به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، «مارک زاکربرگ» بنیانگذار و مدیرعامل شرکت فیسبوک در یک سخنرانی در دانشگاه جرجتاون گفته بود که هدفش از راهاندازی فیسبوک بهعنوان یکی از نخستین شبکههای اجتماعی پیشرو در جهان این است تا هم مردم دنیا به یکدیگر نزدیکتر شوند و هم بتوانند عقاید خود را ابراز کنند. وی این اقدام را برای ایجاد یک جامعه یکپارچه ضروری عنوان کرده بود. سخنرانی وی با عنوان «دولت پنجم» بهسرعت در فضای مجازی منتشر شد و یکی از ویژگیهای اصلی چنین دولتی اینطور توصیف شد که دیگر مردم نیازی به سیاستمداران و یا رسانهها ندارند تا صدایشان را به گوش دیگران برسانند.
اندیشکده بروکینگز با اشاره به تعریفی که زاکربرگ از اهداف ایجاد شبکههای اجتماعی ارائه کرده بود، در مقالهای تأکید کرده که ایجاد شبکههای اجتماعی بیش از آن که بهنفع مردم جهان عمل کرده باشد بهضرر آنها بوده چرا که فرایند اجرای دموکراسی را خدشهدار کرده است. این اندیشکده آمریکایی یکی از دلایل اصلی این مسئله را پدیدهای با نام «انتشار گزینشی و هدفمند اطلاعات» عنوان میکند.
بنا بر این گزارش، شبکههای اجتماعی از الگوریتمهای نرمافزاری که در اختیار دارند بهمنظور بررسی چگونگی رفتار مخاطبان خود در فضای مجازی بهره برده و از دادههایی که از این طریق بهدست میآورند برای کانالیزه کردن مخاطبان و کاربران خود در گروههایی خاص استفاده میکنند.
از سوی دیگر، طبق تأکید این اندیشکده، یکی از تعاریفی که برای دموکراسی عنوان شده، جمع کردن افراد بیشتری گرد یکدیگر در فضایی آکنده از اطلاعات مشترک است که شبکههای اجتماعی با رویهای که در توزیع اطلاعات ایجاد کردهاند، مانع از ایجاد چنین جامعهای میشوند، ضمن اینکه اطلاعات مختلف را نیز بر اساس الگوریتمهایی که در اختیار دارند، بهصورت محرمانه توزیع میکنند. همین فرایند ایجاد شبکه اطلاعرسانی محرمانه، مانع از قرار گرفتن تمامی اطلاعات لازم در اختیار تمام گروههای جامعه شده و در نتیجه باعث تضعیف روند اجرای دموکراسی میشود.
این مقاله در ادامه به نگرانیهایی اشاره میکند که در اوایل قرن بیستم میلادی در دهههای 1920 و 1930 همزمان با آغاز فرایند انتشار اطلاعات در سطوح گسترده از طریق رسانهها در رابطه با عملکرد سوء این فرایند بهعنوان یک عامل ضددموکراسی مطرح شده بود. ظاهراً در همان زمان، کنگره آمریکا مصوبههایی را مطرح میکند که دسترسی تمام گروههای مخالف فکری به شبکههای رسانهای را برای ابراز عقایدشان تضمین کند.
بعدها با روی کار آمدن تلویزیون کابلی در دهه 1970 و توزیع گسترده آن میان مردم در دهههای بعدی، به این دلیل که مستلزم اجرای قوانین دولتی نبودند، بیش از گذشته این امکان را فراهم آوردند تا مخاطبانشان در صورت تمایل برای بهرهمندی از دیدگاههای متفاوت، از شبکههای مورد علاقه خود استفاده کنند. اما زمانی که شبکههای اجتماعی به عرصه رسانه ورود پیدا کردند، اوضاع متفاوت شد.
الگوریتمهای مورد استفاده در شبکههای اجتماعی دیگر فرصتی برای بهرهمندی از دیدگاههای متفاوت را در اختیار افراد قرار نمیدادند، فرایند عملکردی شبکههای اجتماعی شاید در ابتدا اینگونه بهنظر نرسد. در نگاه اول، بیشتر اینطور بهنظر میآید که ما وارد شبکهها و سایتهایی میشویم که بیشترین کاربر را دارند و دلیل آن نیز این است که دوستانمان در این سایتها و شبکهها هستند، اما زمانی که افراد در این شبکههای ایجادشده گرفتار میشوند، الگوریتمهای مورد استفاده شبکههای اجتماعی، توزیع هدفمند اطلاعات را بهصورت کاملاً محرمانه و بدون اینکه کسی از آن مطلع شود، آغاز میکنند.
بنا بر تأکید این اندیشکده آمریکایی، برای بهرهمندی از اطلاعاتی که در دیگر رسانهها از جمله روزنامه، شبکههای تلویزیونی و... منتشر میشود، قدرت انتخاب گستردهای وجود دارد در صورتی که شبکههای اجتماعی این قدرت انتخاب را از کاربران خود گرفتهاند، حتی در شبکههای اجتماعی احتمال انتشار اطلاعات سؤالبرانگیز و نادرست نیز وجود دارد که این مسئله امروزه به یک معضل بزرگ در جوامع بشری تبدیل شده است. شبکههای اجتماعی بهظاهر با فراهم کردن دسترسی آزاد به اطلاعات، کاربران خود را در دنیایی آکنده از اطلاعات نادرست و اطلاعات گمراهکننده، سرگردان رها کردهاند.
انتهای پیام/+