خبرگزاری تسنیم، یکی از مشکلات اصلی اقتصاد کشور، وابستگی بودجه دولت به درآمدهای حاصل از خامفروشی نفت است. در حال حاضر اعمال تحریمهای نفتی آمریکا باعث شده صادرات نفت ایران با محدودیتهای جدی مواجه شود و از 2.5 میلیون بشکه در روز به 200 هزار بشکه برسد. در نتیجه این اقدام، دولت در سال جاری با کسری بودجه 150 هزار میلیارد تومانی مواجه شده که تبعات سنگینی بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت.
در قانون بودجه 98، درآمدهای دولت از 3 طریق فروش نفت، اخذ مالیات و عوارض و انتشار اوراق اسلامی تامین میشود که سهم درآمدهای نفتی حدود 30 درصد از کل بودجه دولت است. فلذا باید به فکر راهکاری برای پر کردن خلا درآمدهای نفتی در بودجه امسال و سالهای آینده باشیم. بررسی شاخصهای مختلف اقتصادی نشان میدهد که سهم درآمدهای مالیاتی دولت در اقتصاد ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا بسیار کمتر بوده و افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق جلوگیری از فرار مالیاتی یکی از گزینههای جدی برای جبران کسری بودجه است.
یکی از این شاخصها، تلاش مالیاتی یا نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی است. در حال حاضر شاخص تلاش مالیاتی در ایران حدود 7 درصد است؛ درحالیکه میانگین جهانی این شاخص 14 درصد بوده و در کشورهای عضو OECD به 25 الی 30 درصد میرسد. در نتیجه درآمدهای مالیاتی دولت حداقل میتواند دو برابر شود و از 150 هزار میلیارد تومان به 300 هزار میلیارد تومان برسد. فلذا در صورت ساماندهی نظام مالیاتی در کشور، درآمدهای مالیاتی به راحتی میتوانند جایگزین درآمدهای نفتی در بودجه شوند.
اما سازوکار اخذ مالیات در ایران به طور عجیبی تبعیضآمیز است به گونهای که از دهکهای پایین جامعه به تمام و کمال مالیات گرفته میشود ولی مشاغل پردرآمد و اقشار ثروتمند به راحتی از دادن مالیات امتناع میکنند و به لطایفالحیلی فرارهای مالیاتی چندینوچند هزار میلیارد تومانی دارند. در نتیجه اختلاف 150 هزار میلیارد تومانی بین مالیاتی که باید اخذ شود و مالیاتی که اخذ میشود؛ مربوط به اقشاری است که سرمایههای کلان داشته و مالیات خود را پرداخت نمیکنند.
در این راستا امیدعلی پارسا، رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که پس از بررسیهای اخیر این سازمان، فعلا 300 هزار میلیاردِر در اقتصاد ایران شناسایی شدهاند که بیش از نیمی از آنها اصلا مالیات پرداخت نمیکنند و مابقی نیز مالیات حقه را نمیپردازند و فرارمالیاتی دارند. البته این 300 هزار نفر تمام میلیاردِرهای ایران نیستند که مالیات پرداخت نمیکنند؛ بلکه با بررسیهای ریزدادههای اقتصادی، فعلا این تعداد شناسایی شدهاند و احتمالا در روزهای آینده و پس از تکمیل بررسیها به این تعداد افزوده میشود.
حمایت کمیسیون بهداشت و درمان از معافیت مالیاتی پزشکان
در این بین یکی از اقشار میلیاردِری که مالیات خود را پرداخت نمیکنند؛ پزشکان هستند. طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، میزان فرارمالیاتی پزشکان 6700 میلیارد تومان محاسبه شده است. در این راستا طبق قانون بودجه 98 پزشکان موظف شدند تا در مطبها و بیمارستانها دستگاه کارتخوان نصب کنند تا گردش مالی آنها شفاف شده و بدین طریق بتوان مانع از فرارمالیاتی آنها شد.
الزامی شدن نصب و استفاده از کارتخوان در مطبها و بیمارستانها با کارشکنیهای جدی پزشکان روبرو شد به گونهای هماکنون بعد از گذشت 8 ماه از سال، هنوز بیش از 60 درصد پزشکان دستگاه کارتخوان نصب نکردهاند و مابقی نیز با افزایش تعرفهها و دو نرخی کردن خدمات پزشکان (درصورت استفاده یا عدم استفاده از کارتخوان) عملا بار هزینههای مالیاتی را به بیماران منتقل کردهاند.
البته اقدامات جامعه پزشکی برای فرارمالیاتی و مقابله با خواست عمومی مردم برای برقراری عدالت مالیاتی تنها به نصب نکردن کارتخوان و افزایش تعرفهها خلاصه نشد. در روزهای اخیر اخباری منتشر شده مبنی بر اینکه سازمان نظام پزشکی با حمایت و همکاری کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در نظر دارد؛ موضوع معافیت مالیات بر کارانه پزشکان را از طریق شورای سران قوا پیگیری کند.
بعد از اینکه لابی پزشکان بر تصمیم نمایندگان مجلس به نتیجه نرسید و مالیات با نرخ 35 درصد بر کارانه پزشکان در قانون بودجه 98 تصویب شد؛ حال پزشکان در تلاش هستند تا از کانال دیگری مانند شورای سران قوا بتوانند برای کارانههای خود معافیت مالیاتی اخذ کنند. در این راستا با حمایتهای کمیسیون بهداشت مجلس، موضوع معافیت مالیاتی پزشکان در دستور کار شورای سران قوا قرار گرفته و گزارشها حاکی از موافقت سران 3 قوه با اعطای این معافیت مالیاتی است.
به طور کلی مالیات یکی از ابزارهای دولت برای برقراری عدالت در جامعه است. بدین صورت باید مالیات از اقشار ثروتمند گرفته شود و در قالب یارانه و سایر حمایتهای مالی در اختیار دهکهای پایین جامعه قرار گیرد. متاسفانه در ایران اقشار صاحب سرمایه مانند پزشکان با استفاده از نفوذی که دستگاههای دولتی دارند تلاش میکنند تا با دور زدن قانونی یا لابی برای دریافت معافیت مالیاتی، مالیات خود را پرداخت نکنند. در این راستا لازم است تا برای اصلاح نظام مالیاتی و اخذ مالیات از پزشکان سرمایهدار یک مطالبهی عمومی شکل بگیرد زیرا کاهش شکاف طبقاتی و بهبود اقتصاد کشور جز با همراهی مردم برای اخذ مالیات از سرمایهداران میسر نخواهد شد.
*. احسان حسینی
انتهای پیام/