به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، هفتاد و نهمین جلسه نقد و پژوهش شعر حوزه هنری خراسان رضوی به بررسی کتاب «ازدحام تنهایی» اثر «محمد مهدی پناهنده» اختصاص داشت. این مجموعه شعر حدود 50 غزل را در برمیگیرد که عمدتا مضمونی عاشقانه دارند و توسط نشر «ایجاز» منتشر شده است.
استحکام و عدم پراکندهگویی در ابیات
هادی اسماعیلی، نخستین منتقد این جلسه بود که استفاده از زبان معیار امروز به شکل صحیح و کاربردی را اولین و طبیعیترین ویژگی این اثر دانست و بر امروزی بودن ارکان جمله و زبان شاعر مجموعه «ازدحام تنهایی» تاکید کرد.
وی افزود: تسلط بر قالب غزل، استفاده مطلوب از ردیف و قافیه و... و استحکام و عدم پراکندهگویی در ابیات به طوری که حس و حال واحدی در هر غزل ایشان موج میزند، از دیگر ویژگیهای این اثر است.
اسماعیلی ادامه داد: برخورداری از صنایع بدیع، گمشده غزل امروزی است که به شکلی دلنشین در آثار این مجموعه شعر دیده میشود علاوه بر این کشفهای شیرین شعری از دیگر نکات مثبت این اشعار است به نحوی که محسوسترین معانی را به شکلی ملموس بیان شده است.
این شاعر و منتقد ادبی، یکدست بودن غزلها را نکته مثبت دیگری دانست و تصریح کرد: تمامی غزلهای این اثر مفهوم و محتوای عاشقانه دارد اما هیچکدام زننده نیست و نشان از آدابدانی شاعر و رعایت عرف و معیارهای اخلاقی جامعه است.
وی درباره نکات منفی و ضعفهای مجموعه شعر «ازدحام تنهایی» گفت: باوجود تسلط شاعر بر قالب غزل بعضی اشکالات وزنی در تعدادی از اشعار دیده میشود و برخی نیز طراوت لازم را ندارند.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: باوجود تلاش شاعر در نواندیشی و نونویسی و موفقیت در برخی نمونهها، اما درمجموع این اثر از نوآوری و گشودن دریچههای نو در ادبیات باز مانده و با استفاده بسیار از کلماتی مثل عشق، دل، قلب و... دچار کلیشه و تکرار شده است که البته این کلیشهای شدن بخش مهمی از مشکلات شعر امروز است.
انتقاد از سهلانگاری در زبان شعر
دومین منتقد این جلسه علیرضا سپاهی لائین بود. وی با بیان اینکه کتاب کیفیت چاپ و صفحهآرایی نسبتا خوبی دارد، گفت: آنچه مرا غمگین کرد تعداد پایین شمارگان این اثر بود که البته مشکل این کتاب نیست و به اوضاع اقتصاد چاپ و نشر و فرهنگ کتابخوانی ما برمیگردد.
وی ادامه داد: شعر ایشان روان و راحت است و شاعر نگاه و فلسفه ذوقی خودش را دارد ضمن اینکه وی در به کاربردن کلمات و قوافی نامتعارف جسارت به خرج داده که نکته مثبتی است.
سپاهی ضمن انتقاد از سادهانگاری و سهلانگاری در سرودن شعر، تصریح کرد: شاعر باید زرنگ و تیزهوش باشد و در سرودن اشعارش تن به هر خطایی ندهد چرا که این تیزهوشیها ملاک تفاوتها است. درواقع سادگی زبان ضرورت است اما باب میل عوام شعر گفتن، شایسته شاعر توانا نیست و دوره آن نیز گذشته است.
ابوطالب مظفری سومین شاعر و منتقد حاضر در این جلسه نیز سهلانگاری در زبان شعر را مهمترین نکته منفی کتاب دانست و از تکرار برخی کلمات در برخی غزلهای این مجموعه شعر انتقاد کرد.
وی خاطرنشان کرد: البته من، رسالتی برای شعر قائلم و آن این است که شاعر در هر دورهای برخی از اصطلاحات عامیانه زمانهاش را در آثارش ماندگار کند بنابراین موافق به کار بردن این اصطلاحات در اشعار این مجموعه هستم.
مظفری طرح جلد و نام انتخاب شده برای این کتاب را ضعیف دانست و ادامه داد: امروزه عموم شاعران ما از دغدغههای زندگی دور شدند و بیشتر در آثارش به موضوعات شخصی میپردازند که سبب شده به نوعی شاهد تنزل مقام شاعر باشیم.
دشورایهای اوضاع بد چاپ و نشر
در پایان محمد کاظم کاظمی عضو گروه علمی برونمرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و آخرین منتقد این نشست، یا بیان اینکه معمولا بطورکلی کتاب زیر 80 صفحه خیلی جدی گرفته نمیشود و انتشار آن چندان لطفی ندارد، گفت: البته مسلما اوضاع بسیار بد اقتصاد چاپ و نشر بر این قضیه بسیار تاثیرگذار است و شاهد هستیم که کتابهایی بدون ویرایش،طرح جلد و توزیع مناسب و با شمارگان پایین منتشر میشوند لذا باوجود این دشواریها همت آقای پناهنده در انتشار اثر «ازدحام تنهایی» را باید ستود.
وی افزود: این کتاب در مقایسه با سایر آثاری که تاکنون در این جلسات نقد کردیم، خوشبختانه اشکالات ویرایشی و نگارشی بسیار کمی دارد اما میتوانست صفحهآرایی بهتری داشته باشد.
کاظمی خاطرنشان کرد: شاعر این اثر علیرغم اینکه زبان روانی دارد اما جهان بزرگی را در آثارش به تصویر نمیکشد و به نوع خاصی از عشق بسنده کرده و درواقع دغدغههای شاعر عمیق و متنوع نیست.
عضو گروه علمی برونمرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه به جغرافیای شاعر در اشعار این اثر اشاره چندانی نشده است، گفت: درواقع شعرها وابسته به تاریخ و جغرافیای شاعر نیست در حالی که اگر چنین باشد سبب میشود ما موقعیت شاعر را بهتر بفهمیم و به ماندگاری آثار کمک میکند ضمن اینکه استفاده از اشارات تاریخی و تلمیحات به متون کهن و پشتوانههای فرهنگی ما میتوانست دستمایهای برای بیان موضوعاتی تازهتر در این اثر شود.
وی تصریح کرد: همیشه پیشنهاد من به تمامی شاعران این است که نامی برای هر سروده خود انتخاب کنند که در این اثر، رعایت شده است همچنین درج تاریخ سرودن هر شعر، موضوع مهم دیگری است که برای بررسی و شناخت سابقه شعری و روند پیشرفت شاعر بسیار اهمیت دارد و خوب است که مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام/ش