به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ طی 10 روز اخیر٬ موضوع امضای توافقنامه دریایی بین جمهوری ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی٬ به بحث داغی تبدیل شده که واکنشها و اعتراضات یونان و مصر را به دنبال آورد و اختلاف بر سر این توافق٬ به نشست سران کشورهای عضو ناتو کشیده شد. اما حالا مساله از این فراتر رفته و مساله لیبی عملاً به یک معرکه بزرگ تبدیل شده و ظاهراً رئیس جمهور ترکیه نیز تمایل دارد وارد این معرکه شود.
پیشروی حفتر٬ نگرانی اردوغان
ژنرال حفتر٬ از مخالفین ترکیه و از فرماندهان نظامی تحت حمایت روسیه٬ عربستان و مصر٬ دست به پیشرویهای جدیدی زده که میتواند به کنار زدن تیم وفاق ملی و دوستان اردوغان از قدرت بیانجامد.
رسانهها خبر دادهاند که نیروهای حفتر در حال پیشروی هستند و چیزی نمانده به طرابلس پایتخت لیبی برسند. دولت وفاق ملی نیز به شدت نگران است و خواهان قطع حمایت روسیه از حفتر شده.
شرکت BPMC که به شرکت نفت دولت وفاق ملی تعلق دارد و مسئول تامین سوخت مورد نیاز پایتخت است، اعلام کرده به خاطر افزایش درگیریهای نظامی٬ همه فعالیتهای خود را در طرابلس٬ متوقف کرده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه دیروز اعلام کرد:«همچنان که میبینیم٬ روسیه٬ مصر و امارات٬ به هر طریقی از حفتر و نیروهای تحت امر او حمایت میکنند. در چنین شرایطی اگر دولت وفاق ملی لیبی٬ برای اعزام نیرو از ما درخواست کند٬ این اقدام را بر اساس تصمیم مستقل خود انجام خواهیم داد و از کسی اجازه نخواهیم گرفت.»
حفتر و منافع ترکیه در مدیترانه
اردوغان در حالی از آمادگی و تمایل برای اعزام نیروی نظامی به کشور عربی – آفریقایی لیبی سخن رانده که هنوز پیش بینی روشنی در مورد سناریوهای آتی لیبی وجود ندارد و مشخص نیست که دولت وفاق ملی تا چه اندازه در این کشور٬ شانس و مجال ادامه فعالیت داشته باشد.
از دیگر سو٬ توافق دریایی ترکیه و لیبی در شرایطی بین اردوغان و السراج امضا شد که وفاق ملی هنوز هم نتوانسته در لیبی٬ به شکل کامل حاکمیت خود را جاری کند و در نتیجه میتوان پیش بینی کرد که اگر در جریان تحولات آتی گروه وفاق ملی کنار گذاشته شود و پایتخت و قدرت به دست حفتر بیفتد٬ سند توافق برای تعریف حدود و حریم دریایی بین ترکیه و لیبی٬ کنار گذاشته خواهد شد و چنین چیزی میتواند در استراتژی مدیترانهای اردوغان و تیم سیاست خارجی او به عنوان یک شکست جدی تلقی شود.
اردوغان در تازهترین مصاحبه تلویزیونی خود٬ ژنرال حفتر را یک عنصر غیرقانونی قلمداد و اعلام کرد که او وضعیت خوبی ندارد. این در حالی است که ژنرال حفتر در روزها و هفتههای اخیر٬ با برخورداری از پشتیبانی اطلاعات هوایی و پهپادهای روسی پیروزیهای جدیدی به دست آورده است.
با توجه به حمایت ژنرال عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر از ژنرال حفتر و همچنین حمایت عربستان و امارات٬ این موضوع باز هم رقابتها و اختلافات منطقهای ترکیه با این کشورها را به خاطر میآورد که ارتباط دقیقی با نگرش آنکارا و دوحه نسبت به موضوع گروههای تحت هدایت اخوان المسلمین دارد و در پروندههایی همچون سوریه٬ حکومت مُرسی در مصر و تحولات آفریقا٬ تنش و اختلافات مهمی به وجود آورده است.
