سامانه پیامکی "آیینه‌خانه" را ۲۴ ساعته رصد می‌کنیم/ مخاطبان برنامه خودمانی شده‌اند/ سریال‌ها دینداری را رها کرده‌اند
برنامه‌ای در شبکه ۲ سیما روی آنتن می‌رود که قربانی حاشیه نمی‌شود؛ به دنبال آموزش مهارت زندگی کردن است؛ حتی وارد جهیزیه و مهریه می‌شود تا فرهنگ غلط لاکچری و چشم و هم‌چشمی فراگیر نشود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه و سریال‌هایی که تلویزیون این روزها بیشتر از همیشه به آن نیاز دارد به سبک زندگی اسلامی- ایرانی برمی‌گردد؛ اتفاقاتی که چه در پخش آگهی‌های بازرگانی و چه در شکل و شمایل دکور، لباس و طراحی صحنه برخی از برنامه‌ها و سریال‌ها بعضاً دیده می‌شود. در سینما و شبکه نمایش‌خانگی که به عادتی مرسوم تبدیل شده و نیازمند تجدیدنظر جدی است که در حال و هوای سخت و دشوار اقتصادی امروز و اشاعه فرهنگ‌های غلط غربی‌ها در فرهنگ اصیل ایرانی‌ها باید به نمایشی درست از فرهنگ و سبک زندگی اسلامی و ایرانی برسیم.
رادیو و تلویزیون در این راستا می‌توانند جلودار باشند و آدرس‌های درستی را در اختیار مخاطب قرار بدهند. شاید یکی از این برنامه‌ها "آیینه‌خانه" باشد که حکایت از آیین‌های سبک زندگی اسلامی ایرانی دارد؛ مسأله مهمی که از آنها غافل شده‌ایم. چند صباحی است که روزهای جمعه ساعت 12 روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود و شاید برای بهتر دیده شدن، باید کنداکتوری بهتر در اختیار این نوع برنامه‌ها قرار بگیرد.
برنامه‌ای که وحید ملتجی اجرای آن را برعهده دارد، سیدمجید اکرمی تهیه‌کننده جوان آن و حجت‌الاسلام شهاب مرادی هم کارشناس این برنامه است. حرف‌های "آیینه‌خانه" زنده است و به مسائل اجتماعی، تربیتی، آداب و رسوم سنتی و خانوادگی می‌پردازد که تهاجمات فرهنگی بر آنها سایه افکنده و ما را از خودمان دور کرده است.
"آیینه‌خانه" در هفته‌های اخیر بر موضوع مهمی دست گذاشته است. ماجرا از آنجا شروع شد که گزارش خبری مهمی پخش شد مبنی بر افزایش چشمگیر تعداد زایمان‌ها در روز هشتم آبان‌ماه امسال؛ وقتی موضوع بررسی می‌شود نتیجه قابل تأملی به دست می‌آید؛ والدین به دلایل واهی مانند لاکچری بودن این عدد، فرزند خود را به خطرات غیرقابل جبران بیندازند اما در این روز عمل سزارین کنند و تولد ثبت شود.
با همین مثال موضوع مهمتری در خصوص فرهنگ غلط "لاکچری زندگی کردن" به بحث گذاشته شد. تأثیر تولیدات رسانه‌ها و همچنین فضای مجازی، خصوصاً اینستاگرام، چشم و هم چشمی نهفته در جامعه که افراد خود را در مسابقه جاهلانه تفاخر و فخرفروشی می‌بینند، بحث شد.
حجت‌الاسلام شهاب مرادی صف "خودخاص پندارها" را به این نوع از افراد اطلاق کردند و با مشارکت مخاطبان هم از فضای مجازی و هم از طریق ارسال پیام، تجربیات خود را در قالب تعاملی دو سویه با برنامه در میان می‌گذارند.
میزگردی درباره بررسی همین نوع برنامه‌سازی‌ها در تلویزیون برگزار شد که مجری (وحید ملتجی) و تهیه‌کننده (سیدمجید اکرمی) برنامه آیینه‌خانه و معصومه آشتیانی‌زاد مدیر گروه خانواده شبکه دو سیما در تسنیم حاضر شدند.
اخلاق را درجه 2 می‌دانند
مشروح این گپ‌وگفت‌ها را در ادامه می‌خوانید:
* بحث را از پرداختن هیئت‌ها به اتفاقات روز سیاسی و بین‌المللی شروع کنیم که کمتر اخلاق، سبک‌زندگی و خانواده مطرح می‌شوند یا اولویت اول قرار می‌گیرند.
