به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ راهآهن چابهار ـ زاهدانــ مشهدــ سرخس؛ طولانیترین و اقتصادیترین محور ریلی در دست ساخت ایران است و 8 سال روی ریل بیپولی جلو میرود؛ مبدئش، چابهار، سوپاپ اطمینان بنادر ایران، کارشناسان میگویند، چابهار آینده اقتصاد ایران و تکیهگاه ترانزیت، تجارت، صادرات و واردات است؛ و مقصدش آسیای میانه و افغانستان، چشم امید هندوستان برای دسترسی به منابع بکرِ مستقل مشترکالمنافع(CIS) است.
اقتصاددانان میگویند بندر بدون ریل، پرنده بدون بال است؛ بندر با ریل عملیاتی و رقابتی میشود، بارهایی که در بنادر تجارت، ترانزیت، صادر و وارد میشوند با تناژ و مسافت بالا برای رسیدن به مقصد، اصطلاحاً ریلپسند هستند و رقابتشان در فضای اقتصاد به آن است که با ریل جابهجا شوند؛ بنادر بزرگ دنیا حالا اتصال به ریل را مکمل بندر میدانند؛ برای بندری همچون چابهار که در جنوبیترین و شرقیترین نقطه ایران است و دورترین فاصله را به مراکز جمعیتی کشور دارد و مقصدش برای هند هزاران کیلومتر آنطرفتر در آسیای میانه و افغانستان است، اتصال به ریل بهزبان ساده از نان شب واجبتر است.
محور ریلی چابهار ــ زاهدان ــ مشهد ــ سرخس 1350 کیلومتر طول دارد و به دو قطعه عمده تقسیم شده است؛ قطعه اولش، 610 کیلومتر، چابهار را به زاهدان و مرز میلک(مرز ایران و افغانستان) متصل میکند و قطعه دومش، 760 کیلومتر، زاهدان را به بیرجند، مشهد و در انتها سرخس وصل میکند و مقصد چابهار را مرز ترکمنستان و آسیای میانه میکند.
7 کارگاه عملیاتی و دوهزار نفر نیروی شاغل
قانون بودجه 97 میگوید؛ تکمیل طولانیترین و اقتصادیترین محور ریلی ایران به 7500 میلیارد تومان منابع نیاز دارد، عمدتاً برای تکمیل قطعه دوم؛ مدیرکل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان میگوید: آغاز ساخت محور ریلی چابهار ــ زاهدان ــ سرخس سال 89 بود، در آن سال قطعه اول حدفاصل چابهار ــ زاهدان شروع شد اما بهدلیل کمبود منابع، پروژه خوابید.
مسعود مالکی در گفتوگو با تسنیم میافزاید: اول فروردین سال 92 برای تکمیل قطعه اول آن قراردادی میان وزارت راه و قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا(ص) بهارزش دو هزار و چهل و یک میلیارد تومان منعقد شد و پروژه با جدّیت ادامه پیدا کرد، قطعه دوم نیز با قرارداد متمم که اواخر اسفندماه 96 منعقد شده، آغاز شده است.
وی تصریح میکند: غیر از قطعه دوم که بهتازگی آغاز شده و پیشرفت فیزیکی چندانی ندارد، قطعه اول از چابهار تا زابل طبق آخرین گزارشی که از قرارگاه گرفتم هماکنون 35 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، قطعه اول به هشت کارگاه تقسیم شده است و از این 8 کارگاه، بهجز یک کارگاه که حدفاصل ایرانشهر به خاش، کارگاه شماره پنج است، بقیه 7 کارگاه با دو هزار نفر نیروی شاغل فعالند.
مدیرکل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان ادامه میدهد: پیشرفت فیزیکی زیرسازی کل پروژه 49 درصد است، بهتفصیل چابهار ــ ایرانشهر 69 درصد و ایرانشهر ــ زاهدان 15 درصد؛ طبق آخرین برنامه قرارگاه در صورت تأمین منابع پایان سال 98 اتمام ریلگذاری زاهدان ــ خاش و چابهار ــ ایرانشهر است و پایان 1400 هم اتمام ریلگذاری خاش ــ ایرانشهر و بهرهبرداری از کل پروژه خواهد بود.
