به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بخش خدمات اقتصاد که به عنوان فاز سوم از توسعه در اقتصاد کشورهای توسعه یافته، بعد از بخش کشاورزی و صنعت (فازهای اول و دوم توسعه در گذر زمان)، جایگاه مناسبی در دهه های اخیر به خود اختصاص داده که در عصر حاضر برخی از اقتصاددانان از آن به عنوان موتور رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته نیز یاد می کنند.
در این منظر برای شناخت اقتصاد خدمات باید به تعریف مشخصی از این بخش بپردازیم. این تعریف می تواند عامل مهمی در آشنایی و شناخت از فاز سوم توسعه باشد که هدف تعیین مرزبندی های مناسب و بیان برخی ویژگی های اساسی این بخش است، البته در میان نظریات و دیدگاه های مختلف در مرزبندی های این بخش اختلافاتی وجود دارد ولی اکثر دیدگاه ها دارای ویژگی های مشترک اساسی هستند.
«به مجموعه فعالیت های نامحسوس اقتصادی که تولید و مصرف آن در زمان واحد بوده و در معامله، مالکیت چیزی را به دنبال ندارد، خدمات گویند». از ویژگی های دیگر این بخش می توان به ناهمگونی، گستره وسیع آن، اینکه کیفیت خدمات را نمی توان براساس تنها خروجی آن بررسی کرد و تمامی جزئیات فرآیند ارائه خدمت به مشتری می تواند در تعیین کیفیت این بخش موثر باشد.
بر اساس آمارهای جهانی در سال های اخیر حدود 80 درصد از ارزش افزوده کل در برخی از کشورهای توسعه یافته در بخش خدمات بوده است و رشد ارزش افزوده این بخش نسبت به بخش کالایی دارای سرعت بیشتری می باشد و حدود70 درصد از GDP برخی از کشورهای توسعه یافته حاصل این بخش بوده است. در بخش تجارت نیز می توان به سهم 25 درصدی از تجارت این بخش در سال2011، از کل تجارت جهانی که به عقیده برخی با توجه به سرعت رشدی که در تجارت این بخش وجود دارد، می توان گفت تا سال2020 سطح تجارت خدمات می تواند هم سطح تجارت کالا باشد.
در مورد بخش خدمات ایران نیز می توان گفت که در سال های اخیر نیمی از تولید ناخالص داخلی در این بخش بوده و ارزش افزوده آن حدود 8.54 درصد از کل GDP در سال1391 می باشد.
صنایع خدماتى در کشورها به ویژه در کشورهاى کمتر توسعه یافته در حال افزایش است و حدود 45 درصد تولید ناخالص داخلى را به خود اختصاص داده اند. بخش خدمات به دلیل پتانسیل اشتغال زایى که دارد نسبت به بخش های دیگر مانند کشاورزى یا تولید صنعتى رشد بیشتری مى یابد. برای کشوری مانند نیجریه این میزان در حدود 39 درصد و کشور هنگ کنگ تا 89 درصد تولید ناخالص داخلى را شامل مى شود.
در کشور ایران نیز بخش خدمات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هم در بخش خدمات و هم در بخش گردشگری و چه در بخش حمل و نقل به دلیل داشتن یک موقعیت مناسب جغرافیایی و دسترسی به آب های آزاد بین المللی، گستردگی جغرافیایی ایران و قرارگیری کشور در مسیر دو قطب عظیم اقتصادی جهان یعنی اتحادیه اروپا و شرق و جنوب شرق آسیا و با توجه به حجم مبادلات تجاری بین آن ها در کنار وسعت جغرافیایی کشور که دور زدن کشور را تا حدودی غیراقتصادی می نماید، مزیت اساسی کشور محسوب می گردد.
*بخشی از اشتغال ایجاد شده خدمات کم کیفیت هستند
عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی واشتغال وزیر کار بااشاره به اینکه بخش عمده ای از اشتغال حوزه خدمات بیکیفیت وناپایدار است، گفت:فناوری اطلاعات بیکارترین فارغ التحصیلان دانشگاهی را به خود اختصاص می دهد.
وی با اشاره به سهم بالای ظرفیت های اشتغال بخش کشاورزی گفت: بخش های صنعت و خدمات نیز عمده فعالیت های اقتصادی دارای ظرفیت اشتغال را به خود اختصاص می دهند.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به سهم بیش از 70 درصدی بخش خدمات در اشتغالزایی گفت: البته بخش عمده ای از اشتغال ایجاد شده در فعالیت های اقتصادی بخش خدمات کم کیفیت هستند و در بنگاه های غیررسمی و خرد رخ داده است، بنابراین 700 هزار شغلی که به استناد آمار مرکز آمار در حوزه خدمات ایجاد شده است کاملا درست است ،اما این میزان اشتغال ایجاد شده صرفا پایدار و با کیفیت نیست؛ ضمن اینکه نمی تواند متناسب با نیاز بازار کار فارغ التحصیلان باشد.
منصوری ادامه داد: وقتی بخش قابل توجهی از اشتغال کشور متمرکز بر بخش خدمات است بنابراین اگر سیاست های بازار کار را معطوف به این بخش از اقتصاد نکنیم فعالیت های اقتصادی بخش خدمات از جنس توزیعی میشود لذا باید اشتغال بخش خدمات مولد باشد چرا که خدمات غیرمولد نمی تواند ارزش افزوده ایجاد کند.
در حال حاضر، دو سوم فعالیت هاى اقتصادى را بخش خدمات به خود اختصاص داده است. رشد روز افزون تجارت در بخش خدمات نسبت به تجارت کالا سریع تر انجام می شود و علاوه بر این، بیشترین نیروى کار در این بخش شاغل هستند که می توان به اشتغال 48 درصدی از اشتغال کل ایران در این بخش اشاره کرد. خدمات بخش مهمى از اقتصاد جهان خصوصاً، کشورهاى در حال توسعه را تشکیل مى دهد. اما اگر به اعتقاد بخشی از کارشناسان اشتغال در خدمات احساس نمی شود به دلیل این است که اشتغال در بخش خدمات مولد نبوده است،باید به سمتی پیش رویم که اشتغال ایجاد شده در بخش خدمات مولد و ارزش آفرین باشد.
انتهای پیام/