به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، آیت الله محمد مؤمن، عضو مجلس خبرگان رهبری و از اعضای فقهای شورای نگهبان که بهدلیل مشکلات مغزی و تنفسی از روز جمعه، 30 آذرماه در بخش آیسییوی یکی از بیمارستانهای شهر قم بستری بود و از هشتم دی ماه نیز برای پیگیری روند درمان به بیمارستانی در تهران منتقل شد، پس از تحمل یک دوره بیماری به دلیل عارضه مغزی شب گذشته دعوت حق را لبیک گفت.
به همین مناسبت در گزارشی به بیان بخشی از زندگینامه و سوابق این فقیه پارسا و پرهیزگار میپردازیم:
آیتالله مومن، در روز پنج شنبه، دهم ذیالقعده سال 1356 هجری قمری، برابر با 23 دی 1319 هجری شمسی در خانوادهای مذهبی در شهر قم چشم به جهان گشود.
وی تحصیلات خود را در سن هفت سالگی و با آموزش قرآن در مکتبخانهای واقع در محله باغ پنبه قم آغاز کرد. پس از آن به مکتب دیگری رفت و در آنجا کتاب نصاب الصبیان و برخی از کتب دیگر را آموخت.
پس از مدتی با سفارش برخی به پدر گرامیاش و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامی ـ ملی آن زمان آغاز و به تحصیل علوم دبستانی اشتغال پیدا کرد. در مدت دو سال تا کلاس ششم ابتدائی تحصیل کرد و پس از آن سال اول دبیرستان را خواند اما به دلیل کم بودن سن قانونی نتوانست در آزمون پایان سال شرکت کند.
این عضو فقید شورای نگهبان، در سال 1332 به تحصیل علوم دینی روی آورد و طی دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیاری از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فرا گرفت و هم زمان، به دلیل تنگی معیشت خانواده، به آموزگاری نیز میپرداخت.
آیت الله مومن «شرح لمعه» و «قوانین الاصول» را در طی یک سال فرا گرفت. «مکاسب» و «رسائل» شیخ انصاری را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول «کفایه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شرکت جُست. هم زمان با تحصیلات فقهی و اصولی، به تحصیل حکمت الهی و فلسفه نیز میپرداخت. در این زمان «شرح منظومه» سبزواری و «الهیات شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرا گرفت.
این عالم برجسته جهان تشیع، در اواخر سال 1342 برای تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهرههای فراوان برد. سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.
وی در دوران تحصیل خود در شهر قم از محضر اساتید برجستهای همچون حاج شیخ محمد واعظ زاده، آیتالله مشکینی، آیتالله شاه آبادی، شیخ ابوالفضل خوانساری، آیتالله سلطانی طباطبایی و آیتالله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی، کسب فیض کرد.
این عضو مجلس خبرگان رهبری، همچنین در درس اصول حضرت امامخمینی(ره) شرکت کرد. چند ماهی نیز در درس فقه آیتالله العظمی بروجردی حاضر شد و سپس به درس خارج فقه امام(ره) که در باره «مکاسب محرمه و بیع» بود، رفت و پایههای استنباط فقهی خود را نزد ایشان مستحکم کرد. پس از تبعید امام (ره) در سال 1342، به درس فقه و اصول «آیتالله العظمی سیدمحمّد محقق داماد» رفت و پس از آن مرحوم، از درس خارج فقه «آیتالله حاج آقا مرتضی حائری یزدی» بهره برد.
وی از سال 1362 تا پیش از ابتلا به عارضه مغزی به تدریس دروس خارج فقه از جمله بحث معاملات «تحریرالوسیله» حضرت امام خمینی (ره)، کتاب قضا و شهادات و عمدة حدود و مسائل مستحدثه پرداخت.
