به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، این کارخانهها آغازگر روند تولید صنعتی در حجم گسترده و نیز اقتصاد سرمایهداری بودند. البته نخستین کارخانههایی که در ایران تأسیس شدند کارخانههای نخریسی و پارچهبافی بودند.
کارخانه نساجی پارس سمنان از همین دست کارخانههاست که در دهه نخست قرن حاضر توسط تاجری خردهپا به نام حاج علینقی کاشانی و شرکای وی پا به عرصه وجود نهاد.
در ابتدای تأسیس، فعالیت این کارخانه به ریسمانریسی محدود میشد؛ اما رفتهرفته بخشهای دیگری به کارخانه اضافه و کارخانه به یکی از کارخانههای ریسندگی و بافندگی بزرگ کشور تبدیل شد.
محل این کارخانه در زمان تأسیس، آخرین نقطه شمال شرقی شهر سمنان بوده است؛ مکانی معروف به باغ امیر که متعلق به یکی از خاندانهای متمول شهر سمنان (خاندان فامیلی) بود.
پس از تأسیس کارخانه مهندسین آلمانی برای مجهز کردن کارخانه به سیستمهای صنعتی و نصب دستگاهها به سمنان میآیند و تا سالها در آنجا زندگی میکنند.
روایتی که فرزند یکی از کارگران قدیمی کارخانه از حمل دستگاهها از ایستگاه راهآهن تا محل کارخانه میکند، چنین است:
«ایستگاه راهآهن سمنان در جنوبیترین نقطه شهر قرار داشته است و کارخانه در شمالیترین نقطه شهر. برای اینکه بتوانند دستگاههای چند تُنی را از آنجا به کارخانه برسانند، از ایستگاه راهآهن خیابانی کشیدند تا محل کارخانه که امروزه به خیابان منوچهری معروف است. بعد الوارهایی تهیه کردند تا این دستگاهها را روی آنها بغلتانند و آنها را بهجای اصلیشان منتقل کنند.»
اگر نشود گفت همه، باید گفت اکثر خانوادههای سمنانی یک یا چند عضو داشتهاند که در کارخانه مشغول به کار بوده است. به همین دلیل است که این کارخانه گوشهای از خاطرات همه بومیان شهر سمنان را اشغال کرده است.
کارخانه نساجی بنا به قول ساکنین شهر سمنان، تأثیر شگرفی بر توسعه این شهر گذاشت. شاید این کارخانه آغازگر روندی بود که امروزه به صنعتی شدن این شهر انجامیده و سبب شده که سالانه مهاجرین از اطراف برای پیدا کردن کار راهی این شهر کویری بشوند؛ اما متأسفانه براثر بیتوجهی، کارخانه در اواسط دهه 70 به مرز ورشکستگی میرسد و هیچ اقدام مثبتی برای جلوگیری از این اتفاق که سبب بیکار شدن صدها کارگر میشود؛ نمیکنند.
بلافاصله بعد از ورشکستگی کارخانه، تخریب ساختمانهای آن شروعشده و زمینهای آن را با کاربری تازهای به متقاضیان به فروش میرسد.
قسمتی دیگر از این زمینها نیز محل احداث ساختمان شورای شهر سمنان میشود. امروز از آن کارخانه بزرگ و باشکوه تنها برج کوچکش باقیمانده است که سوت تعویض شیفت بر بالای آن قرار داشته و خرابهای از یکی از سولهها.
کارخانه ریسمانریسی سمنان یکی از نخستین کارخانههای منطقه است که تاریخ ساخت آن به 84 سال پیشازاین برمیگردد.
برج سوت این کارخانه نیز که با آغاز به کار کارخانه در آن نصب شد، یکی از خاطرهانگیزترین آثار تاریخی برای مردم سمنان قدیم بوده است.
این برج تحت عنوان سوت کارخانه نساجی به شماره 2977 در تاریخ آبان سال 1379 به ثبت ملی رسیده است اما به خاطر استقرار آن در مرکز شهر، برای مردم جنبه خاطرهانگیز دارد.
سوت برج کارخانه نساجی که در مرکز شهر سمنان واقعشده است در زمان فعالیت این کارخانه، روزانه در ساعتهای شش، 14 و 22 نواخته میشده و ساعت تغییر و پایان نوبتهای کاری را به کارگران اعلام میکرده است.
در گذشته به دلیل کوچک بودن شهر و حجم کمتر آلودگیهای صوتی، صدای این سوت تا روستاهای پایینشهر نیز میرسیده است.
اما این سوت تاریخی در ماههای گذشته به سرقت رفت تا صدای خاطرهانگیز سوت کارخانه ـ شاید برای همیشه ـ خاموش شود.
البته اعضای شورای اسلامی شهر سمنان مدعی شدند که سوت به سرقت رفته همان سوت تاریخی نبوده و این سوت جایگزین سوت اصلی شده است چراکه سوت تاریخی و اصلی در همان زمان تحویل بنا به شورای شهر سمنان وجود نداشت.
در گذشته بیشتر مردم شهر سمنان ساعتهای خود را با سوت این کارخانه تنظیم کرده و این کارخانه یکی از مهمترین مراکز اشتغال شهروندان سمنانی و شهرهای همجوار بوده است.
این کارخانه تاریخی که تاریخ ساخت آن به سال 1310 هجری شمسی برمیگردد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کارخانه نساجی سمنان در دورهای، عمدهترین اشتغال بخش صنعت در شهر سمنان را داشته و بعدها به مالکیت شورای اسلامی شهر سمنان درآمده است.
هماکنون این ساختمان که در مرکز شهر سمنان واقعشده است بهعنوان نماز بزرگ و مهم صنعت شهر سمنان محسوب میشود.
انتهای پیام/ ت