اصفهان| روایت زنانی که بار زندگی را زنانه به دوش می‌کشند؛ «کوکب» هنوز هم نان آور خانواده است
زنانی هستند که بار زندگی را به تنهایی و زنانه به دوش می‌کشند و سختی‌های راه شانه‌هایشان را خمیده کرده است اما خم به ابرو نمی‌آورند و سربلند برای آینده فرزندانشان تلاش می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، زنانی هستند که به تنهایی بار یک زندگی را به دوش می‌کشند، غم تنهایی و نداشتن همدم و همسر از یک سو و بار سخت و طاقت فرسای تامین یک زندگی هم از سوی دیگر شانه‌های نحیف و زنانه آنها را خمیده کرده است. شانه‌هایی که می‌توانست پا به پای شانه‌های مردش حرکت کند و با هم یک زندگی آسوده برای خانواده تامین کنند زیر بار سختی‌های همین زندگی خم شده و چاره‌ای جز تحمل و صبوری و ادامه راه ندارد.
نمونه این زنان را در اطراف خود، در فامیل و میان آشنایان بسیار دیده‌ایم. «کوکب، س» یکی از همین زنان است که نام «زنان سرپرست خانوار» را به آنها داده‌اند. سرپرست یعنی کسی که باید یک زندگی را تامین کند، فرزندان را از آب و گل بیرون بیاورد و در یک کلام نان‌آور خانواده باشد.
کوکب یک زن سرپرست خانوار است، بارها او را در یکی از مغازه‌های شهر دیده‌ام، زنی 36 ساله که وقتی سنش را گفت نتوانستم حیرتم را پنهان کنم و شرمنده‌اش شدم. گفت: «می‌دانم شبیه زنان 50-60 ساله هستم شما چرا ناراحت می‌شوید و عذرخواهی می‌کنید، کسی که باید عذرخواهی کند آدمی است که به او مرد می‌گفتند اما نماند تا برای من و خانواده‌اش مردانگی کند».
از او در مورد همسرش و دلیل تنهایی‌اش پرسیدم، او که مشغول خرد کردن سبزی‌های سفارشی بود در حالی که سعی می‌کرد بغضش را پنهان کند، گفت: «ما سه بچه قد و نیم قد داریم، وقتی که پسر کوچکم 2 ساله شد او تصمیم گرفت با زنی دیگر ازدواج کند، اصلا نمی‌دانم چرا چنین تصمیمی گرفت، فقط این را گفت و ما را ترک کرد، حتی خبر نداریم که کجا رفته و چه می‌کند. او برای همیشه ما را ترک کرد و رفت من از اینکه تنها شدم و همسری ندارم ناراحت نیستم فقط از این ناراحتم که مگر من چه عیبی داشتم که این کار را با من کرد، از طرف دیگر و سخت‌تر این است که نمی‌دانم جواب بچه‌هایم را چه بدهم».
دسته‌ای دیگر سبزی در دستگاه ریخت و ادامه داد: «او را به خدا واگذار کردم، حتی دنبالش هم نگشتم اوایل خیلی برایم سخت بود و نمی‌توانستم هیچ کاری انجام دهم، او کارگر روزمرد بود و زمانی هم که پیش ما بود درآمد چندانی نداشت، نمی‌دانم به کدام امید یک بار دیگر ازدواج کرد. چند ماهی طول کشید تا خودم را پیدا کردم، دیدم زندگی‌مان نمی‌چرخد، بچه‌هایم گرسنه هستند و راهی جز کار کردن ندارم. کمی در یک نانوایی کار کردم، مدتی هم در کنار یک آرایشگر اما درآمدم خیلی کم بود، برای همین تصمیم گرفتم با دو سه نفر دیگر از زنانی که می‌شناختم یک مغازه سبزی خرد کنی دایر و کار کنیم».
یکی از سفارش‌هایش را کنار گذاشت و گفت: «از غم و تنهایی و سختی هر چه برایتان بگویم کم گفته‌ام، حرف‌های مردم هم که تمامی ندارد. همه‌شان را به خدا واگذار کرده‌ام. حالا درآمدم کفاف زندگی‌مان را تا حدودی می‌دهد، دخترم دبیرستانی است و امسال دیپلم می‌گیرد. زندگی برای ما خیلی سخت است».
او ادامه داد: «با وجودی‌که زنی تنها هستم و به تنهایی زندگی را اداره می‌کنم اما اجازه نداده‌ام کمبودی برای بچه‌هایم پیش بیاید، حتی بیشتر از قبل مهمان به خانه‌ام می‌آید، از شهرستان هم مهمان دارم و همیشه با روی خوش از آنها استقبال می‌کنم. سعی کرده‌ام مثل یک شیرزن پای تمام سختی‌ها، خوشی‌ها و ناخوشی‌های زندگی بایستم حتی اگر در این سن مانند زنان مسن به نظر بیایم، سرم بالا باشد و محتاج کسی نباشم برایم کافی است».
