به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ اقدام ترکیه در مورد خرید سامانه موشکی دفاعی اس 400 از روسیه و بیتوجهی به تهدیدات آمریکا و هشدارهای ناتو٬ فضای سیاسی جدیدی پدید آورده است که در آن٬ ترکیه از سویی احساس میکند که با ایستادگی در برابر آمریکا٬ گامی در راستای حفظ استقلال سیاسی و دفاعی خود برداشته و در برابر یک ابرقدرت٬ عرض اندام کرده است و از دیگر سو٬ در هول و ولای واکنشها و اقدامات احتمالی واشنگتن است.
اذعان دونالد ترامپ به رفتار غلط آمریکا
دونالد ترامپ در هر فضایی و در هر موضوعی٬ به دنبال فرصتی میگردد تا تمام اقدامات باراک اوباما رئیس جمهور سابق و دوران اقتدار 8 ساله دموکراتها را زیر سوال برده و با تخطئه کردن کلیه اقدامات آن مقطع٬ وانمود کند که همه گامهای دولت اوباما در راستای ضربه زدن به منافع آمریکا بوده و حالا این کشور نیاز به حفظ منافع و تقویت مواضع دارد.
ترامپ در همین راستا٬ تمام معادلات حقوقی را زیر پا نهاده و از توافق هستهای برجام با ایران خارج شد و در مواجهه با موضوعاتی همچون سیاستهای مهاجرتی٬ مالیاتی٬ دفاعی و مواجهه با ناتو و اتحادیه اروپا نیز اقداماتی انجام داد که غالباً دفعتی٬ ناگهانی و جنجالی بودند.
ترامپ در مواجهه با موضوع اختلاف نظر موشکی و دفاعی ترکیه و آمریکا نیز از همین حربه استفاده کرد و در نشست اوزاکای ژاپن در دیدار با اردوغان و هیات همراه او٬ توپ را به زمین اوباما انداخت. اما این مورد٬ شاید یکی از موارد نادری باشد که در آن٬ شاهد بیان یک انتقاد به جا از سوی دونالد ترامپ بودیم.
مخالفین چه میگویند؟
مخالفین ترکیه در هفتههای اخیر به شکل قاطعانه با روند خرید اس 400 مخالفت جدی نکردهاند چراکه رسانههای هوادار آکپارتی توانستند این مسئله را به یک ضرورت ملی تبدیل کنند و مخالفت جدی با آن٬ به مثابه خیانت تلقی شود.
با این وجود٬ مخالفینی از حزب جمهوری خلق در روزنامههای جمهوریت و سوزجو بر این موضوع تأکید میکنند که قدرتنمایی در برابر آمریکا عواقب تلخی خواهد داشت و ممکن است که اصرار بر خرید اس 400 علاوه بر محروم ماندن از خرید اف 35 به این منجر شود که آمریکا یک بار دیگر اقتصاد ضعیف و لرزان ترکیه را با شوکهای دلاری روبهرو کرده و زندگی و تامین معیشت مردم ترکیه را با مخاطراتی جدید روبرو کند.
هواداران اردوغان چه میگویند؟
یکی دیگر از ابعاد جدید ماجرای سامانه موشکی اس 400 و اخراج ترکیه از روند تولید مشترک هواپیمای جنگنده اف 35 به دستور آمریکا٬ این بود که نزد گروههایی از تحلیلگران اتاق فکر حزب عدالت و توسعه و ملی گرایان ترکیه٬ شعار ضرورت توجه به خودکفایی دفاعی ملی برجستهتر شده است و طی روزهای گذشته به طور مداوم شاهد آن بودهایم که روزنامههایی همچون ینی شفق٬ آکشام٬ ملیت٬ ستار٬ صباح و ینی آکیت٬ که از مهمترین رسانههای وابسته به جریان فکری آکپارتی هستند٬ بر این مسئله تاکید میکنند که اساساً عدم فروش هواپیمای جنگنده اف 35 آمریکایی به ترکیه٬ یک فرصت است نه تهدید.
