به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، 14 آبان ماه فرصت 60 روزه سوم ایران به طرفهای باقیمانده در برجام عملا پایان میپذیرد و همانگونه که ایران پیش از این اعلام کرده در صورتی که طرفهای مقابل اقدامی را در راستای عمل به تعهداتشان در زمینه بانکی و نفتی صورت ندهند، جمهوری اسلامی وارد گام سوم کاهش تعهدات برجامی براساس مصوبه 18 اردیبهشت ماه شورای عالی امنیت ملی میشود، در همین زمینه «حسن بهشتی پور» تحلیلگر مسائل بینالملل و کارشناس هستهای در گفتگویی عنوان کرد: تمام قرائن و شواهد نشان میدهد که اروپاییها در این مدت باقیمانده کار خاصی انجام نخواهند داد، نه اینکه نخواهند، بلکه نمیتوانند.
*اتفاق خاصی از ناحیه اروپا نمیافتد
وی با توضیح این نکته که اروپاییهایی در موقعیتی نیستند که بتوانند با هژمونی مالی آمریکا مقابله کنند، یادآور شد: از اردیبهشت 1397 عملا مشخص شد آمریکا دست برتر را در نظام پولی بینالمللی دارد و متاسفانه عملا کشورها را مجبور کرده که با ایران مبادلات مالی خود را قطع کنند و این ربطی به اروپا هم ندارد حتی مالزی، کره جنوبی، ژاپن، چین و روسیه نیز با این وضعیت روبرو هستند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با ذکر این نکته که این واقعیت تلخی است که آمریکا متاسفانه به نظام پولی بینالمللی تحمیل کرده که با ایران مبادله نکرده و انتخاب کنند یا با آمریکا مبادله داشته باشند یا با ایران، عنوان کرد: چون نظام سلطه در اختیار آمریکاست، این کشورها نمیتوانند کاری را صورت دهند و حتی اگر اروپا بخواهد به ایران کمک کند، بدون هماهنگی با آمریکا در نظام پولی بینالمللی، نمیتواند کمکی کند.
وی به سازوکار مالی اینستکس نیز اشاره کرد و افزود: اینستکس که بحث پول نبود، عملا شرکتهای اروپایی وارد ماجرا نشدند، چون نگران بودند که تحریم شوند.
این کارشناس اضافه کرد: پیش بینی این است که تا 14 آبان ماه اتفاق خاصی را در سمت اروپایی شاهد نخواهیم بود، ضمن اینکه «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه اعلام کرده که میخواهیم با ایران درباره پکیج کلی وارد مذاکره شویم؛ آیا این پکیج همانی است که آمریکاییها میگفتند یا پکیج جدیدی است؟ مشخص نیست و باید بررسی کرد تا مشخص شود که نظر او چیست.
وی بار دیگر تأکید کرد: به نظر میرسد اتفاق خاصی از ناحیه اروپا نیفتد، نه به این خاطر که نمیخواهند، بلکه نمیتوانند کاری را در این زمینه انجام دهند.
*ایران خردمندانه تصمیم گرفته اروپاییها را به سمت آمریکا هل ندهد
بهشتیپور در ارزیابی از سه گام قبلی کاهش تعهدات برجامی و در پاسخ به این پرسش که آیا به نظر شما آن گامها قاطع بوده است یا خیر؟ اظهار داشت: بستگی دارد ما قاطعیت را چه چیزی تعریف کنیم. قاطعیت یعنی شما اراده کرده و آن را محقق میکنید؛ یعنی خردمندانه فکر و جمع بندی کرده و بعد بدون تردید اجرا میکنید. پس قاطعیت این است که شما تصمیمی را خردمندانه میگیرید و دچار احساسات نمیشوید و با توجه به امکانات و قدرت مانور خود، این تصمیم را میگیرید و سپس با قاطعیت اجرا میکنید.