از آیتالله مومن، آثار و کتب فراوانی در زمینه علوماسلامی به نگارش درآمده که مهمترین آنها عبارت است از: ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانونگذاری کلی، ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامی، حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیّه، الولایه الالهیه الاسلامیه او الحکومه الاسلامیه، تسدید الأصول (اصول فقه استدلالی)، کلمات سدیده فی مسایل جدیده (ده رساله فقهی در مسائل مستحدثه)، مبانی تحریرالوسیله (قضاء و شهادات)، مبانی تحریرالوسیله (حدود)، خاطرات آیتالله مؤمن قمی (مرکز اسناد انقلاب اسلامی)، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیتالله محمد مؤمن قمی (نشر معارف)، بررسی وظایف و حدود اختیارات ولی فقیه (درسهای خارج فقه)، جایگاه احکام حکومتی و اختیارات ولی فقیه، حکومت حکیمانه (نقد نظریه حکمت و حکومت، درسهای خارج فقه)، منابع مالی در حاکمیت فقیه (درسهای خارج فقه)، اموال و ثروتهای عمومی در حکومت اسلامی (درس خارج ولایت فقیه)، فقه و احکام پزشکی.
از مهمترین مسئولیتهای آیتالله مومن، پس از پیروزی انقلاب اسلامی میتوان به مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاههای انقلاب در سراسر کشور به دستور حضرت امامخمینی(ره)، ریاست دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضویت در شورای عالی قضایی، عضویت در شورای نگهبان با حکم حضرت امامخمینی(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولیت با حکم مقام معظم رهبری تاکنون، مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شورای عالی سیاستگذاری حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شورای عالی حوزه علمیه قم، نمایندگی در دورههای اول و دوم مجلس خبرگان رهبری از طرف مردم سمنان و در دوره سوم، چهارم و پنجم به نمایندگی از مردم قم، ریاست مجمع فقه اهل بیت (ع) اشاره کرد.
آیت الله مومن، در گفتوگویی که در سال 95 با خبرگزاری تسنیم داشت، برای اولین بار روایتی از نخستین روزهای زعامت آیتالله خامنهای، به عنوان رهبر انقلاب اسلامی بیان کرد.
"در روزهای نخستین زعامت آیتالله خامنهای به منظور مطلع شدن علمای غیرمسئول از دانش فقهی و علمی ایشان، با برخی فضلای علمی خدمت رهبر انقلاب رسیدند و مباحثههای علمی و فقهی بین آنها و رهبر انقلاب شکل گرفته بود و پس از این مباحثات بر همه کسانی که در آن جلسات شرکت کرده بودند، روشن و قطعی شده بود که ایشان در حوزه اجتهاد توانمند هستند و از نظر علمی، شخصیتی بسیار ارزشمند دارند و در تمام ابواب فقه از ملکه اجتهاد برخوردار هستند." (متن کامل مصاحبه تسنیم به آیت الله مومن)
شاید بتوان نقطه عطف زندگی آیتالله مومن را ایستادگی او در برابر قانونشکنان در جریان انتخابات سال 88 دانست.
رهبر انقلاب در جلسهای که با نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری سال 88 داشتند، در واکنش به هجمهها علیه فقهای شورای نگهبان از جمله آیتالله مومن گفته بودند: "اگر در این نظام نتوان به کسانی مانند آیات مومن و آقای جنتی اعتماد کرد، به هیچ فرد دیگری هم نمیتوان؛ چرا که آنها برای بردن و آوردن کسی، دینشان را از دست نمیدهند."
اما آخرین باری که نام آیتالله مومن، در رسانهها پیچید، در سال 94 و مسئله تایید صلاحیت نامزدهای حضور در انتخابات خبرگان رهبری بود.
ایشان که در آن انتخابات از جمله برگزارکنندگان امتحان اجتهاد برای خبرگان بود، اعلام کرد "به موجب اینکه هیچ مرجعی تا آن زمان صلاحیت سیدحسن خمینی را تأیید نکرده به همین دلیل، وی باید در امتحان اجتهاد شرکت کند" که با عدم شرکت وی در این انتخابات، صلاحیش از سوی شورای نگهبان رد شد.
انتهای پیام/