وحید ملتجی: به موضوع مهمی اشاره کردید، قصد برنامه "آیینه‌خانه" هم سبک زندگی است؛ نه آن‌چیزی که خیلی مرسوم شده و همه‌جا در منبرها و موقعیت‌های وعظ مطرح می‌کنند. البته هنوز خطبه‌های نماز جمعه بخش مجزایی برای اخلاق دارد و به طور کل مباحث اخلاقی و خانوادگی آن چیزی است که بسترهای اصلی جامعه را شکل می‌دهند اما در درجه 2 قرار گرفته‌اند. در حال حاضر هم عالمان دینی صحبت می‌کنند و بیشتر مسائل اجتماعی و روز برایشان مسئله است. نمی‌گوییم ریشه کجا است و در خانواده تربیت درستی صورت نگرفته است.
مردم دوست دارند مباحث دینی و تربیتی را بدانند
به نظرمن ویژگی و شاخصه مهم "آیینه‌خانه" همین طرح مباحث تربیتی است. مسائل تربیتی که در حوزه خانواده ضروری‌اند و آن چیزی که مردم تشنه آن مفاهیمند؛ دوست دارند مباحث دینی و تربیتی مجدداً برایشان یادآوری شود. مسائلی که قبلاً اولویت بوده است اما الان متأسفانه خانواده‌های جدید خیلی به آن مصلح نیستند. ما امید داریم در برنامه بتوانیم این کمبود را جبران کنیم؛ این چیزی که از طرف پیامک‌ها اشاره می‌شود و مردم تشنه این مفاهیم و ارزش‌هایند.
همّ و غمّ ما سریال‌های خانوادگی است
* در بحث سریال‌سازی شبکه 2 که مأموریت و رسالت خانواده را برعهده دارد؛ اما سریال‌هایش در این مسیر نیستند. گاهی سریال‌ها از 100 منبر با ارزش‌تر است. از شبکه 2 خیلی انتظار می‌رفت چرا که زمانی سرآمد دیگر شبکه‌ها بود. حالا نمی‌دانم تحمیل سیمافیلم به شما است و یا سفارش‌ها جور دیگری شده است؟
معصومه آشتیانی‌زاد: من نمی‌توانم خیلی به این موضوع ورود کنم چون بحث سریال‌ها از گروه‌ها مجزا است اگر چه من چند وقت پیش در شورای فیلم و سریال شبکه حضور داشتم اما الان به دلایلی نیستم و همان‌طور که خودتان هم می‌دانید یکسری سفارشات از سیمافیلم می‌رسد و باید همچنین کاری ساخته شود اما تا اینجا که من می‌دانم همّ و غمّ خود مدیر شبکه 2 این است که موضوعات فیلم و سریال بیشتر در حوزه خانواده باشد.
چرا اکثراً سریال‌ها تلخند؟
در گروه خانواده هم ما سریالی تحت عنوان "در کنار هم" را با مشارکت و همکاری ستاد مبارزه با موادمخدر به فصل دوم رسانده‌ایم که فوق‌العاده سریال خانوادگی و تربیتی است و البته موقعیت‌های طنز و کمدی هم دارد. اصلاً من خودم اشکالی که به سریال‌های تلویزیونی می‌گیرم این است که اکثراً تلخند. سریال‌ها باید در سایه حرف‌های مهم و محتوایی که دارند هم فضای سرگرمی و تفریح و هم شادی و نشاط را برای مخاطب فراهم کنند.
معضلات را سیاه و تلخ نشان ندادیم
* پس یعنی آن فضای ناامیدی که گاهی اوقات با سریال‌های تلویزیونی به جامعه القا می‌شود را قبول دارید؟
معصومه آشتیانی‌زاد: بله. به نظرم می‌آید که باید رسانه به این مسائل حساسیت بیشتری داشته باشد خوشبختانه این سریالی که در گروه خانواده شبکه 2 تهیه شده است و به زودی پخش خواهد شد سریالی است که به مسائل اخلاقی و ارتباطات خانوادگی توجه جدی دارد؛ اینکه "در کنار هم" و با صمیمیت و مهربانی چه طور همدیگر را اصلاح کنیم. اصلاً به دنبال این نبودیم که معضلات را سیاه و تلخ نشان بدهیم و همه مفاهیم در پسِ شیرینی‌ها و جذابیت‌ها به نمایش درمی‌آیند.
