به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، فرد مسئول در جامعه اسلامی موظف است همواره عزت، شرف و حرمت رعیت را حفظ کرده و آنان را مورد تکریم قرار دهد؛ یکی از راهکارهای تکریم، برخورد کریمانه و متواضعانه با مردم است؛ چه اینکه رعایت تواضع و نرمخویی در قبال دیگران به خصوص زیردستان، یکی از خصلتهای مردان مؤمن و آزاده محسوب میشود. ابوذر مىگوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که فرمود «خداوند بعضى از برادران شما را زیردست شما قرار داده است؛ هر کس برادر و همنوعش را زیردست دارد، باید از آنچه خود مىخورد به او بخوراند و از آنچه مىپوشد به او هم بپوشاند و هیچ وقت کارى که خارج از قدرت اوست به او نسپارد و اگر کار دشوارى را به او سپرد، او را کمک کند.»
امیرالمؤمنین در بخشی از نامه خویش به مالک اشتر مینویسد «پس از یاد خدا و درود؛ همانا تو از کسانى هستى که در یارى دین از آنها کمک مىگیرم و سرکشى و غرور گناهکاران را در هم مىکوبم و مرزهاى کشور اسلامى را که در تهدید دشمن قرار دارند حفظ مىکنم، پس در مشکلات از خدا یارى جوى و درشتخویى را با اندک نرمى در آمیز. در آنجا که مدارا کردن بهتر است مدارا کن و در جایى که جز با درشتى کار انجام نگیرد، درشتى کن.» سپس ادامه داد «پر و بالت را برابر رعیّت بگستران، با مردم گشادهروى و فروتن باش و در نگاه و اشاره چشم، در سلام کردن و اشاره کردن با همگان یکسان باش، تا زورمندان در ستم تو طمع نکنند و نا توانان از عدالت تو مأیوس نشوند؛ فَإِنَّکَ مِمَّنْ أَسْتَظْهِرُ بِهِ عَلَى إِقَامَةِ الدِّینِ وَ أَقْمَعُ بِهِ نَخْوَةَ الْأَثِیمِ وَ أَسُدُّ بِهِ لَهَاةَ الثَّغْرِ الْمَخُوفِ. فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ عَلَى مَا أَهَمَّکَ، وَ اخْلِطِ الشِّدَّةَ بِضِغْثٍ مِنَ اللِّینِ، وَ ارْفُقْ مَا کَانَ الرِّفْقُ أَرْفَقَ وَ اعْتَزِمْ بِالشِّدَّةِ حِینَ لَا تُغْنِی عَنْکَ إِلَّا الشِّدَّةُ، وَ اخْفِضْ لِلرَّعِیَّةِ جَنَاحَکَ وَ ابْسُطْ لَهُمْ وَجْهَکَ وَ أَلِنْ لَهُمْ جَانِبَکَ، وَ آسِ بَیْنَهُمْ فِی اللَّحْظَةِ وَ النَّظْرَةِ وَ الْإِشَارَةِ وَ التَّحِیَّةِ، حَتَّى لَا یَطْمَعَ الْعُظَمَاءُ فِی حَیْفِکَ وَ لَا یَیْأَسَ الضُّعَفَاءُ مِنْ عَدْلِکَ؛ وَ السَّلَام.
همچنین در عهدنامهای که آن حضرت به محمد بن ابی بکر برای حکومت مصر نوشت، آمده است:
«با ایشان فروتن، نرمخوى و گشاده رو باش. همه را یکسان بنگر. اگر یکى را به گوشه چشم نگریستى به دیگرى رو در رو نگاه نکن تا بزرگان از تو نخواهند که بر ناتوانان ستم کنى و ناتوانان از عدالت تو نا امید نشوند. خداوند تعالى، شما بندگانش را از اعمالتان مىپرسد، چه خرد باشد و چه کلان، چه آشکار و چه پنهان. پس اگر عذاب کند از ستمکارى شماست، و اگر ببخشاید از بزرگوارى اوست. والسلام؛ فَاخْفِضْ لَهُمْ جَنَاحَکَ وَ أَلِنْ لَهُمْ جَانِبَکَ وَ ابْسُطْ لَهُمْ وَجْهَکَ وَ آسِ بَیْنَهُمْ فِی اللَّحْظَةِ وَ النَّظْرَةِ، حَتَّى لَا یَطْمَعَ الْعُظَمَاءُ فِی حَیْفِکَ لَهُمْ وَ لَا یَیْأَسَ الضُّعَفَاءُ مِنْ عَدْلِکَ عَلَیْهِمْ؛ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یُسَائِلُکُمْ مَعْشَرَ عِبَادِهِ عَنِ الصَّغِیرَةِ مِنْ أَعْمَالِکُمْ وَ الْکَبِیرَةِ وَ الظَّاهِرَةِ وَ الْمَسْتُورَةِ، فَإِنْ یُعَذِّبْ فَأَنْتُمْ أَظْلَمُ وَ إِنْ یَعْفُ فَهُوَ أَکْرَمُ.»
کسی که دارای چنین خصائصی باشد، خداوند در دل مردم برای او محبوبیت و عزت ایجاد میکند و مورد تکریم همگان قرار میگیرد. روایات متعددی درباره آثار تواضع وجود دارد؛ از جمله آنکه رسول گرامی اسلام آن را مایه سربلند و سرافرازی معرفی کرده و فرمود «فروتنى جز بر سربلندى بنده نیفزاید، پس تواضع کنید، خدایتان شما را رحمت کند؛ انَّ التَّواضُعَ لا یَزیدُ الْعَبْدَ الَّا رَفْعَةً فَتَوا ضَعُوا یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ » (مجموعه ورام، ج 1، ص 201) امیرالمؤمنین (ع) آن را نردبان ترقّی دانست و فرمود «فروتنى، نردبان شرافت و بزرگى است؛ التَّواضُعُ سُلَّمُ الشَّرَفِ» (غررالحکم، ح 5146) و نیز تواضع را عامل محبت معرفی کرده و فرمود «میوه فروتنى، مهربانى است؛ ثَمَرَةُ التَّواضُعِ الْمَحَبَّةُ» (غرر الحکم: 4613، 4614)
ما این ویژگی را به وضوح در افرادی همچون سردار سلیمانی مشاهده کردیم؛ به گونهای که هرگاه از او یاد میشود، اولین گزارهای که در ذهن مردم جای میگیرد، خصلت تواضع و مردمداری وی و نیز خاکساری و مهربانی او با اطرافیان بود. البته ناگفته نماند توفیق کسب این خصلت جز با تزکیه روحی و دل بریدن از زینتهای این دنیا حاصل نمیشود.
انتهایپیام/