دیگر نتوانست مقاومت کند، اشک در پهنای صورتش جاری شد، با ورود نخستین مشتری اشک‌هایش را به تندی با گوشه روسری‌اش پاک کرد و مشغول به ادامه کارش شد.
نمونه کوکب‌ها در جامعه ما کم نیستند، زنانی که همسرنشان را از دست داده‌اند، زنانی که مطلقه هستند و به هر دلیلی از همسران خود جدا شده‌اند و یا زنانی که همسر دارند اما از کار افتاده هستند و توانایی اداره زندگی را ندارند و یا زنانی که همسرانشان متواری شده‌اند جزو زنان سرپرست خانوار به حساب می‌آیند و بار یک زندگی را زنان به دوش می‌کشند.
برخی از نهادهای خدمت‌رسان گروهی از این زنان را تحت حمایت خود قرار می‌دهند و خدماتی به آنها ارائه می‌دهند، وقتی از کوکب پرسیدم: «آیا تحت پوشش بهزیستی یا کمیته امداد قرار دارد یا خیر» گفت: «خودم اصلا اقدامی نکردم برای این کار اما شنیده‌ام که مستمری‌شان خیلی کم است، برخی از اطرافیان تحت پوشش هستند اما وقتی این را شنیدم گفتم به دردم نمی‌خورد، خودم کار می‌کنم و از پس زندگی‌ام برمی‌آیم، نمی‌توانم وقت بگذارم و بروم و بیایم تا کمی مستمری به من بدهند».
9300 زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی اصفهان قرار دارند
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به زنان سرپرست خانوار به خبرنگار تسنیم گفت: در حال حاضر 9 هزار و 300 زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی اصفهان قرار دارند، زنان مطلقه، زنانی که همسرانشان فوت شده یا از کار افتادگی بالای 66 درصد دارند و حتی زنانی که سه قلو به بالا دارند جزو زنان سرپرست خانوار قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه زنان تحت پوشش بهزیستی، زنان بی‌پرست و با سرپرست از کار افتاده هستند، افزود: زنان بدسرپرست در اینجا نداریم ما دختران بدسرپرست داریم که شامل حال کودکان و نوجوانان می‌شود نه زنان. زنانی که سرپرست بد دارند زنان در معرض آسیب هستند که آمارشان کم است.
وی ادامه داد: آنها که به جرگه مطلقین پیوستند ممکن است یکی از دلایشان این بوده که سرپرست ناکارآمد داشتند، اینگونه نیست که زنی که سرپرست بد دارد را تحت پوشش قرار بدهیم و مستمری ماهانه بدهیم.
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی اصفهان بیان کرد: مواردی داریم که زنان به دلیل مشکلاتی که دارند در خانه امن یا خانه سلامت ما ساکن می‌شوند و خدماتی دریافت می‌کنند. خدمات متنوعی برای آنها وجود دارد که یکی مستمری ماهانه است تا زمانی که فرد به توانمندی و بازتوانی برسد.
خدمات بهزیستی برای بازتوانی و خودکفایی زنان سرپرست خانوار است
وی افزود: خدماتی که بهزیستی انجام می‌دهند برای بازتوانی و عمدتا اشتغال، حرفه‌آموزی، خود اشتغالی و کاریابی است، برای آنها که در وضعیتی هستند که می‌توانند شغل پیدا کنند.
ناجی گفت: برخی‌ها که جوان‌تر هم هستند ازدواج می‌کنند که این هم یکی از استراتژی‌هایی است که تلاش می‌شود این افراد زندگی دوباره تشکیل دهند.
وی ادامه داد: یک گروه هم هستند که به آنها غیرقابل بازتوان می‌گوییم و نمی‌توانند مستقل توانمند شوند آنها تحت حمایت مستمر قرار دارند و مستمری و یارانه دریافت می‌کنند تحت حمایت دایمی هستند.
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان تصریح کرد: تلاش می‌شود فرزندان این خانواده از طریق تحصیل و کمک هزینه‌های تحصیل، هزینه‌های دانشجویی، ازدواج، مسکن و اشتغال بازتوان شده و خودکفا شوند.
