به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، حوضه آبریزدریاچه ارومیه در شمال غرب ایران دربردارنده تعدادی متعددی تالاب است که از نظر زیستمحیطی و نیز با دارا بودن ارزشهای اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی، تا چند سال پیش، نظر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کرد.
در آذربایجان غربی 30 تالاب فصلی و دائمی با ارزشهای ملی و بینالمللی وجود دارد که از این تعداد 6 تالاب در قالب 4 سایت در کنوانسیون رامسر به ثبت جهانی نیز رسیده است از جمله این تالابها، تالاب دریاچه ارومیه، گپی بابا علی، درگه سنگی، یادگارلو، شورگل و کانی برازان است.
دریاچه ارومیه و جزایر داخل آن در سال 46 به عنوان پارک ملی دریاچه ارومیه نامگذاری و تحت حفاظت سازمان محیطزیست قرار گرفته است این تالاب با 52 هزار و 300 هکتار در 21 کیلومتری شرق ارومیه و در بین دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی واقع شده است در آب شور این دریاچه علاوه بر آرتمیا چند گونه از جلبکها متعلق به چندین خانواده نیز وجود دارند.
وجود دو محیط خاکی و آبی قابلیت تنوع زیستی آن را افزایش داده و آن را جزءبزرگترین زیستگاه حیات وحش خاورمیانه کرده که در سالیان گذشته صدهاهزار پرنده بومی و مهاجر در آنها لانه سازی و زاد آوری میکردهاند.
رعایت نکردن اصول بهرهبرداری از تالابهای آذربایجان غربی
بسیاری از این تالابها به علت ضعف در مدیریت و به دلیل فعالیتهای کشاورزی بیش از حد، در معرض تخریب قرار گرفته و توسعه بهرهبرداری از منابع آب در قسمتهای بالادست حوضه آبریز نیز اثرات مخربی بر روی این تالابها گذاشته است.
امید یوسفی، رئیس اداره نظارت بر حیاتوحش اداره کل حفاظت محیطزیست آذربایجان غربی با گلایه از فقدان توجه به اهمیت بهرهبرداری اصولی از تالابهای استان و مهاجرت پرندگان کمنظیر به آنها میگوید: در کنار بهرهبرداری از جاذبههای گردشگری از این موضوع میتوان به عنوان ظرفیت مهم جهت توسعه اکو توریسم منطقه و درآمدهای قابل توجهی برای دولت و مردم استفاده کرد.
سرازیر شدن سموم کشاورزی با آبهای ورودی به تالابهای آذربایجان غربی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیطزیست آذربایجان غربی نیز در این باره میگوید: بهرهگیری از فناوریهای نوین و همچنین تجهیز نرمافزاری و سختافزاری اداره کل حفاظت محیطزیست از الزامات دستیابی به بهرهبرداری اکوسیستم محور است که باید با حداقل اثرات سوء محیطزیست استفاده شود.
حجت جباری یکی از مشکلات اصلی تالابهای استان کیفیت آب ورودی تالابها عنوان کرده و میگوید: بیشتر تالابهای استان از طریق کانالهای زه کش و مازاد آبهای بخش کشاورزی آبگیری میشوند که این امر موجبات ورود سموم کشاورزی به تالابها از این طریق را فراهم ساخته است که در راستای حل این مشکل دو لاگن دو هکتاری برای خود پالایی و تصفیه آب ورودی به تالابهای نقده و مهاباد اجراشده است تا شاهد ورود آب تصفیهشده به این تالابها باشیم.
وی با توجه به اینکه آبگیری تالابهای استان از اواخر پاییز شروع و تا اواسط فصل بهار ادامه مییابد، تأکید میکند: درباره آبگیری برخی تالابهای خشکشده استان با مشکل مواجه هستیم که امیدواریم با همکاری ستاد احیا و آب منطقهای مشکلات آبگیری تالابها حل شود.
جباری با بیان اینکه 70 زیستگاه آبی شامل تالابها، دریاچه پشت سدها و منابع آب سطحی در استان وجود دارد تصریح میکند: اکثر تالابهای استان فصلی بوده و با فرا رسیدن فصل گرما خشک میشوند.