جامعه، گفت‌وگوی بدون تعارف را می‌طلبد
* در "آیینه‌خانه" نقدهای جدی اجتماعی، خانوادگی و حتی مدیریتی کلان مطرح می‌شود؛ نقدهایی که می‌شنویم تذکرات جدی می‌گیرند؟
سیدمجید اکرمی (تهیه‌کننده): "آیینه‌خانه" برنامه‌ای است که از سال 1392 روی آنتن رفت و از ابتدا هم دغدغه خانواده، سبک زندگی و اصلاح فرهنگ‌های غلط ناشی از غرب را داشته و دارد. در سری‌جدید قدری تعارف را کنار گذاشته است و صریح‌تر نقد و گفت‌وگو می‌کند. آن چیزی که جامعه می‌طلبد گفت‌وگوی بدون تعارف است. اقتضای آنتن زنده این است که در تعامل با مخاطب و پاسخگویی به نیازهایش، صریح و شفاف باشیم؛ سؤالاتی که بینندگان در قالب پیامک و فضای مجازی مطرح می‌کنند خیلی گسترده است و به دنبال راهکارند.
لازم است دغدغه‌های مردم را بشنوند
غالب جامعه ضعف‌هایی در مدیریت احساس می‌کنند و با در میان می‌گذارند؛ لازم است بزرگترهای جامعه را از این دغدغه‌ها و نیازهای مردمی آگاه کنیم و حتی پیشنهاد و راهکارهای جدید را ارائه بدهیم. این اصلاح شدن از کلام فردی که هوشمندانه هم جامعه را می‌شناسد و هم در بطن جامعه حضور دارد؛ حالا چه در منبرها و چه در کلاس‌های مجردها و زوج‌های جوان که دارند این تذکرات صریح و شفاف را می‌شنویم؛ کاربردی و لازم است.
تذکر گرفته‌ایم اما تهدید نشده‌ایم
معصومه آشتیانی‌زاد: شما خیالتان راحت باشد ما تذکر گرفته‌ایم اما هیچ‌وقت تهدید نشده‌ایم.
من مجری نیستم
* آقای ملتجی شما مجری "آیینه‌خانه"اید؛ شاید یکی از ویژگی‌های قابل توجه این برنامه تلویزیونی همین نکته باشد که از مجری سلبریتی استفاده نکرده است. بلکه مجری را روی آنتن می‌بینیم که سوار بر بحث است و گفت‌وگویش با کارشناس برنامه دقیق و پژوهشی است. مسئله‌ای که امروز در برنامه‌های تلویزیونی مغفول مانده است و مجری اصلاً میهمان را به خوبی نمی‌شناسد و اشرافی بر آن مسئله مورد بحث ندارد.
اول اینکه من مجری نیستم حضورم در برنامه به دو دلیل است؛ موضوع "آیینه‌خانه" دغدغه همیشگی من بوده است که نسبت به موضوع فرهنگ داشته و دارم. مسئله بعدی شخص شهاب مرادی است که 15 سال شناخت دارم و او را می‌شناسم. احساس می‌کنم همدیگر را می‌فهمیم و دغدغه‌مان به هم نزدیک است. به خاطر این دغدغه‌ها به "آیینه‌خانه" آمدم وگرنه اصلاً نگاهم نگاه مجری‌گری نیست بلکه نگاهی است که این گفت‌وگوی خوب شکل بگیرد و مردم از مفاهیمش بهره ببرند.
سکوت آن کلام درست را منتقل می‌کند
مجری اساساً دنبال این است که خودش را نشان بدهد اما من دنبال این مسئله نیستم؛ تلاشم این است که آن دغدغه و مفهوم مهم انتقال پیدا کند. حتی گاهی اوقات به من گفته‌اند چرا سکوت می‌کنی و با مسائل مطرح شده موافقت یا مخالفت خودت را اعلام کن؛ اما من در رسالت خودم این نوع رفتارها را نمی‌بینم. برایم رسیدن مفاهیم درست و اصولی حائز اهمیت است. در بسیاری از مواقع با سکوت آن کلام درست منتقل می‌شود.
"آیینه‌خانه" خودش را قربانی نمی‌کند
"آیینه‌خانه" آن برنامه‌ای است که تماماً به دنبال محتوا است و خودش را قربانی حاشیه‌ها نمی‌کند. نکته‌ای که در کمتر برنامه‌ای در رسانه و تلویزیون وجود دارد که به دنبال آموزش مهارت زندگی کردن باشند. یعنی در آموزش و پرورش هم به دنبال انتقال این فرهنگ مهم نیستند و هرجا بروید می‌بینید نه تنها اولویت نیست بلکه اهمیت هم ندارد.