به گونهای که در حال حاضر٬ ترکیه با مصر دشمنی و خصومت جدی دارد و اردوغان٬ سیسی را به عنوان دیکتاتور و کودتاگر وصف میکند٬ با امارات متحده عربی دچار تنش است و با عربستان سعودی نیز عملاً ارتباط جدی ندارد.
آیا ترکیه شکست خورده است؟
جاهد ارمغان دیلک از تحلیلگران روزنامه ینی چاغ در مورد تحولات لیبی نوشته است: «شکستهای ترکیه در حوزه سیاست خارجی همچنان ادامه دارد. چرا که حزب حاکم٬ سیاست خارجی را به دنباله و تابعی از سیاست داخلی بدل کرده و میخواهد از هر ابزاری استفاده کند تا خود را در ماجراجوییهای منطقهای پیروز نشان دهد. همچنان که در سوریه شکست خوردیم٬ در لیبی نیز در حال از دست دادن موقعیتمان هستیم.»
این تحلیلگر در ادامه و در مورد اهداف سیاست خارجی دولت اردوغان نوشته است: «حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه در جریان بهار عربی تلاش کرد در سوریه دولتی بر سر کار بیاورد که متعلق به جریان فکری اخوان المسلمین باشد. اما در این مسیر شکست خورد و حالا این شکست در لیبی نیز در حال تکرار شدن است. ما در سوریه با حمایت از هزاران معارض مسلح به نام ارتش آزاد سوریه٬ به دنبال تغییر موازنات بودیم اما نتیجه نگرفتیم. حالا همین خطای نظامی باید در لیبی نیز تکرار شود؟ چرا ما از شکستهایمان درس عبرت نمیگیریم.»
خطرات لیبی برای لطمه زدن به روابط آنکارا - مسکو
قرار است به زودی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برای دیدار با اردوغان و افتتاح بخش دیگری از پروژه انتقال گاز روسیه به ترکیه و اروپا٬ وارد استانبول شود.
این پروژه که گاز روسیه را از طریق خطوط لوله زیر آبهای دریای سیاه به ترکیه و اروپا منتقل میکند٬ یک پروژه حساس و حیاتی در روابط ترکیه و روسیه است. اما اردوغان میخواهد با توجه به حساسیت مساله لیبی٬ پیش از آن سفر٬ به صورت تلفنی با پوتین صحبت کند.
شواهد نشان میدهد که روسیه٬ موضوع لیبی را در چارچوب کلان رقابت با آمریکا میبیند و حاضر نیست چنین چیزی را فدای رابطه با ترکیه کند. به عبارتی دیگر٬ پافشاری اردوغان برای دفاع از وفاق ملی و مقابله با حفتر٬ میتواند به عاملی تبدیل شود برای برای لطمه زدن به روابط آنکارا – مسکو.
همزمانیهای معنادار
اعلام آمادگی و تمایل اردوغان برای اعزام نیرو به لیبی٬ همزمان شده با استقرار هزاران نیروی نظامی ترکیه در خاک سوریه٬ حملات مداوم هوایی و کماندویی به پ.ک.ک در شمال عراق٬ حضور نظامیان ترکیه در پایگاه قطر٬ اعلام آمادگی چاووش اوغلو برای تداوم حضور نظامیان ترکیه در افغانستان و همچنین موضوعات حساس دیگری همچون شرق مدیترانه٬ قبرس شمالی و سودان.
حال سوال اینجاست٬ آیا شرایط سیاسی و اقتصادی ترکیه و مشکلات داخلی این کشور٬ میتواند این همه تحرکات نظامی برونمرزی را تاب بیاورد؟
انتهای پیام/