روزه، تمرین اخلاص و پاکی نیت و تنزّه از ریاست/ حصول ملکه حسن خلق
یکی از فواید اجتماعی روزه حصول ملکه حسن خلق و عفو و گذشت و دوری از کینهتوزی، تندخویی، بدزبانی، ستیزهجویی، غیبت و دشنام است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم به نقل از مهر، متن زیر برشی از کتاب «عالیترین مکتب تربیت و اخلاق یا ماه مبارک رمضان» اثر آیت الله صافی گلپایگانی است که در ادامه میخوانید؛
روزه، تمرین اخلاص و پاکی نیت و تنزّه از ریا، و اجتناب از شهرت طلبی و مدح و ثنای خلق است. این عیوب و آفات در امور نیک دیگر بیشتر وارد میشود؛ ولی روزهدار برای ریاکاری ناچار به حفظ رژیم روزه و امساک از مفطرات نیست؛ زیرا ممکن است در خلوت از مفطرات امساک ننماید و خود را روزهدار معرّفی کند.
پس اگر شخصی در تمام مدّت روز و در خلوت و جلوت، پنهان و آشکار روزهدار بود، علامت پاکی نیت و صدق باطل و اخلاص او است و فایده آن، تمرین و تربیت نفس بر خلوص نیت و طهارت مقصد و پرهیز از حبّ شهرت و عوام فریبی و حبّ جاه و کسب اعتبار در بین مردم است.
هر مقدار اجتماع از آفات عوام فریبی و حبّ شهرت و جاه و مقام پاک شود، واقعیات و حقایق، میزان سنجش کارها معلوم میشود و اشتباه کاریها از بین میرود و بزرگترین خطری که حیات زعما و رهبران ملل و حتّی حکماً و دانشمندان را تهدید میکند، همین عوامفریبی و حبّ جاه و شهرت است که به واسطه آن اعمال از مسیر حقیقت پرستی و واقعبینی منحرف شده و اجتماع در اشتباه میافتد و علّت عمده شکست بسیاری از نهضتها و قیامها و حرکات اصلاحی، عدم خلوص نیت از ابتدا و یا آلوده شدن نیات در میانه راه و وسط کار، به این آفات است و هر چه اجتماع انسانی از این آفات تطهیر شده و سران و رهبران از حبّ مدح و سپاس پاک باشند و مدح و سپاس، وسیله تقرّب به آنها نباشد و مبالغه و گزافهگویی و نیایش و تواضع نسبت به آنها از بین برود چنین جامعهای به سوی ترقّی واقعی خود بهتر قدم بر میدارد.
از این جهت در اسلام به اخلاص در نیت، و توحید در عبادت، اهمیت بسیار داده شده است.
قرآن مجید میفرماید:
وَمَآ امِرُوا إِلّا لِیَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّین
معنای خالص قرار دادن دین، برای خدا این است که انسانها اعمال و رفتارهایی که جنبه معنوی و وجهه ربوبی داشته و نمایش پرستش و حاکی از حسن ضمیر و صفای باطن است، فقط برای خدا به جای آورند و در برنامههای بازرگانی و روابط اجتماعی، سیاسی و نظامی فقط به احکام خدا ملتزم باشند، و از غرور و حبّ جاه و جنبههای شخصی، خود را پاک کرده و از التزام به آنچه بیرون از احکام خدا و حدود شرع است پرهیز نمایند، و در هر کار و عمل و هر حرکت، رضای خدا را شرط بدانند.
در روزه و برنامههای ماه رمضان، درس این معانی و آموزش این حقایق عالی و این حکمتهای بزرگ نهفته است و به قدری این عبادت از ریا دور است که خدا آن را برای خود و مخصوص خود معرّفی فرموده است؛ با اینکه تمام عبادات باید برای خدا انجام شود.
