به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، بنای اوچ گونبز ارومیه متعلق به دوره سلجوقی است که این روزها کاملا در مرکز شهر ارومیه قرار گرفته هرچند در روزگاران قدیم در حاشیه آن قرار داشت.
این بنا از دو بخش سرداب (محل مدفن) و شیون گاه (عبادت گاه) تشکیل شده و دو ورودی مستقل دارد و مصالح آن سنگ، آجر و گچ است و گنبد کم خیزی به شکل عرقچین دارد و شکل نقشه آن از بیرون مدور و از داخل چهارگوش است و دو روزنه در شرق و غرب بنا دیده میشود.
مهمترین ویژگی اوچ گونبز وجود دو قاب تزئینی در جبهه شمالی بنا حاوی مقرنس، گره بندی و کتیبههای کوفی با نام بانی و سازنده آن است و در ایجاد این بدایع و نگارش خطوط از سنگهای کوچک استفاده شده است.
اوچ گونبز به دستور امیر «شیشقاط المظفری» ساخته شد و معمار بنا «منصور بن موسی» و سال احداث آن نیز 580 هجری قمری است.
"اوچ گونبز" از قدیمیترین بناهای اسلامی آذربایجان غربی است که در زبان فارسی به معنی گنبدهای سه گانه است و به همین خاطر به غلط در یک دوره ای این نام به فارسی ترجمه شد و نام "سه گنبد" در برخی اسناد جدید مورد استفاده و ترویج قرار گرفته است.
یک کاوشگر باستان شناس شاغل در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با معرفی اثر تاریخی و باشکوه "اوچ گونبز" ارومیه میگوید: "اوچ گونبز" از قدیمیترین بناهای اسلامی ایستاده در آذربایجان غربی است.
رضا حیدری میافزاید: این بنا به عنوان یک مدفن و مقبره در گورستانی واقع شده که گویا زمانی خارج از شهر ارومیه بود اما اینک تقریباً" در بافت قدیمی شهر قرار دارد.
به گفته وی قدمت "اوچ گونبز" به دوران سلجوقیان یعنی قرن ششم هجری قمری باز میگردد و این بنا دارای کتیبههایی به خط کوفی است و در واقع گره چینی سنگی دارد یعنی سنگهای مختلف در کنار یکدیگر هم برای تزئین و هم برای متن نشانده شدهاند.
وی میافزاید: یکی از این سه کتیبه بالای درگاه، دومی بر روی طاقها و سومی بر فراز قاب تزئینی واقع شده است و بنای "اوچ گونبز"از سه گنبد یا همان گونبز مختلف تشکیل شده و حتی در جداره این بنا یک تزئینات مقرنس کاری مشاهده میشود و در واقع کل این تزئینات در داخل قاب کار شده است.
او میافزاید: طبقه اول این بنای تاریخی سردابه یا محل دفن است که صدا در مرکز آن به طرز زیبایی اکو میشود و اگر قاری در اینجا قرآن بخواند صدای قرائتش به زیبایی شنیده میشود و اگر بپذیریم که این بنا براساس کتیبهای که در خارج از این محیط قرار دارد مربوط به دوران سلجوقی و قرن ششم هجری است پس این محراب قدیمیترین محراب در آذربایجان غربی محسوب میشود.
وی میگوید: به این محراب قدیمی کمتر توجه شده چون زمانی که شرف شاه نقاش تبریزی که محراب بی بدیل مسجد جامع ارومیه را کار کرده، یک ایده برای ایجاد محراب زیبای مسجد ارومیه دیده که متأسفانه در هنر اسلامی آذربایجان غربی کمتر معرفی شده است در حالیکه صدها و هزاران سال این محراب میتوانست مایه ارتباط بین زمین و آسمان باشد.
وی با مورد توجه قرار دادن نشانههای موجود در داخل بنای "اوچ گونبز" میگوید: در این قسمت دستها به عنوان شاهد هستند یعنی زمانی که اینجا را مرمت میکردیم هدفمان این بود که به مخاطب بگوییم که این مکان را مرمت کردهایم.
حیدری میافزاید: در چهار سمت این قسمت، 4 مقرنس گچی میبینید و در کنار آن 4 روزنه هواکش و نورکش که خاصیت آن برای این طبقه و طبقه پایین است، مشاهده میکنید.
به گفته این باستان شناس بر اساس کتیبهای که وجود دارد، اینجا مقبره شخصی "امیر شیشقاط مظفری" است و توسط یک معمار به نام منصور بن موسی ساخته شده و در انتهای کتیبه نوشتن کلمه المرحوم به معنی این است که این شخص پیش از اتمام بنا فوت کرده است.
وی میگوید: این محل بر اساس قدیمیترین عکسهایی که وجود دارد محل یک قبرستان قدیمی و در یک باغ بزرگ بوده و به شماره 242 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/ ع