به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، محمدعلی فتحالهی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی امروز در چهارمین نشست از سلسله نشستهای کارآمدی دولت در نسبت با نظریهپردازی دولت اسلامی گفت: فلسفه سیاسی در حکمت متعالیه با شناخت جایگاه ایمان و تخیل سیاسی بنا و تحول در آن به تحول در محتوای فلسفه سیاسی منجر میشود. کارآمدی فلسفه سیاسی نیز با رأی به واقعی بودن ایمان و تخیل سیاسی نسبت پیدا میکند و با ابتناء بر مفهوم ایمان و تخیل، معطوف به عمل و کارکرد میشود.
وی افزود: با تخیل سیاسی متناسب با زیست جهان ایرانی اسلامی است که دولت اسلامی ظاهر میشود که به نوبه خود شکلگیری تمدن نوین اسلامی را پیگیری میکند. با توجه به شرایط تاریخی، امکان تحقق آن در تاریخ تمدن گذشته اسلامی به آسانی میسر نبود؛ البته با آنچه در آینده تمدن آرمان اسلامی ظاهر خواهد شد نیز متفاوت است. دشمنیها و مشکلات فراوان 40 سال گذشته در جمهوری اسلامی تشکیل دولت اسلامی و نمود تمدن نوین اسلامی را به تعویق انداخت. در 40 سالگی انقلاب اسلامی میتوان گفت هنوز تخیل دولت اسلامی شکل نگرفته است. به این ترتیب 40 سال آینده را باید مقطع تثبیت و عرضه جهانی دولت اسلامی در بستر تمدن نوین اسلامی دانست.
فتحالهی اضافه کرد: نظریه دولت باید فرایند توجه جامعه به دولت و جدّی گرفته شدن آن را مورد بررسی قرار دهد و درکی از ماهیت دولت را ارائه کند. تشکیل دولت اسلامی از مسیر آگاهیبخشی به مردم، توجه و بیداری اسلامی و سپس تحقق اراده ملی میسر میشود. هویتهای فردی، ملی و بینالمللی، عبارتند از توجهی که به واقعیتهای اعتباری میشوند و با آن توجه، وجود پیدا میکنند. جامعه و دولت هم وقتی پیدا میشوند که توجه به نظم اعتباری و روابط و مناسبات بین هویتهای فردی پدید آید. علامه طباطبایی هم جامعه را عبارت از هیأت و شکل حاصل از اجرای قوانین دانسته است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: مردم هویتها را به وجود نمیآورند بلکه هویتهای فردی، ملی و بینالمللی با اراده الهی به وجود آمده و شکل گرفته است. مردم هم در این فضای هویتی تنفس میکنند. هویتها حقوقیاند و هر هویتی در چارچوب و فضای هویت بالاتر از خود وجود و معنی پیدا میکند. هویت میخواهد خود را نشان بدهد و در منظر دیگران قِوام خود را پیدا کند. هویتهای دیگر باید به رسمیت بشناسند تا این هویت تعمیق شود. هر هویتی که شکل میگیرد باید علنی نمایش داده شود. هویت ملی با نمایش و در منظر بینالملل قرار گرفتن شکل میگیرد. هویت بینالمللی قویتر از هویت ملی و آن هم قویتر از هویت افراد است. هویتهای آینده، امروز را تعریف میکنند؛ هویتها فلسفه دارند و تحتتأثیر هم قرار میگیرند؛ وجود، قدرت، اصالت و استقلال نسبی دارند؛ روابط بین آنها، حدود مسئولیت و اختیارات آنها مورد بحث قرار میگیرد.
وی خاطرنشان کرد: ویژگی دولت اسلامی را میتوان در عمومی شدن قدرت حکومت و نسبت آن با مردم و عوام جامعه ملاحظه کرد. امّیّون، دولت را درست میکنند و قدرت دولتی در همه ساحتهای زندگی عمومی میشود. حکمرانی در نگاه اسلامی عمومی شده و همه مردم میتوانند خود را سهیم در این حکمرانی تلقی کنند. آن چیزی که تخیل دولت اسلامی را به وجود آورد؛ عبارت از برداشته شدن دیوار بین مردم و دولت، حل مشکل دیوانسالاری و احساس دخالت مردم در فرایند حکمرانی است. دولت چیزی جدا از مردم نیست و دیواری بین دولت اسلامی و مردم وجود ندارد. دولت اسلامی در شرایط معامله با مردم قرار ندارد و شور و شوق انتخاب دولت توسط مردم به معنی سپردن کار به خدمتگذار نیست. در همه حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، نظامی و امنیتی و... خود مردم باید فعال باشند.