اصلاح فرهنگ لاکچری در خانواده‌ها ضروری است
در "آیینه‌خانه" حتی از نوع زندگی کردن به آداب زندگی کردن هم پرداخته‌ایم. مجموعه مؤلفه‌ها و ویژگی‌هایی که در ازدواج کردن، سبک زندگی و بسیاری از مسائل امروز خانواده مؤثرند و هنوز هم در مجامع و نهادهای مربوطه مغفول واقع شده‌اند. حتی وارد مقوله جهیزیه و مهریه هم به طور جدی شدیم؛ اصلاح فرهنگ غلط لاکچری و چشم و هم‌چشمی در خانواده‌ها ضروری است. ما درباره ازدواج آسان شعاری صحبت نمی‌کنیم مفهومی و عمقی بحث می‌کنیم که چه تأثیرات طولانی‌مدتی خواهد داشت. وارد مصادیق این تأثیرها شده‌ایم و "آیینه‌خانه" می‌آید وارد می‌شود و یاد می‌دهد که باید خانواده‌ها چه طور زندگی کنند.
نباید با مسئله فرهنگ تک‌ساحتی برخورد کرد
* یکی از اتفاقاتی که در برنامه "آیینه‌خانه" می‌افتد و قبلاً در برنامه‌هایی دیگر شاهدش بودیم، مطرح شدن سؤالات مردم روی آنتن زنده است....
وحید ملتجی (مجری): "آیینه خانه" کشکولی است که همه ما برای زندگی کردن باید مهارت‌هایی را بدانیم و آداب عروسی، ختم و رانندگی کردن و پول به دست‌آوردن و خرج‌کردن، نوع حضور در اعیاد و مناسبت‌ها، سرگرمی، اوقات فراغت، تفریح‌کردن و ... را بشناسیم؛ مسائلی که در این برنامه به صورت مفصل و مصداقی بررسی می‌شود. فرهنگ کشکولی است از همه این مسائل که در کنار هم هنر "آیینه‌خانه" را شکل می‌دهد. نباید با مسئله فرهنگ تک‌ساحتی و تک‌بعدی رفتار کرد؛ شبکه 2 شبکه نجیبی است که به این نکات توجه جدی دارد.
برای مخاطب جذاب است "آیینه‌خانه" را ببیند
این نجابت حتماً به مدیرانش برمی‌گردد و یکی از دلایل دیده‌شدن برنامه همین است که شبکه 2 هم از طرح این مسائل و بحث‌ها پشتیبانی می‌کند و البته کارشناس برنامه هم مشرف به طرح و بررسی این مسائل است و برای مخاطب جذابیت دارد تا "آیینه‌خانه" را ببیند، سؤالاتش را مطرح کند و جواب‌هایش را به صورت زنده بگیرد.
آخوندی را روی آنتن ببینند که به خودشان نزدیک است
کارشناس برنامه اشراف خوبی بر مسائل و مخاطب تلویزیون دارد، چون همه‌چیز را سنتی می‌بیند و با اصالت‌ها ارتباط خوبی برقرار می‌کند. راحت حرف مردم را می‌زند؛ می‌خندد و گریه می‌کند. مردم آخوندی را روی آنتن می‌بینند که خیلی به خودشان نزدیک است حالا طبیعتاً نقدهایی هم به برنامه و نوع رفتار و گفتار وارد می‌شود و طبیعی است.
آنقدر با مردم خودمانی‌ایم که گناهشان را می‌فرستند
سیدمجید اکرمی (تهیه‌کننده): آنقدر بر فضای خودمانی تأکید داریم که مخاطبین گناه‌های شخصی‌شان را به سامانه پیامکی صداوسیما ارسال می‌کنند که فلان گناه را کردیم و دچار عذاب وجدانیم؛ چه راهکاری و روشی باید جلوی این گناه‌کردن را بگیریم. شماره پیامکی برنامه وجود دارد که 24 ساعته رصد می‌کنیم؛ در فضای مجازی (ایتا، سروش، اینستاگرام) پیشنهادها، سؤالات و مراجعات بینندگان را پیگیری می‌کنیم. از اقلیت‌های مختلف کشورهای خارجی مخاطب داشتیم که از تلوبیون برنامه را رصد می‌کند. راهکار عملی درباره نوع آداب ازدواج، عروسی گرفتن، جهیزیه دادن و مهریه و بقیه مسائل را روی آنتن می‌گوییم؛ یاد می‌دهیم و به پرسش‌های مربوطه‌اش پاسخ داده می‌شود.
