خبرگزاری تسنیم با مدیر مؤسسه بینالمللی تحقیقاتی صلح استکهلم (SIPRI) مصاحبه و گفتگویی برای بررسی چالشهای هژمونی جهانی آمریکا داشته است.
«دان اسمیت» در این مصاحبه به تحولات اخیر در سیاست خارجه آمریکا در غرب آسیا و آخرین وضعیت رقابت قدرت در جهان پرداخته است.
تسنیم: اقدامات اخیر ایالات متحده در حوزه استراتژیک و نظامی در خاورمیانه نشانگر تغییر سیاست خارجی واشنگتن است. برخی از کارشناسان معتقدند که این امر نشاندهنده عدم رغبت واشنگتن برای سرمایهگذاری منابع نظامی و اقتصادی خود برای دفاع از امنیت متحدین خود در منطقه است، این را چطور میبینید؟ پشت این تغییر سیاست چیست؟
اسمیت: ترامپ اعلام کرده که مأموریت آمریکا برای از بین بردن داعش با موفقیت انجام شده است و به همین دلیل میتوان نیروها را از شمال سوریه خارج کرد، در این حال، شایان ذکر است که سرکرده داعش، البغدادی پس از آن اظهارات کشته شد، بهعلاوه، 3000 سرباز آمریکایی دیگر برای اطمینانبخشی به عربستان سعودی به منطقه خلیج فارس اعزام میشوند، بنابراین، موضوع خروج ایالات متحده از منطقه عملی فریبنده و گمراهکننده است، این کار بیشتر نوعی سازماندهی مجدد سرمایههای نظامی آمریکا در منطقهای وسیعتر است.
تسنیم: آیا فکر میکنید که تمایل آمریکا برای جلوگیری از تنگناهای خارجی نتیجه جنگهای طولانی و پرهزینه آن در افغانستان، عراق و سایر کشورها است؟
اسمیت: ایالات متحده مدتها است که بر سر دوراهی بد و بدتر قرار گرفته است؛ از سویی مخالفتهای شدیدی (در داخل) با ماجراجوییهای نظامی و سیاسی آمریکا در خارج از کشور وجود دارد. این موضوع از زمان دوره ریاست جمهوری جورج واشنگتن و توماس جفرسون وجود داشته است. آنهایی که تأثیرات قدرت ایالات متحده را در سراسر جهان دیده و تجربه کردهاند، ممکن است درک این موضوع را نداشته باشند که نپذیرفتن نقش یک کنشگر ماجراجو در سطح جهانی در فرهنگ سیاسی آمریکا به چه معنا است. از طرف دیگر، واقعیت این است که ایالات متحده مدتهاست بهدنبال ترویج و حفاظت از منافع جهانی خود در سراسر جهان بوده است. هر زمانی که یک جنگ خارجی با تلفات سنگینی وجود داشته باشد و ناموفق باشد، پاندول سیاسی بهسمت اجتناب از این نوع تعهدات خارجی که میتواند منجر به جنگ بیشتر شود، میچرخد. اما پس از گذشت مدتی، پاندول به جای قبلی خود برمیگردد.
تسنیم: کارشناسان معتقدند که هژمونی آمریکا در حال نزول است چنانکه چین و روسیه نقشهای جدید و پیشرو را در منطقه و جهان ایفا میکنند، آیا شما به این نزول اعتقاد دارید؟ فکر میکنید روسیه و چین در تلاش هستند جایگزین آمریکا شوند؟
اسمیت: چین قدرت اقتصادی در حال رشد جهان است، هرچند سرعت رشد آن بهطور ناگزیر کاهش یافته است، بنابراین دولت آن شکل نظم جهانی و نقش قدرتمندترین بازیگر آن یعنی ایالات متحده را بهچالش میکشد. در روسیه احساسات سیاسی ضدآمریکایی و نوعی حس نارضایتی شدید نسبت به نحوه برخورد با این کشور در دهه 1990 و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی وجود دارد. روسیه در زمان پوتین بهطور مداوم نقش جسورانهتری در سیاستهای خارجی داشته است، طوری که آن را بهسمت مداخله در امور اوکراین و سوریه سوق داد. این همچنین نقش ایالات متحده را بهچالش میکشد، در همین حال، ایالات متحده توسط رئیس جمهوری هدایت میشود که سخنان و کردارش موجب نگرانیهای روزافزون بسیاری در دولتهای متحد آمریکا در مورد قدرت تعهد فعلی ایالات متحده به آنها میشود، این همچنین نفوذ آمریکا را تضعیف میکند.
بنابراین بهنظر میرسد هژمونی ایالات متحده رو به زوال است اما شایان ذکر است که استدلال مشابهی در اواخر دهه 1970 پس از جنگ ویتنام مطرح شد. در دهه 1990، ایالات متحده برای دورهای تنها قدرت بزرگ جهان شد، اما این موقت بود. اکنون سه قدرت بزرگ وجود دارد که برای تأثیرگذاری رقابت میکنند. نقاط قوت نسبی آنها احتمالاً طی یک دهه آینده دچار نوسان خواهد شد. مهمترین چیز این است که امنیت و رفاه قربانی آن رقابتها نشوند.
انتهای پیام/+