اکبر بهداروند، پژوهشگر، در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، از انتشار کتاب جدیدش با عنوان «غزل از مشروطه تا امروز» خبر داد و گفت: این اثر به پژوهش درباره تغییر مضمون غزل از دوران مشروطه تا دوران پهلوی و پس از آن در دوران انقلاب اسلامی میپردازد.
وی با اشاره به محتوای اثر اضافه کرد: غزل در این سه دوره، تغییرات مختلفی را از نظر محتوا و مضمون پشت سر گذاشت. این قالب پرطرفدار در دوران مشروطه از زبان شاعرانی مانند فرخی یزدی غزل مبارزه و قیام بود. غزل در دوران پهلوی اول مضمون خود را تغییر داد و به غزل اعتراض تبدیل شد. این جریان تاحدودی در دوران پهلوی دوم در کنار غزل عاشقانه به کار خود ادامه داد. در دوران انقلاب نیز غزل مضامین جدیدی را تجربه کرد؛ از موضوعات عاشقانه گرفته تا پرداختن به مسائل سیاسی و اجتماعی.
این پژوهشگر در ادامه به آسیبهایی که غزل امروز را تهدید میکند، اشاره کرد و یادآور شد: دلیل آسیبهای زبانی که این روزها غزل را تهدید میکند، کمسوادی شاعران است. برخی از شاعران اطلاعات ادبی ندارند و تنها ذوق شعری دارند.
شهریار؛ احیاگر زبان ترکی
بهداروند به پژوهشی که در این زمینه انجام داده اشاره کرد و ادامه داد: زبان شعر شهریار با زبان شعر بهار و فرخی و دیگران متفاوت است. زبان شاعر در شعر مستتر است. شکی در این نیست که نظامگسیختگی زبانی در شعر از دهه 70 تا امروز، ثمره حضور جوانان بیسوادی است که با استفاده از واژگان غیر اصیل به سستی زبان شعر امروز دامن زدند. در این پژوهش زبان غزلها مورد بررسی قرار گرفته و نمونههای متعددی در این رابطه ذکر شده است. حتی برخی از شاعران با استفاده از کلمات انگلیسی در شعر فارسی مانند آی لاو یو و ... حیثیت زبان را زیر سؤال بردند و باعث تنزل ادبی شدند.
وی تصریح کرد: شاعران میراثداران زبان و احیاکنندگان زبان هر قومی هستند. اگر فردوسی و مولانا و دیگران نبودند، الان زبان ما زبان دیگری بود. شاعران پاسبانان و نگهبانان اصلی زبان فارسی هستند. هویت هر قوم با زبان آن قوم مشخص میشود. به عنوان نمونه میتوان به تأثیری که شهریار در حفظ زبان ترکی آذری داشت، اشاره کرد. شهریار اگر حیدربابا را نمیسرود، زبان ترکی آذری مرده بود. شهریار با این منظومه احیاگر زبان ترکی بود، اما برخی از شاعران جوان ما هویت زبانی را در شعر خود ندارند و تحت تأثیر افکار پفک نمکی شاعران مدرنیته شعری میسرایند که منجر به ضعف زبان و تنزل ادبی میشود.
شعر امروز هنوز از کوچه به خیابان نیامده است
بهداروند با بیان اینکه زبان نظام پیچیده اجتماعی است، یادآور شد: سعدی 900 سال پیش گفت: «عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی»؛ الان هم اگر فردی بعد از گذشت 9 سده این شعر را بخواند، متوجه میشود. اما امروزه ما با شاعرانی مواجه هستیم که سواد ندارند، اما میخواهند با شعرشان که ضعف زبانی دارد، پز دهند و بگویند که ما شعر پست مدرن میگوییم. متأسفانه این نوع نگاه در میان برخی از اساتید دانشگاه هم دیده میشود. یکی از اساتید دانشگاه میگفت شعر حافظ برای 800 سال پیش است، نه برای امروز! این در حالی است که حافظ پیشقراول حافظان زبان فارسی است. اگر شعر او محدود به دوره خاصی است، چرا طی این چند سده دیوان او همواره در اکثر خانههای ایرانیان دیده میشود؟
به گفته این پژوهشگر؛ متأسفانه با توجه به ویژگیهای زبانی در شعر دو دهه گذشته باید گفت که شعر این دورهها هنوز از کوچه به خیابان نیامده است.
انتهای پیام/