آنها بر این باورند که اولاً ترکیه با خرید اس 400 روسیه و دهن کجی به آمریکا٬ هژمون این ابرقدرت را لکهدار کرده و توانسته قدرت نمایی کند و دوم اینکه حالا که آنها هواپیما نمیدهند٬ خود ترکیه سراغ ساختن هواپیمای جنگنده برود که برای ترکیه در وهله نخست٬ تلاش برای تولید هواپیمای جنگنده بمب افکن یک اقدام بلندپروازانه محسوب میشود.
اما نمیتوان این واقعیت را نیز فراموش کرد که دست کم در 10 سال اخیر تلاشهای ترکیه برای تولید هواپیمای بدون سرنشین به شکل جدی ثمربخش بوده و این کشور در حال حاضر یکی از 7 کشور قدرتمند جهان در حوزه طراحی هدایت و بهکارگیری هواپیمای بدون سرنشین یا پهپاد٬ اقدامات قابل توجهی انجام دهد و بعید نیست که آزمون٬ تجارب و اعتماد به نفس ایجاد شده در این مسیر٬ در روند ساخت هواپیمای جنگنده نیز٬ ترکیه را یاری دهد.
اما قطعاٌ چنین هدفی زمانبر خواهد بود و احتمالاً ترکیه ناچار خواهد شد به منظور رفع نیازهای فعلی خود٬ سوخوی روسی را جایگزین محصول جنجالی لاکهید مارتین کند.
حملات احتمالی آمریکا
بر اساس اطلاعاتی که در رسانههای ترکیه منتشر شده٬ اردوغان و تیم او از بابت احتمال تحریمهای مالی و اقتصادی جدید٬ آسوده خاطر نیستند.
خود رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه٬ تا حدودی به ارتباط مستقیم با دونالد ترامپ و مواضع نسبتاً معتدل او خشنود و امیدوار است. اما در عین حال٬ بر این نکته نیز واقف است که افرادی همچون جان بولتون٬ پامپئو و برخی از سناتورها و نمایندگان آمریکایی ضد ترکیه٬ هر آن از توان و امکان آن برخوردار هستند که اصطلاحاً رای ترامپ را بزنند و کاری کنند که او ترکیه را تحریم کند.
دولت اردوغان در دو سال اخیر٬ با وجود مشکلات سیاسی و اقتصادی٬ توانسته نرخ دلار را در سطح معقولی نگه دارد و اجازه ندهد که هر یک دلار آمریکایی به نرخی بالاتر از 5.8 لیره برسد. اما کارشناسان مالی بر این باورند که تحریمهای احتمالی آمریکا میتواند در سه حوزه٬ اقتصاد ترکیه را با مشکل روبرو کند:
1.تاثیرگذاری روانی بر بازار و ایجاد شوکهایی به منظور رساندن نرخ دلار به 7 لیره و هل دادن آن به سوی مرز 8 لیره.
2.تضعیف روند سرمایهگذاری خارجی در ترکیه و ایجاد هراس نزد سرمایهگذاران بزرگ بخش خصوصی خارجی و داخلی.
3.تاثیرگذاری بر بازار واردات ترکیه در هر دو حوزه مواد خام و محصولات آماده و بالا بردن نرخ کالا و ملزومات زندگی و افزایش نارضایتیهای مردمی.
کارشناسان سیاسی ترکیه بر این باورند که اگر دونالد ترامپ در برابر فشار سناتورها و نمایندگان تندرو ایستادگی کند٬ میتواند با استفاده از اختیارات خود٬ دست کم 180 روز فرصت در اختیار ترکیه بگذارد و در جریان این مهلت٬ چانه زنی با ترکیه را ادامه دهد.
یا این که تلاش کند با معلق کردن تحریمها٬ اقتصاد ترکیه را از ضربات احتمالی٬ مصون نگه دارد، اما با شناختی که از ترامپ وجود دارد٬ او بدون چشمداشت٬ در حق ترکیه چنین لطفی نخواهد کرد و احتمالاً مابهازای این التفات٬ گرفتن برخی امتیازات از ترکیه در پرونده سوریه خواهد بود.
حال باید دید در روزها و هفتههای پیش رو٬ تداوم اختلافات و کشمکش سیاسی و دفاعی بین ترکیه و آمریکا به کجا خواهد کشید و ناتو در این میان چه نقشی ایفا خواهد کرد.
انتهای پیام/