به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، روز پنجشنبه، در نشست سیاسی C5+1 در نور سلطان وزرای امور خارجه کشورهای منطقه آسیای مرکزی، بیبوت آتامکولوف، وزیر امور خارجه قزاقستان، رشید مرداف، وزیر امور خارجه ترکمنستان، چنگیز آیداربیکاف، وزیر خارجه قرقیزستان، سراجالدین مهرالدین، وزیر خارجه تاجیکستان و عبدالعزیز کاملاف، وزیر امور خارجه ازبکستان و دیوید هیل از ایالات متحده شرکت داشتند.
گفته میشود پس از دیدار، هیئت وزارت امور خارجه آمریکا و وزارت امور خارجه قزاقستان که مسئول مذاکرات بودند، فقط سخنان کلی در مورد دیدار خود ایراد کردند. اما کارشناسان معتقدند که در حقیقت از مهمترین مباحث مورد بحث قرار گرفته، موضوعات مربوط به رقابت ایالات متحده و چین در آسیای مرکزی است.
نه وزارت امور خارجه آمریکا و نه شخص مسئول مذاکرات از وزارت امور خارجه قزاقستان چیز خاصی از جزئیات این جلسه گزارش ندادند و در سخنان خود به کلی گویی در مورد امکان گسترش روابط تجاری، جذب سرمایه گذاری، اجرای زیرساختها و پروژههای اقتصادی در منطقه و اطمینان از امنیت آن پرداختند.
به گفته برخی کارشناسان آنچه که واقعاً میتوانسته موضوع بحث دیدار باشد و آنچه که واشنگتن دقیقاً از رهبران آسیای مرکزی میخواهد، را میتوان در موضوعات زیر بیان کرد.
مساله افغانستان
مدیر مرکز تحلیلی MGIMO، دکتر علوم سیاسی آندرِی کازانتسف معتقد است که شخصاً دونالد ترامپ هرگز به این منطقه علاقه خاصی نداشته است و بعید است که ریاست جمهوری ایالات متحده در تلاش باشد تا نفوذ خود را در این منطقه تقویت کند. نکته دیگر منافع بلند مدت وزارت امور خارجه ایالات متحده است.
کازانتسف گفت: "ما حتی نمیدانیم که آیا ترامپ قادر است آسیای مرکزی را بر روی نقشه نشان دهد یا نه. به احتمال زیاد این ابتکار عمل از جانب مقامات وزارت امور خارجه است که به دلیل مساله افغانستان به این منطقه علاقه مند هستند."
به گفته وی، از ابتدای دهه 2000، هنگامی که ایالات متحده کاملاً درگیر جنگ نظامی شد، کشورهای آسیای مرکزی در ساختار داخلی وزارت امور خارجه به واحدی مرتبط شدند که به مسائل افغانستان میپرداخت و نه فضای پس از شوروی. بر این اساس، دیوید هیل نیز برای گفتگو در مورد راهبردهای حفظ امنیت در افغانستان، به ویژه مواردی که اخیراً توسط ازبکستان و قزاقستان پیشنهاد شده است، به نور سلطان آمده است.
در ماه جولای بود که در جلسه کمیسیون بین دولتی در زمینه تجارت و همکاری اقتصادی، تاشکند پیشنهاد ترتیب دادن مونتاژ خودروهای UzAuto در افغانستان را ارائه داد. ازبکستان همچنین میتواند در کار احیای یک کارخانه نساجی در مزارشریف و سه کارخانه صنعتی دیگر شرکت کند. و چند ماه قبل، در ماه مارس، ترامپ از طرف ازبک به خاطر کمک به آنها برای ارسال کالا تشکر کرد.
واشنگتن در مقابل پکن
دلیل دیگر بازدید دیوید هیل از منطقه میتواند تقابل دیپلماتیک با رقیبی چون چین باشد.
به نظر نیکیتا مندکوویچ، رئیس کلوپ تحلیلی اوراسیا: "ایالات متحده از اهرمهای نفوذی برای فشار آوردن به چین، ایران و روسیه استفاده میکند. در اینجا نیز به احتمال زیاد بیثباتی بیشتر به نفع آمریکاییها خواهد بود، چرا که آنها یک برنامه سازنده بلند مدت در این منطقه نداشته، زیرا منافع مشخصی نیز برای آنها وجود ندارد."
در واقع، واشنگتن نمیتواند نگران شوق و اشتیاقی که چین در حال ترویج پروژه عظیم لجستیکی خود "یک کمربند - یک راه" است، نباشد و شاید بخواهد نوعی طرح جایگزین برای کشورهای منطقه ارائه دهد. اگرچه از نظر سرمایه گذاری و نیروهای سرمایه گذاری شده، آمریکاییها مجبور نیستند با پکن رقابت کنند.
علاوه بر این، در سالهای اخیر، چین مدعی جایگاه ایالات متحده به عنوان مدیر اصلی بحث در مورد موضوعات امنیتی در افغانستان است. اخیراً، در تاریخ 14 آگوست، نماینده ویژه رئیس جمهور ازبکستان در امور افغانستان، عصمتالله ایرگاشف با جیان یان سفیر چین دیدار و در مورد چشم انداز همکاری در اجرای پروژههای بزرگ زیرساختی در خاک افغانستان گفتگو کرد.
مقامات وزارت خارجه آمریکا نیز بعید است از همکاری فعال جمهوریهای آسیای مرکزی با روسیه در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا راضی باشند، اما آنها هنوز از نظر تئوری چیزی برای جایگزینی EAEU و CSTO ندارند.
پول و دموکراسی در آسیای مرکزی
موضوع سوم نشست C5 + 1، به احتمال زیاد، اصلاحات اقتصادی و توسعه نهادهای دموکراتیک در کشورهای منطقه میتوانسته باشد.
کازانستف گفت: "با توجه به برآوردهای آمریکایی، آسیای مرکزی با دموکراسی بهتر نمیشود، اگرچه، مجدداً این امر وزارت امور خارجه را نگران میکند و نه دولت ترامپ را. اما با اصلاحات اقتصادی، به ویژه در ازبکستان پس از به قدرت رسیدن میرضیایف، اوضاع خیلی هم بد پیشرفت نداشته است. علاوه بر این، میرضیایف کارهای زیادی انجام داده است تا نه تنها با روسیه بلکه با آمریکا نیز روابط برقرار کند. "
به این ترتیب، اول تاشکند بود که از ابتکار عمل قزاقستان برای ایجاد ویزای جاده ابریشم که برای کشورهای آسیای مرکزی مشترک است، پشتیبانی کرد. و در اینجا گفته میشود که همکاریهای مشترک به طور جداگانه به رشد اقتصاد هر کشور کمک خواهد کرد.
اگرچه اگر در مورد اقتصاد صحبت کنیم، نشست C5 + 1 برای کشور میزبان مفیدتر بود. در آستانه نشست عمومی، دیوید هیل با رئیس جمهور قاسم ژومارت توکایف ملاقات داشت، که در آن بر چشم اندازهای همکاری ایالات متحده و قزاقستان در زمینههای انرژی، فناوری اطلاعات، گردشگری و صنعت هوافضا تأکید شد.
انتهای پیام/