به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، پلهای زیادی در استان کردستان وجود دارد که از گذشتههای دور تاکنون محل عبور کاروانیان و مردم بوده و هست که یکی از این پلهای تاریخی پل شیخ (خلیچیان) است.
پل شیخ در دو کیلومتری شمال شهر سنندج و در مسیر جاده آسفالته روستای باباریز و خلیچیان روی رودخانه قشلاق احداث شده است. این پل در مسیر ارتباطی سنندج به بیجار و زنجان قرار دارد.
تاریخ دقیق ساخت پل و نام بانی آن مشخص نیست اما با توجه به فرم ساخت و شیوه اجرای معماری طاقها و پایهها، گمان میرود که این پل در دوره قاجاریه ساخته و به تدریج در دورههای بعد مرمت شده، در دوران حکومت پهلوی اول، سه دهانه از شش دهانه این پل که به صورت جناغی پنج و هفت بود، بازسازی شد. اکنون قوسهای پل از نوع رومی و جناغی است.
پهنای پل شیخ 573 سانتیمتر و ارتفاع آن از کف رودخانه 6.7 متر و دارای شش دهانه است، از میان چهار دهانه میانی بزرگتر از دو دهانه کناری است، از آنجا که این پل به وسیله یکی از افراد عارف و بانفوذ استان کردستان به نام حاج شیخ شکرالله شهبازی مرمت شد به پل شیخ شهرت یافته است.
پل صلواتآباد
این پل در 15 کیلومتری جاده آسفالته بیجار تکاب در روستای صلواتآباد روی رودخانه قزل اوزن احداث شده است. پل در مسیر ارتباطی تخت سلیمان یاشیز و آذربایجان غربی با دیگر شهرهای غرب کشور از جمله سنندج و بیجار قرار دارد.
تاریخ دقیق ساخت این پل مشخص نیست اما از شواهد پیداست که این پل با عناصر ویژه دوران صفویه به ویژه سنگهای حجاری شده و الگوهای معماری این دوران احداث و در دورههای بعد مرمت شده است.
در ساخت این پل از قوسهای تیزهدار و سکوهای متعدد با رعایت کامل اصول پل سازی در معماری ایران استفاده شده است.
پل صلواتآباد دارای 9 چشمه با دهانههای متفاوت و طول این پل 130 متر و ارتفاع آن به نسبت موقعیت و توپوگرافی محل بین 8.4 تا 12 متر متفاوت است.
بر اثر سیلابهای سال 1375 هجری شمسی پل دچار تخریب و ویرانی بیش از 75 درصد شد و به همین دلیل در سال 1380 به طور کامل توسط میراث فرهنگی کردستان مرمت و بازسازی شد.
پل فرهادآباد (پل امیر)
این پل در 15 کیلومتری شمال غربی شهرستان قروه در روستای فرهادآباد قرار دارد و در مسیر جاده قدیمی بیجار روی رودخانه بایتمر احداث شده است.
پل فرهادآباد دارای 8 دهانه و 80 متر طول است. چشمههای وسط این پل بزرگتر از دیگر چشمههاست و نوع قوسهای بکار رفته در این پل عموماً جناقی است؛ تاریخ ساخت این پل به طور دقیق مشخص نیست اما با توجه به شیوه معماری پل، به احتمال زیاد به نظر میرسد از پلهای دوران صفویه باشد.
این پل در زمان حکومت خسروخان اول مقارن با حکومت زندیه تعمیر و بازسازی شد و فرهاد میرزای معتمد الدوله زمانی که حاکم کردستان بود آن را مرمت کرد از این رو آن را پل فرهاد آباد مینامند.
از آنجا که این پل توسط امیر علایی به دست تعمیر سپرده شد به نام پل امیر نیز مشهور است.
تخریب و ویرانی پل در اثر سیلابهای بهاری در سال 1369 سبب شد که میراث فرهنگی استان کردستان احیا و مرمت کامل پل را به انجام برساند. روستایی به نام ویس مرید از موقوفات این پل است.
پل قجور
این پل روی رودخانه قزل اوزن نزدیک روستای قجور از شهرستان بیجار و در مسیر جاده کاروان رو به زنجان بیجار واقع شده و در 50 کیلومتری شهر بیجار قرار دارد؛ طول پل با احتساب دو انتهای آن 104 و حداکثر ارتفاع آن 12 و طول گذرگاه آن 6.5 متر است. این پل دارای چهار دهانه نسبتاً بزرگ با قوسهای جناغی و با استفاده از سنگ، ملات ساروج، آجر و گچ ساخته شده است.
پل قجور دارای چشمههای کوچکتری در دو طبقه و در ساخت پایههای آن سنگهای حجاری شده به کار رفته است.
در سالهای اخیر بر اثر شدت جریان آب رودخانه، همه چشمههای این پل به جز یکی از آنها تخریب شده، با توجه به نوع معماری آن ساخت این پل احتمالاً مربوط به دوره ایلخانی است.
پل قشلاق
این پل در شرق شهر سنندج بعد از پایانه مسافربری قرار گرفته و در کنار راه آسفالته و روی رودخانه قشلاق احداث شده است.
تاریخ دقیق ساخت پل مشخص نیست اما به نظر میرسد بنای اصلی پل در دوران صفویه ساخته شده باشد. چنین نقل شده که این پل در زمان امانالله خان اردلان تعمیر و مرمت کامل شده و بعد به دلیل خرابی و ویرانی بیش از حد در سال 1268 هجری قمری میرزا رضا وزیر کردستانی پل را بازسازی کرد.
وجود یک سنگ نبشته بر سینه کوه مجاور پل با تاریخ سال 1284 هجری قمری حکایت از تعمیر و مرمت پل در زمان میرزا غلام حسین خان دارد؛ پل قشلاق به پهنای 6 و طول 80 متر دارای 6 دهانه و میانگین ارتفاع این پل حدود 11 متر از سطح رودخانه است.
پل گاران
پل گاران روی رودخانه دایمی گاران که از ارتفاعات بلند و برف گیر منطقه سرشیو مریوان سرچشمه میگیرد، ساخته شده است. این پل ارتباط بین دو منطقه جانوره و گاران در مریوان را فراهم میسازد.
پل در فاصله 12 کیلومتری شرق شهر مریوان و در 900 متری کارخانه آسفالت شهرداری واقع شده است.
احداث پل با بسترسازی آغاز و سپس پایههای آن ایجاد شده و در ساخت آن ملات سنگ، ساروج و آجر به کار رفته و برای ساخت پایههای پل از سنگهای تراشیده استفاده شده است.
پل دارای دو پایه شش ضلعی در میان رودخانه و دو پایه متصل به ارتفاعات طرفین رودخانه و سه دهانه دارد. طول پل 42، عرض آن 9.5 و ارتفاع آن 6 متر است.
از آنجا که این پل ارتباط مریوان سنندج را میسر میساخت، احتمالاً در دوره والیان اردلان در زمان صفویه مرمت شده است. پل گاران در زمان ساسانیان ساخته شد و تا سال 1320 هجری شمسی مورد استفاده بود، این پل توسط سازمان میراث فرهنگی استان کردستان در سال 1383 مرمت کامل شد.
از دیگر پلهای استان میتوان به پل گندمان در نزدیکی سنندج و پل شیروانه و پلهای روستای پالنگان در شهرستان کامیاران اشاره کرد.
انتهای پیام/ن