تجربه‌های مشترک فرانسه و ایران در "فضاسازی"
نویسندگان فرانسوی و کارگردانان ایرانی از تجربه مشترکشان در پروژه «فضاسازی» گفتند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، شب گذشته نشست رسانه‌ای پروژه مشترک تئاتر ایران و فرانسه با عنوان «فضاسازی» با حضور سه نمایشنامه‌نویس فرانسوی و چهار کارگردان ایرانی در عمارت روبه‌رو برگزار شد.
نورالدین حیدری ماهر، در مقام مجری طرح این پروژه درباره راه‌اندازی این طرح اظهار داشت «فضاسازی» برای اجرا در جشنواره برنامه‌ریزی نشده و قرار بوده به صورت خصوصی انجام شود. وی افزود قرار بر این بوده پنج نویسنده فرانسوی به همراه یک مترجم در این طرح حضور داشته باشند که در نهایت چهار نویسنده در این پروژه لحاظ شدند. متن‌ها توسط تینوش نظم‌جو ترجمه و کارگردانان ایرانی آن را خوانش کردند.
حیدری ماهر درباره پیشنهاد تینوش نظم‌جو گفت: «قرار بر این شد که این اجراها خوانش صرف نباشند و فضاسازی نیز در اجراها صورت گیرد. همچنین قرار است سال آینده این اتفاق به صورت برعکس رخ دهد. یعنی آثار چند نمایشنامه‌نویس ایرانی به فرانسه ترجمه و در آنجا خوانش شود.»
مهشاد مخبری، مترجم و مشاور اجرایی گروه به معرفی چهار نویسنده پرداخت. وی توضیح داد در فرانسه اصطلاح کارگردانی کردن «میزانسن» است و واژه «میزان اسپس» متفاوت از کارگردانی صحنه‌ای است و به معنی «کارگردانی و قرار دادن در فضا» است. وی ادامه داد: «صدف اسر یکی از نویسندگان این پروژه متولد استانبول است و از سال2008 نوشتن به زبان فرانسه را آغاز کرده و آثارش به زبان های مختلف ترجمه و در سالن‌های مختلف به صحنه رفته‌اند... سلین دلبک نیز که جوان‌ترین نویسنده این گروه و متولد 1986 است که در بلژیک متولد شده و نمایشنامه‌های مختلفی نوشته است. «کودک وحشی» نمایشنامه‌ای است از او که مهران رنجبر آن را کار کرده است. ژان رونه لوموآن نویسنده، کارگردان و بازیگر متولد هاییتی است. «الهه عشق» مهمترین نمایشنامه‌اش است که در 2012 در سالن «کندی فرانسز» که توسط مولیر افتتاح شده، اجرا شده است. این نمایشنامه توسط آرش آبسالان 29 و 30 بهمن خوانش خواهد شد.»
آرش آبسالان درباره پروژه گفت: «اتفاق قشنگی است چرا که دیگر نمی‌شود گفت چهل سال از ادبیات جهان عقب هستیم. نمایشنامه کار شده سخت و پیچیده بود و کار کردن در دو هفته بسیار سخت بود. در امر تراژیک می‌آزماید اگر قهرمان مورد پرسش قرار گیرد بار تراژدی رخ می‌دهد.»
به گفته وی در نمایشنامه «الهه عشق» ملغمه‌ای استادانه از هملت و مرغ دریایی و مکبث و شاه لیر است.
ایمان افشاریان نیز در این بار گفت: «من مرگ را دوست دارم وقتی برای نخستین بار که به دستم رسید نخستین اتفاق تبادل ماجرای ایران و فرانسه و خوانش متن با حضور نویسنده بود. بعد درگیر چالش دیگر شدم و با کمک علیرضا آرا متن را خواندیم. در تمرین که ده روز طول کشید ماهیت قصه برایم مهم بود. با نویسنده ارتباط برقرار نکردم تا بتوانم برداشت خودم را داشته باشم. بعد متوجه شدم که متن براساس داستان واقعی است و یک مکالمه تلفنی بیست ساعته بوده برای دستگیری تروریست. داستان در مجله‌ای چاپ میشود و نویسنده براساس آن می‌نویسد.گفتگوی جذابی بود.»
مهران رنجبر هم درباره این تجربه گفت: «در نمایش آخرم همین فضایی در متن را داشتم. به متن سلین دلبک یک جمله اضافه کردم و گفتم این تئاتر نیست یک‌فضاسازی است. زبان نمایش عجیب است و دلبک آگاهانه آن را نوشته و در ترجمه فارسی با تغییر فعل و فاعل عوض میشود.»
وی با نقل داستان آن را به مشکل نپذیرفت کودکان در فرانسه مرتبط دانست. او گفت دلبک در یک آسایشگاه مخصوص کودکان کار کرده است و درکی از مسئله داشته است.
شیوا اردویی درباره تجربه همکاریش با یک نویسنده فرانسوی گفت:«نمایش ای قاچاقچی دات کام در مواجه نخست برایم جذاب بود. متن‌هایی که کار کردم عموماً ترجمه بوده است. در این سال‌ها روی درام در زبان نویسنده کار کردم.»
وی با اشاره به رشته تحصیلی خود که زبان انگلیسی است، گفت: «من برای این متن زحمت کشیدم. چهار جلسه تمرین داشتم و شش جلسه با دستیارم تمرین خصوصی داشتم چون نمایشنامه پر از فضاهای بصری است.»
اردویی با تعریف خلاصه‌ای از داستان نمایش گفت: «طبق آنچه در نمایشنامه هست فهمیدم ما در ایران تنها نیستم و این دردی که در ایران داریم در دیگر جاهای دنیا هم هست.»
وی با اشاره به زن‌بودن نویسنده از لایه‌های زنانه اثر گفت و تاکید کرد مخاطب را تحت تاثیر قرار داده است.
صدف اسربا اشاره به تجربه‌های سفرش در گذشته با متن گفت در سفر به ایران متوجه هویت ترک خود شده و فهمیده در ترکیه در طول تاریخ چه چیزهایی فرهنگی گرفته‌اند.
سلین دلبک با اشاره به اینکه اولین بار است به ایران آمده گفت: «برای نوشتن به کشورهای مختلف رفته و اولین بار است که دیدم بازی بازیگر نزدیک‌ترین چیز به ذهنیت من بوده است. من در آنچه نوشتم ریشه در بازیگر اجرا دیدم. این جالب بود یک بازیگر در فرهنگ دیگر به این متن نزدیک شود. نمایش در حال اجرا در دور دنیاست و من در تور نیستم و دو سال است نمایش را ندیده‌ام.»
دلبک درباره اینکه آیا در فرانسه نمایشنامه‌خوانی به شکل ایران وجود دارد گفت در بلژیک برای این فضاسازی جشنواره وجود دارد و این راهی است برای یافتن تهیه‌کننده.
«فضاسازی» به مدیریت نورالدین حیدری ماهر در قالب نمایشنامه‌خوانی در تماشاخانه مستقل تهران برگزار شده است.
انتهای پیام/
