونههای گیاهی جدید برای حفظ مراتع آذربایجان غربی
کاشت گونههای گیاهی مناسب، کشت نواری، کشت با هدف جلوگیری از فرسایش خاک و جنگل کاری از جمله اقدامات بیولوژیکی در طرحهای آبخیزداری محسوب میشود و مقابله با گسترش بیابان، توسعه مراتع بندر کاشت، مدیریت ترکیب گیاهان مرتعی از اقدامات دیگری است که در طرحهای آبخیزداری مورد توجه قرار میگیرد به گفته کارشناسان این حوزه، بهازای هر هکتار اجرای عملیات آبخیز داری میتوان بین 20 تا 25 درصد از حجم آب نگهداری شده و ذخیرهای در سفرههای زیرزمینی را افزایش داد.
کاهش حاصلخیزی خاک در اثر فرسایش، کاهش نوسان آبهای سطحی، کاهش آبهای زیرزمینی، افزایش رسوبات پشت سدها و در نتیجه کاهش ظرفیت ذخیرهای سدها و افزایش سیلابهای فصلی از مهمترین نتایج بیتوجهی به مدیریت حوزههای آبخیز در مناطق مختلف است که در آذربایحجان غربی نیز وجود دارد.
در این میان نکته قابل توجه این است که اغلب فعالیتهای حوزه مدیریت منابع آبی کشور در قالب سدسازی مورد توجه قرار گرفته در حالی که سدسازی بخش کوچکی از مجموعه فعالیتهای آبخیزداری است بنابراین توجه به حوزههای آبخیز قبل از سدها، شبکههای پس از سد، شرایط اقلیمی منطقه سفرههای زیرزمینی موجود از الزامات انجام طرحهای آبخیزداری و مدیریت منابع آبی محسوب میشود.
ایجاد آب جدید با طرحهای آبخیزداری در آذربایجان غربی
بر اساس اعلام کارشناسان با اجرای هر هکتار آبخیزداری میتوان 500 مترمکعب آب جدید تولید کرد ضمن آنکه اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری از 5.6 تن فرسایش خاکی و رسوب جلوگیری میکند.
بر اساس این گزارش آذربایجان غربی 2 هزار و 750 هزار هکتار منابع طبیعی دارد که از این میزان 2 میلیون و 650 هزار هکتار عرصه مرتعی است که در گذشتهای نه چندان دور اکثر این مراتع پوشیده از جنگلهای درختان پهن برگ و سوزنی برگ بوده و متأسفانه به علت بهرهبرداری بیرویه از یک سو و تغییرات آب و هوایی از سوی دیگر دچار تخریب شده و از بین رفته است به طوری که دو گونه درخت به نامهای سرو کوهی و گونهای از پسته وحشی قربانی عوامل تخریب شده که هم اکنون فقط آثاری از آنها در ارتفاعات استان باقی مانده است.
با اعتبار تخصیص یافته میتوان از این منابع ارزشمند تا حدودی صیانت کرد و از بحرانهای زیست محیطی و تخریبهای انسانی با فرهنگسازی در این زمینهها به محیط زیست طبیعی اطرافمان کمک کرد.
اجرای طرحهای آبخیزداری در شهرستانهای 17گانه آذربایجان غربی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی در این باره میگوید: امسال اجرای طرحهای آبخیزداری در سطح کشور مورد توجه قرار گرفته و برای اجرای 40 طرح آبخیزداری در شهرستانهای مختلف استان نیز 300 میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است.
میرصمد موسوی میافزاید: 23 مورد از این طرحها در بخشهای بیولوژیکی و مکانیکی با اعتبار 135 میلیارد ریال و 17 طرح در بخش آبخیزداری با 175 میلیارد ریال اعتبار تعریف شده است.
وی در رابطه با عمدهترین مشکلات در عرصه استانی و ملی معتقد است: این استان با دارا بودن 2 میلیون و 750 هزار هکتار عرصه مرتعی و جنگلی با کمبود نیروهای متخصص انسانی روبهرو است.
ضرورت انجام سرمایهگذاری در طرحهای آبخیزداری آذربایجان غربی
آذربایجان غربی از جمله استانهای نیازمند آبخیزداری به شمار میرود زیرا این استان از یک سو منابع آبی لازم جهت ذخیرهسازی و مصرف در پخش کشاورزی را دارا بوده و از سوی دیگر این بخش سهم قابل توجهی از اقتصاد منطقه را به خود اختصاص داده است بنابراین سرمایهگذاری و تخصیص اعتبار دولتی در این حوزه بسیار حائز اهمیت است.
رسول جلیلی رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در دیدار با کارکنان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اظهار داشت: طرحهای منابع طبیعی به ویژه طرحهای آبخیزداری از الزامات کنونی بستر کشاورزی و منابع آبی استان است و این طرحها را با حمایت و همراهی سازمان آبخیزداری در سالهای آتی نیز باید ادامه داد.
وی گفت: بدون احیای عرصههای ملی و توسعه پوشش گیاهی به اهداف بلند مدت در بخشهای مختلف نمیتوان دست یافت و حفاظت عرصههای ملی استان که بالغ بر دو میلیون و هفتصد و پنجاه هزار هکتار است با نیروی اندک این بخش کاری طاقتفرسایی بوده و از این رو آماده استفاده از ظرفیتهای سازمان جهاد کشاورزی در راستای اهداف منابع طبیعی هستیم.
گزارش از زهرا بخشی
انتهای پیام/ح