از حضرت امام صادق علیه السّلام روایت شده است که خداوند تبارک و تعالی میفرماید:
الصَّومُ لِی وَانا اجزِی عَلَیه
ز هر حرف بشارت ده سراسربود لفظ انا اجزی نکوتر
یکی دیگر از فواید اجتماعی روزه حصول ملکه حسن خلق و عفو و گذشت و دوری از کینهتوزی، تندخویی، بدزبانی، ستیزهجویی، غیبت و دشنام است؛ زیرا از جمله تعالیمی که به طور مؤکّد به روزهدار داده شده، این است که مواظب چشم و زبان و گوش خویش باشد و اگر از کسی نادانی و بیادبی دید یا دشنام و سخن زشتی شنید به او پاسخ ندهد.
در حدیث است که حضرت ابیعبدالله علیه السّلام فرمود:
اذا صُمتَ فَلیَصُم سَمعُکَ وَبَصَرُکَ وَشَعرُکَ وَعَدَّدَ اشیاءَ غَیرَ هذا وَقَال: لا یَکُونَنَّ یَومُ صَومِکَ کَیَوْمِ فطرِکَ
وقتی روزه میگیری باید گوش تو و چشم تو و موی تو روزه بگیرد. و چیزهای دیگر را شمرد و فرمود: نباید روزی که روزه هستی تو مثل روزی که روزه نیستی، باشد.
و از رسول خدا صلّیالله علیه وآله وسلّم روایت است که فرمود:
ما مِن عَبدٍ صائِمٍ یَشتِمُ فَیَقُولُ: انِّی صائِمٌ سَلامٌ علَیکَ لااشتِمُکَ کَما تَشتِمُنِی إلّا قالَ الرَّبُّ تَعالی: استجارَ عَبدِی بِالصَّومِ مِن شَرِّ عَبدِی قَد اجرتُهُ النّارَ
بنده روزهداری نیست که به او دشنام داده شود و او به دشنام دهنده بگوید: من روزه هستم. سلام بر تو! من دشنام نمیدهم؛ چنان چه تو دشنام میدهی؛ مگر اینکه پروردگار تعالی میفرماید: بنده من به وسیله روزه از شرّ بنده [به من پناه جست. من به تحقیق او را از [شرِّ] آتش پناه دادم.
ذکر فواید و حکمتهای اجتماعی روزه نشان میدهد که روزه یک کلاس تربیتی، اجتماعی و عملی و تعلیم سلوک و معاشرت هر چه بهتر و منزّهتر و انسانیتر است. از این رو در صدر اسلام اجتماع اسلامی از حیث سلوک اجتماعی و معاشرت افراد با یکدیگر و روابط آنها با هم راقیترینِ اجتماعات بود و مدرسه عبادات اسلام، از جمله کلاس «روزه»، مسلمانان را شایسته آن نمود که رسالت اسلام را به دنیا ابلاغ کنند و از ثمرات اخلاقی و برکات درسهای آن- که عبارت از ایثار، فداکاری، استقامت، تملّک نفس، کوشش در راه هدایت و بیداری ملّتها و آزادی اجتماعات از ظلم سران و فرمانروایان و پیکار با جهل، فساد عقیده و رذائل اخلاقی است- جهانیان را به حقیقت اسلام متوجّه سازند.
این معانی بلند را در ضمن ادای مسلمانان صدر اسلام، عبادات و برنامههای نماز، روزه، حج و … فرا گرفته و در پیاده کردن آن میکوشیدند.
اکنون نیز ماه رمضان این آثار را داراست و طبق آمارهایی که داده میشود، از میزان و تعداد جرایم و جنایات در این ماه کم میشود.
مسلمانان در وضع اجتماعی کنونی به تلمّذ در مدرسه عالی روزه ماه مبارک بیش از گذشته احتیاج دارند و هتک حرمت این ماه با افطار روزه، مبارزه با این مدرسه تربیتی اسلامی و مخالفت با تهذیب نفوس و تزکیه اخلاق و تکامل و ترقّی جامعه بوده و معاندت با خدا و اهانت و استخفاف فرمان خالق جهان و جهانیان است. (اعاذنا الله منه).
انتهای پیام/