گویا دونالد ترامپ قصد دارد که معامله قرن را به زودی اعلام کند و به همین منظور هم از نتانیاهو و رقیب انتخاباتی وی بنی گانتز برای سفر به واشنگتن دعوت کرده است. همین مساله بار دیگر بازار گمانهزنیها درباره محتوای معامله قرن و پیامدهای آن را داغ نموده است. نتانیاهو قرار است سه شنبه در کاخ سفید با ترامپ دیدار و گفتگو کند و هنوز تاریخ دقیق سفر گانتز مشخص نیست. معامله قرن صرفا معاملهای درباره نزاع فلسطین نیست، بلکه این نزاع تنها بخش کوچکی از این طرح است. این طرح سه محور اساسی دارد که یکی از آن همان منازعه سرزمینی میان فلسطینیها و اسرائیلیهاست و دیگری عادیسازی روابط میان کشورهای عربی به ویژه در حوزه خلیج فارس و اسرائیل است که در دو سال اخیر تا حد ائتلاف و همپیمانی هم ارتقا یافته است و سومین محور نیز مقابله و تضعیف نیروهای مخالف اسرائیل در منطقه و در راس آنها ایران است و اصولا خروج از برجام، پیامدهای آن و سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا نیز در این راستا قابل تحلیل و تفسیر است. هدف از دو محور اخیر، ایجاد بستر منطقهای سازگار و در نهایت شکلگیری نظم نوینی در خاورمیانه برای تضمین آینده معامله قرن است.
واقعیت این است که پلانهای مهمی از این طرح قبل از اعلام آن اجرا شده و یا در حال اجراست؛ از واگذاری کامل قدس اشغالی به اسرائیل، شناسایی حاکمیت آن بر بلندهای اشغالی جولان و قطع کمکهای مالی به سازمان امدادرسانی به آوارگان فلسطینی "آنروا" (وابسته به سازمان ملل) با هدف حذف مساله آوارگان تا گنجاندن رهبران حماس و حزب الله در لیست سیاه آمریکا و بالا بردن بیسابقه سطح تنش با ایران در منطقه که با ترور سردار سلیمانی وارد فاز جدیدی شده است.
با وجود این، هنوز جزئیات معامله قرن درباره حل یکجانبه مناقشه فلسطین مکتوم مانده بود و چیزی که قرار است دونالد ترامپ به زودی اعلام کند مربوط به همین بخش از طرح است که در طول یک سال گذشته، به دلایل متعدد اعلام نشد. علت عمده نیز به نگرانی از تاثیرگذاری منفی آن بر شانس پیروزی نتانیاهو در انتخابات کنست بر میگشت. از این جهت که گفته میشد، آمریکا قرار است در مقابل امتیازات کلان به اسرائیل، امتیازاتی و لو اندک نیز به فلسطینیها بدهد و همین خود کافی بود تا خشم راستگرایان افراطی در اسرائیل برانگیخته شود و انتقام آن را از نتانیاهو در انتخابات بگیرند.
اما اکنون که تصمیم به اعلان این طرح قبل از انتخابات سوم کنست در مارس گرفته شده است، این پرسش کانونی مطرح میشود که آیا ترامپ بیخیال این تاثیرگذاری منفی شده است یا اتفاق خاصی افتاده که این نگرانی برطرف شده است. به نظر میرسد که احتمال دومی بسیار بیشتر است و اساسا هدف از اعلام معامله قرن قبل از انتخابات مارس کنست میتواند این باشد که در نقش یک برگ برنده به کمک نتانیاهو و حزب لیکود در انتخابات عمل کند. از این رو، این گونه به نظر میرسد که در چند ماه اخیر دولت ترامپ تغییراتی بنیادین در طرح معامله قرن داده باشد که کاملا برای راستگرایان اسرائیلی رضایتبخش باشد و سبد انتخاباتی نتانیاهو را سنگینتر کند. اگر این گونه نباشد که ارائه معامله قرن قبل از این انتخابات میتواند به نفع جریان رقیب نتانیاهو و به ضرر وی باشد؛ چیزی که با توجه به صمیمیت میان ترامپ و نتانیاهو دور از انتظار است. کما این که نیاز ترامپ به آرای جریان راست مسیحی آمریکا یا همان مسیحیان اوانجلیستی در انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر آینده و همچنین لابی اسرائیلی در آمریکا باعث میشود ترامپ در محتوای معامله قرن بر خلاف منویات این جریان و همتای اسرائیلی آن عمل نکند.
به هر حال، باید منتظر ماند و دید آیا بالاخره معامله قرن رسما رونمایی میشود یا بار دیگر هم به تعویق خواهد افتاد؟ و اگر رونمایی شود، دقیقا محتوای آن چه خواهد بود؟ اما هر چه باشد، به ضرر طرف فلسطینی و به نفع اسرائیل و به ویژه نتانیاهو خواهد بود و به احتمال زیاد طی آن بخشهای مهمی از کرانه باختری به این رژیم واگذار خواهد شد که عملا سرزمینی برای کشور موعود فلسطین باقی نخواهد گذاشت؛ حتی اگر هم اشارهای به تشکیل این کشور در آن طرح شود.
نویسنده : صابر گل عنبری کارشناس ارشد مسائل فلسطین
انتهای پیام/