این تحلیلگر مسائل بینالملل اضافه کرد: به اعتقاد من، ایران در این سه مرحله این مشخصات را داشته است، یعنی خردمندانه تصمیم گرفته اروپاییها را به سمت آمریکا هل ندهد، بلکه سعی کند همچنان با چین، روسیه و اتحادیه اروپا و اعضای غیر آمریکایی برجام همکاری داشته باشد و در عین حال اقداماتی را انجام دهد که طرف مقابل را به تجدیدنظر وادار کند.
وی با طرح این سؤال که چگونه آنها به تجدیدنظر وادار میشوند؟ پاسخ داد: در مرحله سوم شاهد بودید که چقدر فرانسویها، آلمانها و انگلیسیها به تکاپو افتادند. حتی انگلیسیها کارشناس خود را در زمینه بازطراحی راکتور آب سنگین اراک به ایران فرستادند که نشان میدهد این اقدامات موثر بوده است.
به گفته بهشتیپور آنهایی که میگویند گامهای کاهش تعهدات برجامی که تاکنون برداشته شده موثر و جدی نبوده، در ارزیابی خود خطا دارند، چون این اقدامات به خصوص گام سوم طرفهای مقابل را به تکاپو انداخت.
* مرحله چهارم در مدار قرار دادن سانتریفیوژهایی که چند برابر فعلی قدرت غنی سازی دارند
این کارشناس مسائل هستهای در تشریح مشخصات گام چهارم کاهش تعهدات برجامی نیز عنوان کرد: مرحله چهارم در مدار قرار دادن سانتریفیوژهایی است که چندین برابر سانتریفیوژهای فعلی قدرت غنی سازی دارند، این بدان معناست که ما میتوانیم با تعداد سانتریفیوژ کمتر، ذخایر خودمان را افزایش دهیم.
وی ادامه داد: اینکه آیا صلاح است درصد غنی سازی را افزایش دهیم، نیز یک بحث است. باید ببینیم آیا میتوانیم محلی برای مصرف آن پیدا کنیم؟ چون وقتی غنی سازی را افزایش دهیم، باید یک جایی مصرف شود. برای اینکه هر چقدر درصد غنی سازی را بیشتر کنید، مقدار کیک زرد یا اورانیوم طبیعی بیشتری را استفاده میکنید و همانگونه که در جریان هستید، ذخایر ما نیز لایتناهی نیست که هر گونه دلمان بخواهد در این زمینه اقدام کنیم.
این تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: در مرحله اول باید توان هستهای خود را از طریق در مدار قرار گرفتن سانتریفیوژهایی که قدرت غنی سازی آنها چند برابر ماشینهای IR-1 است، افزایش دهیم و به نظر من این اقدام به اندازه کافی برای طرفهای مقابل هشدار دهنده خواهد بود و حتما آنها را به تکاپوی جدید وادار خواهد کرد.
وی با بیان اینکه این اقدام حساب شده را به احتمال 99 درصد انجام میدهیم، یادآور شد: یک درصد را برای این میگذارم که طرف اروپایی در چند روز باقیمانده اقدامی را صورت دهد.
بهشتیپور ادامه داد: ایران اعلام کرده که تعهد در برابر تعهد و اگر آنها تعهداتی را بپذیرند، ما هم این تعهدات را انجام خواهیم داد و به تعهدات قبلی برمیگردیم، ولی وقتی تعهداتی را نپذیرند ما هم تعهداتی که در برجام پذیرفتیم را به حالت تعلیق درآورده و کاهش میدهیم.
این کارشناس مسائل هستهای خاطرنشان کرد: وارد کردن سانتریفیوژهای جدید در مدار خیلی میتواند موثر باشد و بحث راه اندازی راکتور آب سنگین اراک نیز موضوع بسیار مهمی است، چون آب سنگین اراک از موضوعات مهمی است که میتواند به ما کمک کند که ذخایر پلوتونیوم را افزایش دهیم که در صنایع مختلف باتری سازی و جاهای دیگر استفاده میشود و آنها قبلا نسبت به این موضوع حساسیت و واکنشهایی را داشتند.
