به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، در 26 بهمن ماه سال 1367 ژنرال «یوری گروموف» آخرین نظامی شوروی سابق در افغانستان با عبور از «آمو دریا» از طریق پل حیرتان و ترک خاک این نقطه پایانی بر حضور تقریبا 10 ساله امپراتوری شوروی بر افغانستان گذاشت.
حضوری که به عقیده بسیاری از کارشناسان نه تنها هیچ دستاوردی برای مسکو نداشت بلکه با تحمیل هزینههای فراوان شمارش معکوس برای پایان عمر اتحاد جماهیر شوروی را نیز آغاز کرد و در نهایت این اتفاق به فروپاشی ابرقدرت شرق انجامید.
دلایل شکست شوروی در افغانستان از ابعاد مختلفی از جمله روحیه استعمارستیزی مردم مسلمان افغانستان و یکپارچگی آنان در برابر تجاوز و اشغالگری، وضعیت جغرافیایی این کشور و کوهستانی بودن آن همچنین وضعیت پراکندگی جمعیت قابل بررسی است.
هدف سیاسی روسها از تسلط بر افغانستان ایجاد پایگاه محکمی برای نفوذ سیاسی در آسیا و خاورمیانه، ایجاد رژیمهای وابسته در منطقه و حفظ آنها و همچنین مقابله با نهضت آزادیبخش ضد استکباری یعنی نهضتهای اسلامی بود که پس از آغاز جهاد در افغانستان و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران احیا شد.
اهداف اقتصادی روسها در افغانستان، همانطور که اکنون ترامپ رئیس جمهور تاجر مسلک آمریکا نیز به آن چشم دوخته، بهرهبرداری از منابع سرشار معدنی و ذخایر زیرزمینی این کشور چون نفت، گاز، اورانیوم، طلا، نقره، سرب و دیگر سنگهای گرانبها بود.
از سوی دیگر نیز به دلیل عدم زیرساختهای کافی، افغانستان میتوانست به بازار مصرفی مناسبی برای کالاهای روسی تبدیل شود و مهمتر از همه نیز کرملین در پی آن بود تا از طریق افغانستان به میدانهای نفتی در خاورمیانه و بازارهای منطقه به ویژه بازار بزرگ هند دست یابد.
با این حال، بسیاری گمان میکردند که مداخله واشنگتن و شرکای غربی، پاکستانی و عربیاش در افغانستان پس از حمله شوروی به این کشور آغاز شد اما «زبیگینو برژینسکی» مشاور امنیت ملی «جیمی کارتر» رئیس جمهور وقت آمریکا مدتها بعدها فاش کرد که حمایت مخفیانه آمریکا از عناصر مخالف دولت کمونیستی کابل 6 ماه پیش از حمله ارتش سرخ به افغانستان آغاز شده بود و در واقع حتی آمریکا، شوروی را برای این حمله تحریک کرد.
بسیاری از کارشناسان نیز بر این باورند که افغانستان به ویتنام شوروی تبدیل شد و همانطور که ویتنام باعث شکست اقتصادی-سیاسی آمریکا شد، واشنگتن نیز آگاهانه و با برنامهریزی دقیق همان سناریو را برای شوروی به وجود آورد تا با کشاندن آنها به افغانستان شوروی را وارد جنگی فرسایشی کند و تا در نهایت اقتصاد شوروی از هم بپاشد.
جنگ افغانستان با کشته شدن حدود یک میلیون نفر از مردم افغانستان و آواره شدن 5 میلیون نفر دیگر بیشترین هزینهها را به مردم این کشور تحمیل کرد.
بسیاری از مردم افغانستان بر این باورند که غربیها، کشورشان را قربانی امنیت خود کردند تا با استفاده ابزاری و مصرفی از مردم افغانستان و جانفشانی و ریختهشدن خون این مردم ابر قدرت شرق را متحمل شکست نظامی-سیاسی کنند و با کشاندن امپراطوری شوروی به باتلاق افغانستان و درگیر کردن آنها در یک جنگ فرسایشی، روسها مشغول درگیری با مجاهدین افغانستان شوند تا بدین ترتیب تهدیدهای مسکو به اروپای شرقی و منافع آنها کاهش یابد.
در واقع اینطور میتوان گفت که افغانستان قربانی اهداف بلند مدت غربیها شد و آمریکا با استفاده این کشور به عنوان طعمه اژدهای سرخ شوروی را به این باتلاق کشاند تا خود و شرکای غربیاش در حاشیه امن زندگی کنند.
واشنگتن و شرکای غربی، پاکستانی و عربیاش با آگاهی از باورهای دینی مردم مسلمان افغانستان و حس استعمارستیزی و کافرستیزی آنها سعی کردند تا جنگ آزادیخواهانه و جانفشانیهای آنها را به نفع اهداف سیاسی کشورهای خود مصادره کنند و در بسیاری موارد ضربه سنگینی به جریانی وارد کردند که اگر به روند طبیعی خود ادامه میداد دستاوردهای خوبی را برای افغانستان در پی داشت.
غرب پس از شکست شوروی توسط مجاهدین افغان به تعهدات خود برای بازسازی این کشور و تلاش برای ایجاد تعامل بین احزاب افغانستان و ایجاد یک دولت ملی عمل نکرد و در واقع با سیاستهای تفرقهافکنانه و کمکهای هدفدار سبب دامنزدن به اختلافات بین این احزاب و گروهها شدند.
از سوی دیگر نیز با نفوذ کشورهای حاشیه خلیج فارس و استفاده ابزاری از مسائل مذهبی و رخنه وهابیون به افغانستان و گسترش تفکرات افراطگرایانه و همچنین نقش پاکستان باعث شد تا افغانستان وارد مسائل حزبی و داخلی شود و این کشور نه به یک جامعه متحد بلکه به صحنه درگیری و جنگ مداوم تبدیل شد.
با این حال، تمام اشغالگریها در افغانستان همواره با مقاومت مردم این کشور روبرو شدهاند، تاریخ گواهی میدهد که در نهایت هیچ اشغالگری قادر نشد تا به طور کامل بر افغانستان کنترل یابد و در نهایت با متحمل شدن تلفات سنگین مجبور به ترک این کشور شدند. به نظر بسیاری، حضور نظامی آمریکا نیز در افغانستان با شکست روبرو خواهد شد.
انتهای پیام/.