ضرورت تقویت گردشگری در تالابهای آذربایجان غربی
رئیس فراکسیون احیا و حفاظت از دریاچهها و تالابهای مجلس و نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از وضعیت کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه میگوید: خروجی کشاورزی کنونی منطقه، آسیب به دریاچه ارومیه و از بین رفتن خود کشاورزی به مرور زمان است که باید علاوه بر سوق دادن کشاورزی به روشهای مدرن، معیشتهای جایگزین و همراه نیز تعریف شوند تا شاهد توسعه بهتری در منطقه باشیم.
هادی بهادری حوزه گردشگری را یکی از معیشتهای جایگزین یا همراه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه عنوان کرده و میگوید: اقتصاد استان آذربایجان غربی بر پایه کشاورزی میچرخد اما کشاورزی منطقه در حال حاضر هیچگونه صرفه اقتصادی ندارد تا جایی که کل درآمد حاصله از کشاورزی حوزه آبریز دریاچه ارومیه 1.1 میلیارد دلار است در حالی که هزینه احیای آن 6 میلیارد دلار برآورد میگردد.
ظرفیتهای گردشگری پارک ملی دریاچه ارومیه
وی با بیان اینکه دریاچه ارومیه یکی از مناطق قابلتوجه در بخش گردشگری است میافزاید: متأسفانه همواره این مقوله مورد غفلت واقعشده و مردم به لحاظ روانی از دریاچه دور شدهاند که باید با استفاده از بخش گردشگری و ظرفیتهای این بخش احساس مسئولیت در مردم و نحوه بهرهبرداری از این ظرفیت به مردم شناسانده شود.
بهادری با اشاره به مقوله لجن درمانی نیز تأکید میکند: یکی از بهترین بخشهای مورد توجه در گردشگری دریاچه ارومیه لجن درمانی است که سالیان متمادی است فقط به صورت سخنرانی در میان مسئولان و بخش خصوصی تبادل میشود و هیچ گونه حرکت عملی صورت نگرفته است.
وی همچنین از آمادگی ستاد احیای دریاچه ارومیه برای حمایت از بخش گردشگری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه خبر داد.
آثار و تبعات نابودی تالابهای آذربایجان غربی
پارک ملی دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره است و این جزایر زیستگاه جانوران متفاوت که یکی از مهمترین گونه پرندگان آن پلیکان سفید، فلامینگو و انواع پرندگان شکاری نظیر لیل، عقاب طلایی، کرکس مصری و انواع اردکها از جمله اردک سرسفید، اردک سر حنایی و اردک مرمری در تالابهای اقماری وجود دارد، دریاچه ارومیه به دلیل داشتن جزایر، تالابهای اقماری، گونههای متنوع پرندگان، نمکزارهای ساحلی و لجنهایش با فواید درمانی بسیار با وجود این شرایط بحرانی همچنان زیبایی خود را حفظ کرده و یکی از مناطق گردشگری آذربایجان غربی محسوب میشود.
تغییر اقلیم، سرد شدن زمستانها، گرم شدن بیشازحد تابستانها، برهم خوردن زمانبندی فصلها از پیامدهای مهم خشکی دریاچه ارومیه و سایر تالابهای استان است و افزایش پدیده ریز گردها، نابودی تنوع زیستی منطقه یکی از مهمترین پیامدهای نابودی دریاچه ارومیه و تالابهای اقماری آن است.
نابودی تالابهای استان خسارتها و ضررهای مادی و معنوی بسیاری را به همراه دارد که این ضررها تا مرز آسیبهای فرهنگی نیز پیش می رود به طوری که هماکنون هویت بومی و محلی ما وابسته به تالابها است و تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه و تالابهای دیگر دامنگیر بسیاری از مردم شهرها و روستاها خواهد شد.
علاوه بر اینها توسعه کشاورزی هرگز نمیتواند در استان هم سو با حفاظت تالابها همراه باشد و توسعه گردشگری و استفاده از ظرفیتهای گردشگری و جاذبههای طبیعی استان میتواند جایگزین خوبی برای کشاورزی باشد.
گزارش از فائزه نماززاده
انتهای پیام/ ع