* همه اقدامات ایران زیر نظر آژانس است
وی با یادآوری این نکته که تمام اقداماتی که ایران انجام میدهد، زیر نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی است، اظهار داشت: اینکه متاسفانه رسانههای ضد ایرانی مرتب تبلیغ میکنند که توان هستهای ایران افزایش یافته، به این خاطر است که سعی میکنند به این بهانه به ایران هراسی دامن بزنند، ولی مادامی که ایران زیر نظر آژانس فعالیت میکند، هیچگونه اتهامی به آن نمیچسبد، چون فعالیتهای ایران صلح آمیز و در راستای اجرای معاهده NPT و در چارچوب برجام است و ناظران آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز بر این موضوع نظارت دارند و گزارشهای سه ماهه مدیرکل آژانس هم هست.
این کارشناس مسائل هستهای تصریح کرد: هیچ جای نگرانی برای دنیا نخواهد بود، ولی جای بهانهجویی هست و آنهایی که دنبال بهانه هستند، همچنان بهانه میسازند، ولی ما باید هوشمندانه کارمان را به صورت شفاف ادامه دهیم و سعی کنیم بهانه دست آنها ندهیم.
*مکانیسم ماشه در چارچوب برجام قابل اجراست نه بیرون از آن
وی همچنین درباره مطالب منتشر شده مبنی بر تهدید اروپا به خروج از برجام و استفاده از مکانیسم ماشه و ارسال موضوع به شورای امنیت نیز عنوان کرد: زمانی میتوانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند که از برجام خارج نشده باشند. مکانیسم ماشه در چارچوب برجام قابل اجراست نه در بیرون از آن.
این کارشناس مسائل هستهای پرسید: چرا آمریکا مکانیسم ماشه را به کار نگرفت؟ چون خودش از برجام بیرون آمده بود و کسی که بیرون آمده نمیتواند مدعی اجرای قطعنامهای باشد که خودش آن را زیر پا گذاشته است.
بهشتیپور با بیان اینکه اتحادیه اروپا دو وضعیت دارد، یا در برجام میماند و بعد به سمت مکانیسم ماشه میرود یا در برجام نمیماند، افزود: اگر نماند، حق ندارد مکانیسم ماشه را مطرح کند. تئوری ماشه موقعی است که یک طرف تخلفی کرده باشد و ایران هم از نظر خودش تخلفی مرتکب نشده است، چون این تعهد اولاً هنوز در چارچوب برجام است و ثانیا طرف مقابل میگوید تعهداتت را همین امروز انجام بده، من هم همین امروز انجام میدهم. در این وضعیت چگونه میتوانند مکانیسم ماشه را اجرا کنند؟
این تحلیلگر مسائل بینالملل در عین حال یادآور شد: البته در دوران زورگویی بینالمللی و اینکه قدرتها خودشان را تحمیل میکنند، هر چیزی امکانپذیر است.
وی گفت: ولی در چارچوبی که عنوان کردم، اگر اتحادیه اروپا بخواهد مکانیسم ماشه را به کار بگیرد باید متعهد به اجرای برجام شود و چون اجرای برجام در حال حاضر منوط به توافق آمریکا شده، عملا اینها نمیتوانند مکانیسم ماشه را به کار بگیرند، ولی این نتوانستن به معنای زور نگفتن نیست. در دنیای امروز هر کاری بگویید انجام میدهند، منتها ما از منطق سیاست بینالملل و حقوق بینالملل صحبت میکنیم و کارهایی که آمریکا انجام داده، خارج از منطق و سیاست بینالملل بوده است.
