به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از رفتارهای نیکو در قبال دیگران، قاعده تکریم است؛ این مفهوم به معنای گرامی داشتن، احترام کردن و نیکویی رساندن به انسان است و در اصطلاح، شامل برخوردها، رفتارها و روابط مبتنی بر ارج نهادن انسانها است؛ در اهمیت آن همین بس که این خصلت، همان گزارهای است که خداوند انسان را به آن آراست، آنجا که فرمود «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً؛ به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا نشاندیم و از چیزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از آفریدههای خویش برتری دادیم.» (اسراء70)
از جهت روانشناسی نیز هرگاه اینگونه ارزشها حاکم بر تعاملات اجتماعی و خانوادگی، ارکان اداری، ساختارهای حکومتی و قوانین رسمی سرزمینی شود، اولین گام را برای رشد و پویایی خود برداشته است؛ چرا که افراد، در دایره محبت و تکریم است که کارآیی و استعداد اصلی خود را بروز میدهند و اکنون علم مدیریت نوین به این حقیقت دست یافته است. در واقع هر اندازه برای کارکنان واحد تولیدی یا اداری امنیت شغلی و امنیت روانی فراهمتر باشد، بهطور طبیعی راندمان تولید و کیفیت محصول بالا خواهد رفت؛ بنابراین رعایت آداب و اخلاق و حفظ شأن زیردستان از سوی کارفرمایان امری ضروری است.
بر اساس آیات قرآن و سیره نبوی درمییابیم، قاعده تکریم باید پایه برخورد با مردم باشد و افراد در هر جایگاهی قرار دارند باید نسبت به دیگران برخورد محبتآمیز داشته باشند؛ بر اساس سیره نبوی(ص) درمییابیم که حضرت بهعنوان سیدالبشر و برترین مدیر عالم، با زیردستان و کارمندان به نحو بسیار مطلوب و انسانی رفتار میکرد؛ ابوذر مىگوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود: «خداوند بعضى از برادران شما را زیردست شما قرار داده است؛ هرکس برادر و همنوعش را زیردست دارد، باید از آنچه خود مىخورد به او بخوراند، و از آنچه مىپوشد به او هم بپوشاند و هیچوقت کارى که خارج از قدرت اوست به او نسپارد و اگر کار دشوارى را به او سپرد، او را کمک کند؛ اِخْوانُکُمْ جَعَلَهُمُ اللّهُ تَحْتَ اَیْدیکُمْ، فَمَنْ کانَ اَخُوهُ تَحْتَ یَدِهِ فَلْیُطْعِمْهُ مِمّا یَأْکُلُ وَلْیُکْسِهِ مِمّا یَلْبِسُ وَلا یُکَلِّفْهُ ما یَغْلِبُهُ فَاِنْ کَلَّفَهُ ما یَغْلِبُهُ فَلْیُعِنْهُ.» (مستدرک الوسائل، ج15 ، ص456) این نوع از منش و سیره نبوی جز در پرتو خصلت تکریم و تواضع نیست، خصلتی که اکنون فرهنگ جامعه بیش از پیش به آن نیاز دارد.
متأسفانه گاهی شاهدیم حتی در مراکزی با صبغه ارزشی، تعاملات اداری بر مبنای تکریم نیست و گاهی با برخوردهای رئیس و مرئوسی مبتنی بر تحقیر افراد مواجهیم. در قوانین انتظامی گاهی این قاعده کمرنگ جلوه میکند که نمونههای آن را در بحث برخورد با برخی ناهنجاریهای اجتماعی در این سالیان اخیر شاهد بودیم. عدم برخورد مناسب برخی کارمندان با ارباب رجوع در ادارات دولتی و نیمهدولتی نیز از دیگر چالشهایی است که جامعه از آن رنج میبرد؛ از این جهت نیاز است آییننامههای اداری مبتنی بر کرامت افراد و عدم تحقیر آنها تنظیم شود. با این نوع نگاه باید محدوده نگاهمان به آیات و احادیث را از بستر فردی به بسترهای اجتماعی و ساختارهای حاکمیتی تسری دهیم.
انتهایپیام/