به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، به جرات میتوان گفت روابط بین آنکارا و مسکو هرگز تا این اندازه مطلوب نبوده است. در سه سال اخیر ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، دورانی طلایی از همکاریهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی را برای دو کشور رقم زدهاند که نقطه اوج آن در پروژه بزرگ ترک استریم یا جریان خط لوله انتقال گاز روسیه از طریق دریای سیاه به ترکیه و اروپا است.
البته همکاریهای ترکیه و روسیه فراتر از اینهاست و ایجاد نیروگاه هستهای به دست مهندسین روس در ترکیه و همچنین سفر بیش از 5 میلیون توریست روسی در سال به ترکیه و اتکای بخش استراتژی دفاعی موشکی این کشور به سامانه اس 400 روسی از دیگر نکات مهم در این پرونده است.
در همین حال شراکت همزمان ترکیه با ایران و روسیه در گفتوگوهای آستانه بُعد دیگری از روابط ترکیه را تشکیل میدهد که این کشور را به روسیه نزدیکتر کرده است. اما حالا اوضاع اندکی فرق کرده است و ظاهراً ترکیه و روسیه با وجود تمام همکاریها و شراکتهای مهم، در مورد دو موضوع سیاسی و امنیتی دارای اختلاف دیدگاه هستند. ماجرا از این قرار است که رویکرد سیاسی روسیه در مورد دو موضوع مهم ادلب و لیبی، موجب نگرانی مقامات آنکارا شده است.
پیام سخت آنکارا به مسکو
در روزهای اخیر، اردوغان و پوتین یک بار با هم به صورت تلفنی گفتوگو کردند و پس از آن نیز مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه با همتای روس خود سرگئی لاوروف به صورت تلفنی گفتوگو کرده است. اما این دو تماس مشکلی را حل نکرد و ترکیه برای پرداختن به برخی از اختلافات سیاسی در مورد پرونده ادلب، گروهی از دیپلماتها و مسئولین امنیتی خود را به مسکو اعزام کرد.
هنوز مشخص نیست که این هیئت در مسکو چه نتیجهای گرفته و فقط به بیان این موضوع اکتفا شده که مهمترین موضوع مذاکرات، تحولات ادلب بوده است. البته برخی از رسانههای ترکیه اعلام کردهاند که به محض رسیدن هیئت دیپلماتیک ترکیه به مسکو، هیئتی از دمشق نیز به روسیه رفته و این اقدام، در آغاز، ظن احتمال گفتوگو بین هیئتهای ترکیه و سوریه با میانجیگری روسیه را تقویت کرد اما اظهارات دیشب ابراهیم کالین سخنگوی نهاد ریاست جمهوری ترکیه، نگاهها را تغییر داد.
کالین اعلام کرد:"حملات اسد، مصداق اخلال آتش بس است و ما در این مورد، پیام سختی برای طرف روسی ارسال کردیم."
اغلب رسانههای ترکیه در پوشش کنفرانس مطبوعاتی سخنگوی اردوغان عبارت پیام سخت (sert mesaj)را به کار بردهاند اما خبرگزاری رسمی آناتولی در گزارش مفصل خود از صفت شفاف (net mesaj) استفاده کرده است.
کالین همچنین اعلام کرده که ادلب معضل ترکیه نیست بلکه یک معضل بینالمللی است که باید برای حل آن تشریک مساعی و همفکری وجود داشته باشد.
او همچنین اعلام کرده که ادامه روند فعلی، راهکار سیاسی را از بین میبرد و موجب آن میشود که نزدیک به 250 هزار آواره سوری دیگر به داخل ترکیه بیایند. امروز اغلب روزنامههای ترکیه در صفحه نخست خود به موضوع ادلب پرداخته و با به کار بردن تیتر "میآیند" از این موضوع خبر دادهاند که احتمالاً بخش قابل توجهی از اهالی ادلب به ترکیه خواهند رفت.
سخنگوی نهاد ریاست جمهوری ترکیه همچنین در چارچوب مسائل پیش آمده با روسیه بر تداوم همکاری بین دولت آنکارا و دولت وفاق ملی لیبی تاکید کرده و گفته است:"دولت وفاق ملی مشروع و رسمی است و نه تنها نزد سازمان ملل، بلکه نزد کشورهای دیگر نیز به رسمیت شناخته شده و ما از این دولت حمایت خواهیم کرد. ما میدانیم که روسیه، مصر و امارات متحده عربی از حفتر، حمایت میکنند."
آیا اردوغان ناچار به انتخاب است؟
قرار است در هشتمین روز از سال نو میلادی، رجب طیب اردوغان در آنکارا میزبان ولادیمیر پوتین باشد. این دیدار از مدتها قبل برنامهریزی شده و قرار است روسای جمهوری ترکیه و روسیه در گفتوگویی طولانی به بررسی مسائل مهمی همچون سوریه و همکاریهای سیاسی و اقتصادی مسکو و آنکارا بپردازند.
حالا سوال اینجاست: آیا دو اختلافی که بین روسیه و ترکیه بر سر ادلب و لیبی به وجود آمده، میتواند بر گفتوگوی پیش روی اردوغان و پوتین سایه بیاندازد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: هیئتهای سیاسی، نظامی و امنیتی ترکیه و روسیه ماموریت آن را دارند که برای دیدار پوتین و اردوغان نقش جاده صاف کن را ایفا کنند و مشکلی برای دیدار ماه آتی وجود نداشته باشد.
اما در عین حال باید این واقعیت را پذیرفت که دست کم در شرایط فعلی رسیدن به راهکاری جامع و گسترده که ضامن حل اختلافات و تامین رضایت طرفین، در هر دو پرونده ادلب و لیبی باشد، دشوار به نظر میرسد.
چرا که ترکیه هنوز هم نتوانسته در ادلب، با واقعیتی به نام پیچیده بودن ابعاد امنیتی و تروریستی هیئت تحریر الشام کنار بیاید و این مشکل را حل کند و به موازات آن، قدرت گرفتن دولت مرکزی را در راستای منافع خود نمیبیند.
در همین حال در ماجرای لیبی نیز ترکیه اصرار دارد که به همکاری با دولت وفاق ملی السراج ادامه داده و توافقنامه مرتبط با حریم دریایی را به اجرا بگذارد و در عین حال از آن نگران است که با به قدرت رسیدن ژنرال حفتر، زمینه برای نفوذ امارات متحده عربی در لیبی فراهم شود و این چیزی است که مطلقاً مورد قبول اردوغان و تیم سیاسی امنیتی او نیست.
در این شرایط، بردباری استراتژیک بین مسکو و آنکارا میتواند ضامن آن باشد که طرفین به راهکار جدیدی بیاندیشند که در آن، منافع هر دو طرف در نظر گرفته شود. چرا که درهم تنیدگی فعلی منافع اقتصادی، سیاسی و دفاعی ترکیه و روسیه بسیار جدیتر از آن است که این رابطه پویا، قربانی موضوعاتی همچون ادلب و لیبی شود.
انتهای پیام/