*برجام دارای ابعاد سیاسی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی است
بهشتیپور درباره آینده برجام نیز گفت: بر خلاف مخالفان، من موافق برجام بوده و هنوز هم هستم و از آن حمایت میکنم و معتقدم خدمت بزرگی به کشور بوده است. برجام یک سند بینالمللی است، چون ذیل قطعنامه 2231 قرار گرفته است. قطعنامهای که حتی آمریکا به آن رای داده، یعنی کشوری که خودش به آن رای داده، ناقض قطعنامه شده است.
وی در عین حال اظهار داشت: ولی این بدان معنا نیست که این سند از بین رفت، بلکه این سند وجود دارد و ثبت شده است. برجام دارای ابعاد سیاسی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی است که بخش مربوط به اقتصادی و تحریمها برایمان بسیار حائز اهمیت است، چون به اقتصاد کشور ما فشار وارد کرده است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل یادآور شد: ولی این به معنای فراموش کردن ابعاد امنیتی، حقوقی و سیاسی این سند مهم نیست، این سند مهم از نظر حقوقی 6 قطعنامه تحت فصل هفتم منشور ملل متحد را از بین برده و این سند چیزی تحت عنوان افسانه سازی و PMD (ابعاد احتمالی نظامی) را از بین برده و رسما طی قطعنامه شورای حکام آژانس، آن پرونده را بسته است.
بهشتیپور ادامه داد: ولو اینکه ما در برجام از نظر اقتصادی به نتیجه نرسیم، اصل برجام و موضوع آن همچنان باقی خواهد ماند.
وی با طرح این سؤال که ما باید چه کار کنیم که به لحاظ اقتصادی وضعیت کشور بهتر شود؟ پاسخ داد: ما باید به فکر این باشیم که توان اقتصادی را همزمان با توان هستهای بالا ببریم؛ یعنی اینکه دشمن برای اینکه به واسطه اهرم تحریم به ایران فشار بیاورد ، این امکان را از دست آنها بگیریم. آمریکاییها چه برجام باشد و چه نباشد، از اهرم تحریم علیه اقتصاد ایران استفاده میکنند.
* بخشی از توان اقتصادی کشور به تحریم گره خورده/با ناکارآمدی تولید در کشور مواجهیم
این کارشناس خاطرنشان کرد: اگر توافق برجام را هم نبسته بودیم، آنها از سلاح تحریم علیه ملت ما استفاده میکردند و خواهند کرد. اگر میخواهیم آنها تجدیدنظر کنند، ضمن اینکه توان هستهای خودمان را بالا میبریم، باید به فکر افزایش توان اقتصادی کشور نیز باشیم. درست است توان اقتصادی ما به موضوع تحریم گره خورده، ولی بخشی از آن به تحریم گره خورده و آنچه مهم است این است که ما میتوانیم اقداماتی را صورت دهیم که سلاح تحریم را کم اثر یا حتی بی اثر کنیم.
وی توضیح داد: مثلا در بانکهای خود اصلاحات انجام دهیم و اینکه سیستم نظام بانکداری ما از این وضعیت خارج شود، کاملا شدنی است. چون به اقدامات داخلی نیاز دارد، تا اقدامات بینالمللی. درست است بانکهای ما در بخش پولی بینالمللی وابسته به تحریمهاست، ولی در بخش اقتصاد داخلی که وابسته به تحریمها نیستند و میشود اصلاحاتی را در این خصوص انجام داد.
بهشتیپور به نظام گمرکات کشور نیز اشاره کرد و ادامه داد: با اینکه در نظام گمرکات ما اصلاحات انجام شده است، ولی هنوز نیاز به اصلاحات اساسی دارد. ما همچنین با ناکارآمدی تولید در کشور مواجهیم که این ناکارآمدی باید برطرف شده و نظام مالیاتی ما نیز باید اصلاح شود. اگر این اقدامات را انجام دهیم، بخش مهمی از سلاح تحریم را از دست آمریکاییها خارج کردهایم که این موضوعات هیچ ربطی به برجام ندارد.
منبع:فارس
انتهای پیام/
بازگشت به صفحه رسانهها