به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا در خاک عراق التهاب شدیدی در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) ایجاد کرد. هر چند این اقدام آمریکا با حمله متقابل ایران به دو پایگاه مهم ارتش ایالات متحده در عراق همراه بود اما عواقب این ناآرامی به خوبی خود را در بازارهای اقتصادی دنیا نشان داد.
افزایش قیمت نفت و کاهش شاخص بازارهای بورس بزرگ دنیا نشان داد که خاورمیانه باوجود ادعای ترامپ مبنی بر کم اهمیت شدن این منطقه همچنان برای بسیاری از کشورها مهم تلقی میشود.
چندین روز قبل از حمله پهپاد آمریکا به سردار سلیمانی ایران، روسیه و چین در یک رزمایش مشترک دریایی شرکت کردند تا بار دیگر بر اتحاد سه کشور (حداقل در منطقه غرب آسیا علیه آمریکا) تاکید کنند. از جمله شواهد دیگر افزایش ارتباط بین ایران و چین میتوان به سفر پیشتر وزیر خارجه ایران به روسیه و چین اشاره کرد. محمد جواد ظریف برای گفتگو درباره برجام 9 و 10 دی به این دو کشور سفر کرده بود. عدم موافقت چین و روسیه برای همراه شدن با تحریمهای آمریکا علیه ایران به نوعی باعث تشکیل یک جبهه سه جانبه علیه واشنگتن شد. در همین راستا 31 دسامبر وزیر خارجه ایران و همتای چینی او در بیانیه ای مشترک بر مبارزه با "یکجانبه گرایی و زورگویی" تاکید کردند.
هرچند برخی از کارشناسان نگران تاثیر منفی نزدیک شدن ایران و چین بر مذاکرات تجاری پکن و واشنگتن هستند اما در هر صورت تشدید تنش میان ایران و آمریکا فرصتی برای نزدیکتر شدن بیشتر چین به ایران و بهره برداری دو طرف از فرصتهای دیپلماتیک و دستاوردهای راهبردی است.
چین به خوبی میداند همانطور که متحدان آمریکا مانند عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی با خرید تسلیحات آمریکایی به دنبال افزایش قدرت نظامی خود در برابر ایران هستند، افزایش قدرت نظامی ایران در برابر این تهدیدات ضروری است و گسترش همکاری نظامی ایران و چین میتواند به حفظ توازن قدرت در منطقه و جلوگیری از یک رویارویی نظامی کمک کند. مسلماً درگیر شدن خاورمیانه در تقابلی نظامی که یک سوی آن ایران باشد به هیچ عنوان خبر خوبی برای چین به شمار نمیرود، زیرا پکن بیش از هر کشوری نیازمند انتقال نفت از خاورمیانه در شرایطی آرام است و اتفاقات این روزهای خاورمیانه اهمیت این مسئله را برای پکن دوچندان کرد.
علاوه بر مسئله خرید نفت، منافع اقتصادی چین در خاورمیانه بسیار با اهمیت است. بین سالهای 2000 تا 2017 تجارت این کشور با شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس از مرز 10 میلیارد دلار به 150 میلیارد دلار در سال رسید. به گفته جاناتان فولتون، استادیار علوم سیاسی دانشگاه ابوظبی "در نقطه مقابل سرمایه گذاری مستقیم چین در این شورا – که شامل بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان و امارات است - در بازه زمانی بین 2005 تا 2017 به 90 میلیارد دلار رسیده است."
البته این همکاری به کشورهای عرب ختم نشده و تجارت دوجانبه ایران و چین از 2 میلیارد دلار در سال 2000 به 27 میلیارد دلار در سال 2017 رسیده درحالیکه سرمایه گذاری چین در ایران در بازه زمانی 2005 تا 2018 از مرز 27 میلیارد دلار گذشته است.
خروج آمریکا از عراق که پس از ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، جانشین فرمانده نیروهای حشد شعبی به صورت جدی از سوی عراقیها دنبال میشود حتی با وجود تهدیدات ترامپ علیه ملت عراق و چینی ها در کنار روسیه قویاً به دنبال پر کردن این جای خالی هستند.
به نظر میرسد سیر تحولات به شکلی است که در آینده باید انتظار نقش پررنگتری از چین در خاورمیانه بود. سرمایه گذاری چین در بنادری مانند دبی و حیفا به عنوان بخشی از راهکار یک کمربند، یک جاده از یک سو و خطر هدف قرار گرفتن این مناطق در صورت بروز درگیری حاکی از آن است که چین در آینده اثربخشی بیشتری در منطقه خواهد داشت.
هرچند درحال حاضر به نظر میرسد چین و روسیه از گرفتاری آمریکا در غرب آسیا خشنود هستند و در عین حال تمایلی دستکم برای آینده نزدیک برای درگیرشدن در این تقابل نداشته باشد اما اظهارات هماهنگ وزرای خارجه این دو کشور در محکوم کردن ترور سردار سلیمانی بیانگر مخالفت آنها با اقدامات زورگویانه آمریکا است. به هرحال هردو طرف بخصوص چین طعم اقدامات تحریک آمیز آمریکا در اطراف مرزهای خود را چشیده و تجربه هنگ کنگ، تایوان و تحرکات آمریکا در دریای چین گواهی بر این مدعا است.
انتهای پیام/