فتحالهی گفت: دولت، نمایشگر وجود جامعه سیاسی و منعکسکننده شخصیت مردم و وسیلهای است که مردم را به دنیا نشان دهد. دولت، حاکم یا خدمتگزار مردم نیست که بخواهد چیزی بدهد و بلکه هویت ملّی را نمایش میدهد و وجود دولت نشاندهنده تحقق هویت ملی است. رئیسجمهور سخنگوی شخصیت ملی مردم و حافظ آبروی آن است؛ مردم به وسیله دولت، اخلاق و شخصیت خود را نشان میدهند و رئیسجمهور باید نمایش درست، واقعی و مناسب از مردم داشته باشد؛ به ویژه در مورد امنیت باید گفت که امنیت با تحقق هویت ملی به وجود میآید و دولت آن را تنظیم و نمایش میدهد. وجود دولت، سند قرارداد اجتماعی و مظهر هویت ملی است که هویتهای افراد جامعه را با عرصه بینالملل مربوط میکند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأکید کرد: دولت کارامد باید خود را کنار بکشد تا قدرت خدا دیده شود. اراده الهی، دلهای انسانها را به هم نزدیک میکند که محبت، انسجام و اتفاق پیدا میکنند و دولت باید این را نشان بدهد. سلطان جور مانع ارتباط مردم با خداست و جلوی نور خدا را میگیرد و همین امر او را غاصب میکند اما انبیاء قدرت خدا را نمایش میدهند. کارآمدی دولت به آن است که فضا را برای ظهور هویتهای فردی فراهم کند تا کرامت انسانی حفظ شود و مردم بتوانند زندگی خود را رشد بدهند؛ از طرف دیگر بتواند عزت ملی را با رعایت نزاکت سیاسی در عرصه بینالمللی به نمایش بگذارد و همکاریهای مناسب با دیگر دولتها داشته باشد تا هویت پیدا و حفظ آبرو کند. کارایی دولت با نشان دادن تشکیل آن به جامعه جهانی محقق و تقویت میشود. وظیفه دولت حفظ آبروی هویت ملی است و نباید این آبرو را هزینه کند. دولت، وجود امنیت، حیثیت و هویت را به دنیا نشان میدهد.
وی خاطرنشان کرد: دولت وجه تشخصیافته ملت است که قرار است بار زندگی را بر دوش بکشد و نه اینکه سربار جامعه و دست و پا گیر و مزاحم زندگی مردم باشد. دولت باید با هویت، سیاستگذاری، ارائه تسهیلات و رفع موانع مشکلات را تبیین کند تا خود مردم آنها را حل کنند. دولت اسلامی، ظهور قدرت مردم است. دولت وظیفه نظارت دارد و نباید اقتصاد را در دست خود بگیرد و باید به بخش خصوصی واگذار کند. حمایت کند تا مردم مشکلاتشان را حل کنند و اشتغال، مسکن و امنیت را درست کنند. رئیس جمهور و دولت، الزاما و صرفاً مدیر اجرایی نیستند که مشکل حدود اختیارات پیش آید. اختیارات رئیسجمهور کم یا زیاد باشد؛ در هر صورت میتواند به وظیفه خود عمل کند. دولت، افقهای جدید زندگی را میگشاید و سخنگوی توانمندیها مشکلات و فعالیتهای جامعه است.
فتحالهی اضافه کرد: اسلامی، جهادی، مقاوم، بسیجی و مردمی بودن از مشخصات اصلی نظام مدیریت اسلامی و انقلابی است. رفتار عادلانه کارگزاران و رابطه محبتآمیز بین آنها و مردم، از نشانههای مدیریت اسلامی است. مردمی بودن مدیریت را هم نه تنها در مشارکت دادن مردم، بلکه باید در تعلق مدیریت به آنها دانست. کارگزاران هم باید نقش خود را در رفع موانع و ارائه تسهیلات جستوجو کنند. مدیریت بسیجی و جهادی به معنی پرکاری، تدبیر، کار شبانهروزی و پیگیری امور است که به سبکبال، کمهزینه و کارآمد بودن دولت منجر میشود. مدیریت حزبی هم با محدود شدن به عرصههای سیاستگذاری و عدم تسری به سطوح حرفهای و تخصصی خواهد توانست باعث پیشرفت جامعه شود.
انتهای پیام/