وام 20 میلیونی برای کارفرمایی که زنان سرپرست خانوار را به‌کار بگیرند
وی با بیان اینکه وام اشتغال به دو صورت پرداخت می‌شود اظهار داشت: کارفرمایانی که زنان سرپرست خانوار را به‌کار بگیرند و آنها را بیمه کنند در ازای هر زنی که به‌کار می‌گیرند 20 میلیون وام 4 درصد قرض‌الحسنه به آنها تعلق می‌گیرد.
ناجی افزود: زنانی هم که می‌توانند خود اشتغال باشند از طریق هنرهای دستی و غیره هم می‌توانند این وام را بگیرند.
وی گفت: بر اساس قانون برنامه چهارم قرار بود سالی 10 درصد از زنان تحت پوشش از حمایت خارج شوند، الان هم وقتی تحت حمایت قرار می‌گیرد قرار بر این است که در پروسه دو ساله فرد از چرخه حمایت خارج شود. بنابراین برنامه‌هایی در زمینه اشتغال و خودکفایی انجام می‌شود و افراد جدید که پشت نوبت حمایت هستند اضافه شوند.
تقویت و تشویق به خودکفایی گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار
معاون اداره کل بهزیستی اصفهان با اشاره به گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار خاطرنشان کرد: گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار را نیز داریم و به این صورت است که چند نفر از زنان یک گروه تشکیل می‌دهند و فعالیت‌های گروهی انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: کارهایی مانند نانوایی، سبزی خوردکنی، تولید رب و ترشی و محصولات خانگی و غیره.
ناجی گفت: یکی از استراتژی‌های ما تقویت گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار است تا آنها به مرحله خودکفایی برسند.
ایجاد اشتغال برای کاهش آسیب‌های اجتماعی زنان سرپرست خانوار
یک کارشناس علوم اجتماعی در مورد زنان سرپرست خانوار گفت: این گروه از زنان شامل زنان بی‌سرپرست، زنان با سرپرست از کارافتاده، زنان مطلقه، زنانی که همسرانشان متواری هستند و دختران بد سرپرست است. زندگی برای این گروه از افراد به ویژه آنها که تحصیل و شغل ندارند بسیار سخت است و باید تحت حمایت یک نهاد خدمت‌رسان قرار بگیرند تا از آسیب‌های اجتماعی که آنها را تهدید می‌کند در امان بمانند. این نهادها یا باید برای این زنان ایجاد اشتغال کنند و یا از زنانی که خود شغل ایجاد می‌کنند حمایت کنند مانند کاری که بهزیستی انجام می‌دهد و به زنانی که برای خود کاری ایجاد می‌کند وام قرض الحسنه می‌دهد.
مریم راستین افزود: آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، خشونت، بدرفتاری و غیره زنان سرپرست خانوار را تهدید می‌کند، در بسیاری از موارد دید مردم جامعه نیز نسبت به زنی که تنهاست هم خوب و قابل پذیرش نیست و گاهی برای او مشکلاتی درست می‌کنند. تحت پوشش قرار دادن این زنان و ایجاد اشتغال برای آنها تا حد زیادی از این آسیب‌ها می‌کاهد.
وی افزود: فرهنگ‌سازی در این زمینه نیز موثر است البته هر چه زمان می‌گذرد مردم نیز دید بهتری نسبت به زنان سرپرست خانواری که تنها هستند پیدا می‌کنند و این نشان‌دهنده نتیجه بخش بودن فرهنگ‌سازی‌ها به ویژه در شهرهای بزرگ است اما در شهرهای کوچک و روستاها هنوز هم این مشکل وجود دارد و زنان تنها با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند. یکی از مهمترین راه‌های برون رفت از این مشکلات ایجاد اشتغال برای آنهاست چون بسیاری از این زنان یا کم سواد هستند و یا شغلی ندارند.
زنان سرپرست خانوار زنانی هستند که به تنهایی بار یک زندگی را به دوش می‌کشند، سختی راه را به جان می‌خرند تا سربلند باشند و به راحتی خود و فرزندانشان در این جامعه زندگی کنند. آنها هیچ تفاوتی با دیگر زنان جامعه ندارند و کسی نباید جز این تصور کند.
زنان سرپرست خانوار به هر دلیل به تنهایی زندگی خود و فرزندانشان را اداره می‌کنند، تحمل سختی‌ها و مشقت‌ها آن هم در این شرایط دشوار اقتصادی برای حفظ زندگی‌شان است. با دیدی مثبت و قابل احترام آنها را نگاه کرده و هیچ تفاوتی بین آنها و دیگر زنان جامعه قائل نباشیم تا روزگار را برایشان سخت‌تر نکنیم.
گزارش از ثریا قنبری
انتهای پیام/ح