دنبال شکستن رسم و رسومات غیرضروریم
حتی مصداقی وارد شدیم که این مراسم‌هایی مثل جهیزیه دیدن و سیسمونی و این مسائل غیرضروری که دامن خانواده‌ها را گرفته است؛ چشم و هم‌چشم‌هایی که بلای خانمان‌سوزند و در فشارهای اقتصادی خانواده‌ها را اذیت می‌کند. دنبال شکستن این خطوط و رسم و رسومات غیرضروری که برخی‌ها پیگیر آنند و چشم و هم‌چشمی‌ها تشدیدش می‌کند.
این چشم و هم‌چشمی تا جایی برجسته شده است که مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جماعت فرمودند که بحث تقوا در خانواده یکی از سه محور اصلی‌اش بحث چشم و هم چشمی بود که برای فرهنگ جامعه‌مان معضل شده است.
واقعاً چقدر دینداری در بطن سریال‌هایمان است!
* یکی از معضلاتی که تلویزیون درگیر آن است معرفی الگوهای نادرست به جامعه از طریق سلبریتی‌های خاص است. نوجوان در این زمینه بیشتر آسیب می‌بینند؛ این تعارضی که با جستجوی در اینترنت و فضای مجازی برایشان پیش می‌آید که آن سلبریتی خاص نقش خانم چادری را بازی می‌کند و در طبیعت واقعی به گونه‌ای دیگر است. حتی آگهی‌های بازرگانی که تلویزیون پخش می‌کند آن تبلیغات و تجملی که از طریق آگهی بازرگانی بیان می‌شود.
وحید ملتجی (مجری): اساساً نمی‌‌خواهم بگویم تنها در تلویزیون وجود دارد بلکه در فضای فرهنگی کم‌کاری فوق‌العاده‌ای وجود دارد؛ دلیل اصلی آن این است که ما فرهنگ را زیربنا نمی‌دانیم و آنقدر که اقتصاد و سیاست و تا حدی اجتماع برای ما مهم است؛ فرهنگ برایمان مهم نیست و تا وقتی که به فرهنگ نپردازیم سیاست و اقتصاد ما اصلاح نخواهد شد. واقعاً چقدر دینداری را در بطن سریال‌های تلویزیون می‌بینید؛ حتی مصادیق ظاهری دین هم به مرور زمان کمرنگ شده یا کلیشه‌ای یا اینکه اساساً رها شده است.
بحثمان بحث سلبریتی نبود
* مشکل دیگر ما ورود یکسری مافیای خاص به حوزه تهیه‌کنندگی، مجری‌گری و برنامه‌سازی است. نه در شبکه 2 بلکه در شبکه‌های دیگر؛ تلویزیون به برخی آدم‌های شکست‌خورده هنوز برنامه می‌دهد؛ چرا برای کیفیت برنامه‌سازی اتفاقی نمی‌افتد و چرا در برنامه‌های مناسبتی به تکرار افتاده‌ایم و کار بی‌محتوایی را شاهدیم...
معصومه آشتیانی‌زاد: ما در حوزه خانواده همیشه تلاشمان این است و به تهیه‌کنندگان هم می‌گوییم سعی کنند از گروه‌های کاربلد استفاده کنند مثلاً در حوزه موسیقی از گروه‌های موسیقی محلی بهره ببرند که اگر هم الگو شدند چه به لحاظ تیپ، ظاهر و چه به لحاظ اعتقادی واقعاً آدم‌هایی‌اند که سادگی و درستی از آنها می‌بارد و نمونه‌اش در سال‌های گذشته جشن‌هایی است که گاهی به ما سپرده‌اند. سعی می‌کردیم از این گروه‌ها استفاده کنیم تا برویم سراغ خواننده‌های مطرح. خیلی از این مسائل را تلاش می‌کنیم در گروه خانواده نداشته باشیم و در رابطه با بحث حجاب و عفاف هم می‌دانید که شبکه 2 شبکه پیشتاز است. ما به دنبال استفاده از کارهای ساده و محتوایی‌ایم و هیچ‌وقت بحثمان سلبریتی نبود! یکی از این ساختارهای ساده "از لاک جیغ تا خدا" است که گفت‌وگو محور است اما دیده می‌شود.
انتهای پیام/