وی با بیان اینکه این محور ریل ظرفیت حمل 7 میلیونتن را در سال دارد افزود: تاکنون هزار میلیارد تومان از منابع دولتی و اوراق به پروژه اختصاص یافته و برای تکمیل قطعه اول، طبق آخرین برآورد به 4 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
5هزار میلیارد تومان منابع، بودجه دولتی جوابگو نیست؛ دو راهکار
ترزیق منابع به این خط ریلی، اصطلاحاً قطرهچکانی است، بررسی جزئیات لایحه بودجه سال 98 میگوید که دولت برای اتصال چابهار به راهآهن سراسری کشوری، یعنی قطعه اول، 110 میلیارد تومان پیشنهاد داده است. این میزان اعتبار در مقایسه با رقم اعتبارات ابلاغشده امسال 35 میلیارد تومان افزایش یافته است.
اعتبار ابلاغشده این پروژه در سال 97، 75 میلیارد تومان و عملکرد آن در سال 96، 289 میلیارد و 457 میلیون تومان بوده است. بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه قطعه اول این پروژه استراتژیک برای سالهای بعد به 4 هزار و 695 میلیارد تومان و در مجموع اتمام آن 5 هزار و 632 میلیارد و 649 میلیون تومان منابع مالی نیاز دارد.
رییس جمهور دوسال پیش در مراسم افتتاح فاز اول بندر شهید بهشتی وعده تکمیل را تا پایان دولتش، سال 1400، داده است، سازمان برنامه میگوید "5 هزار میلیارد تومان اعتبار برای تکمیلش میخواهیم"، امسال 110 میلیارد تومان بودجه میدهد، قطرهای آب در کاسه آب، بودجه دولتی جوابگو نیست؛ راهکارها و منابع جدید میخواهد؛ استاندار سیستان و بلوچستان منظور رییس جمهور را فهمیده و آنطور که میگوید، منظور رییس جمهور دلخوش کردن به بودجه عمرانی دولت نبوده است؛ احمدعلی موهبتی میگوید: با توجه به توسعه متناسب زیرساختهای پسکرانهای ریلی و جادهای چابهار و بهرهگیری از ظرفیتهای اقتصادی و ترانزیتی این بندر؛ دولت طی مصوبهای درخواست برداشت یکمیلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای توسعه و تکمیل راهآهن و بزرگراه چابهار را کرده است؛ امیدواریم این مصوبه که به تأیید رهبری هم نیاز دارد، محقق بشود تا شاهد توسعه متوازن، سریع و مناسب زیرساختهای پسکرانهای چابهار باشیم.
راهکار رییس جمهور برای تکمیل تا پایان عمر دولتش، فقط صندوق توسعه ملی نیست نیمنگاهی هم به هندیها دارد؛ هند با توجه به توافقنامه چابهار که خردادماه 95 میان رؤسای جمهور ایران، افغانستان و نخست وزیر هندوستان امضا شده برای تکمیل چابهار و اتصال آن به بازارهای هدفش در افغانستان و آسیای میانه مجموعه سرمایهگذاری در بندر و پسکرانه را پیشبینی کرده است؛ خیرالله خادمی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل میگوید: هند یک خط اعتباری 900 میلیون دلاری برای راهآهن چابهار ــ زاهدان اختصاص داده که در صورت باز شدن فاینانس این خط انتظار میرود قطعه اول پروژه راهآهن چابهار ــ زاهدان ــ مشهد ــ سرخس که برای اتصال بندر چابهار به شبکه ریل ضروری است ظرف 3 سال، به بهرهبرداری برسد.
محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، هم در گفتوگو با تسنیم میگوید: هند دو خط اعتباری برای بندر چابهار اختصاص داده، یکی 85 میلیون دلار برای تجهیز فاز اول بندر شهید بهشتی به امکانات مدرن تخلیه و بارگیری و دومی 150 میلیون دلار برای تکمیل پسکرانه که با توجه به نیاز مبرم چابهار به اتصال به ریل، پیگیریم خط دوم به راهآهن اختصاص یابد.
چابهار از تحریمها معاف شده اما گزارشها میگوید بانکهای هند اکراه دارند همچنان با ایران کار کنند، 900 یا 150 میلیون دلار سرمایهگذاری کم نیست و یک بانک باید آن را انتقال و تضمین کند؛ هرچند هندیها در پی ایجاد یک بانک مستقل برای کار با ایرانند، اما عدم تضمین برای شروع به کار و زمانبرشدنش، راهحل اول را پیشنهاد میکند؛ برداشت از صندوق توسعه ملی برای تکمیل تا 1400.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ ت*