به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ سفر رئیس جمهور ترکیه به پاکستان٬ یک بار دیگر مخالفین کمالیست رجب طیب اردوغان را به سوی بیان این نظریه سوق داد که ترکیه در سالیان گذشته به شدت تغییر وضعیت داده و آرام آرام در حال تبدیل شدن به ایران و پاکستان است.
مخالفین اردوغان٬ پیشتر او را به الگوبرداری از جمهوری اسلامی ایران متهم میکردند اما حالا انتقادات خود را به شکلی متفاوت مطرح کرده و معتقدند که ترکیه رفته رفته به یک پاکستان دیگر تبدیل میشود.
حرف حساب کمالیستها چیست؟
حزب جمهوری خلق به عنوان یک حزب سوسیال دموکرات تاسیس شده توسط آتاتورک و اصلیترین کانون سیاستمداران کمالیست٬ همواره نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید ترکیه را به ارتجاع متهم میکرد و بر این باور بود که اربکان تلاش میکند تا با تغییر نظام آموزشی ترکیه و اعمال نظر بر رسانهها٬ کشور را به سوی اسلامیزه شدن برده و دو اصل پایدار لائیسم و کمالیسم را از بین ببرد.
در چند سال گذشته٬ این انتقاد علیه حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان نیز شکل گرفته و اغلب سیاستمداران عالیرتبه حزب جمهوری خلق٬ همواره با نیش و کنایه از اردوغان و حزب حاکم انتقاد کرده و میگویند: حکومت میخواهد ترکیه را به یک جمهوری اسلامی دیگر تبدیل کند! اما حالا٬ انتقاد از پاکستانیزه شدن ترکیه به شکل دیگری بیان شده که این بار٬ نه بر اساس انتقاد از سبک زندگی اسلامی و مساله حجاب و پوشش٬ بلکه بر اساس معادلات امنیتی و جغرافیایی است.
مصطفی بالبای از نمایندگان حزب جمهوری خلق در پارلمان ترکیه٬ در یک یادداشت انتقادی در روزنامه جمهوریت به این موضوع پرداخته و چنین نوشته است: «اردوغان در سخنرانی خود در پارلمان پاکستان٬ به این موضوع اشاره کرد که دولت و مردم ترکیه تاکنون برای رفع نیازهای آوارگان سوری مبلغ 40 میلیارد دلار هزینهکردهاند. اردوغان این سخنان را در پارلمان کشوری بر زبان آورد که خود به شدت با مشکل مهاجرت روبروست. از یاد نبریم که بزرگترین معضل اجتماعی و انسانی پاکستان به ویژه در بحث آموزش٬ فاکتوری به نام افغانستان است. زمانی که افغانستان به اشغال روسها درآمد٬ آمریکا به منظور مقابله با روسها٬ نیروی اسلامی طالبان را قدرتمند کرد و از پاکستان به عنوان محل آموزش استفاده کرد. به همین دلیل٬ میلیونها نیروی افراطی اسلامگرا به نام جهادگر٬ مرزها را زیر پا نهاده و وارد پاکستان شدند و حالا همان افراد٬ به تهدید بزرگی علیه امنیت ملی پاکستان تبدیل شده اند.»
بالبای در ادامه تحلیل خود٬ به شکلی زیرکانه٬ با مقایسه و تطبیق موقعیت مرزهای افغانستان و پاکستان با مرزهای سوریه و ترکیه٬ به این مساله میپردازد که حالا سوریه نیز به یک افغانستان دیگر تبدیل شده و مرزهای ترکیه در چند سال اخیر٬ به محل تردد نیروهای افراطی تبدیل شده که از سوریه وارد ترکیه شدهاند. به عبارتی دیگر٬ همچنان که افراطیها به بهانه آموزش٬ از افغانستان به پاکستان رفته و در آنجا لانه کردند٬ حالا چندین نوع گروه افراطی و تروریستی نیز در ترکیه ماوا گزیدهاند.
مصطفی بالبای معتقد است که بین 4 میلیون نفر آواره سوری مقیم ترکیه٬ دستکم یکصد هزار نفر از آنان٬ جوانان علاقهمند به گروههای افراطی و تروریستی هستند و حضور آنان در جغرافیای ترکیه٬ برای این کشور٬ یک تهدید امنیتی بالقوه است.
400 هزار آواره افغانستانی در ترکیه
نماینده حزب جمهوری خلق در ادامه انتقادات خود از اردوغان و تشبیه مرزهای ترکیه و سوریه به مرزهای افغانستان و پاکستان٬ به این موضوع اشاره میکند: «اگر بحران سوریه پیش نمیآمد٬ حالا معضل نخست کشور ما٬ مهاجرین افغانستانی بودند و نه آوارگان سوری. چرا که هم اکنون شمار آوارگان افغانستانی مقیم ترکیه از مرز 400 هزار نفر گذشته است و جالب اینجاست که در میدان عمل٬ در اغلب مناطق ترکیه٬ شغل چوپانی٬ در دست آوارگان افغانستانی است.»
بالبای در ادامه بر این مساله تأکید میکند که حضور آوارگان افغانستانی مقیم ترکیه٬ از لحاظ امنیتی٬ مشکل چندانی به وجود نیاورده است. چرا که تنها کسانی از افغانستان به ترکیه آمدهاند که در جستجوی کار و زندگی هستند اما آوارگان سوری مقیم ترکیه٬ یک تهدید مهم هستند و با توجه به این که در برخی استانهای ترکیه٬ شمار آوارگان سوری بیش از 20 درصد کل جمعیت استان است٬ چنین چیزی میتواند تمام معادلات اجتماعی و فرهنگی استانها را به هم بریزد.
بنابراین ترکیه از منظر رویکرد مرزی و نگرش به بحران سوریه٬ در حال پاکستانیزه شدن است و همچنان که افراطیهای افغانستانی رفته رفته به چالش و حفره امنیتی پاکستان تبدیل شدند٬ ترکیه نیز به خاطر افراطیهای پنهان در بین خانوادههای آواره٬ با مشکلات جدی روبرو خواهد شد.
آیا تشبیه و انتقادات مخالفین٬ منصفانه است؟
همچنان که گفته شد٬ انتقاد از اسلامگرایان ترکیه به خاطر حکومتداری بر اساس الگوی جمهوری اسلامی ایران٬ یک انتقاد تازه نیست و پیشتر و در زمان اربکان هم مطرح شده است.
اما واقعیت این است که از لحاظ فکری و از منظر سیاست خارجی٬ ترکیه به عنوان یک کشور عضو ناتو و متفق آمریکا٬ هیچگاه نمیتواند در حوزه سیاست خارجی٬ مانند ایران عمل کند و ترکیه صرفاً در حوزه سبک زندگی و مفاهیم و قواعدی همچون حجاب و پوشش زنان٬ در یک سطح حداقلی٬ مانند ایران عمل میکند و در شرایطی که مصلحت حزب عدالت و توسعه و نیز شرایط اقتصادی دولت ایجاب کند٬ در این حوزه نیز٬ به شکل لیبرال برخورد میکند و انتقادات مخالفین٬ مبنای حقیقی و واقعی ندارد.
اما در مورد تشبیه ترکیه به پاکستان و نگرش این کشور به موضوع سوریه٬ میتوان گفت٬ انتقاد و تشبیهی که بیان شده٬ هوشمندانه و زیرکانه است. اگر چه در پاکستان نیز همچون ترکیه٬ نیروی ژنرالهای نظامی ارتش تا حد زیادی کنترل شده و این دو کشور همچون سالیان سابق٬ ترس و هراس کودتای نظامی در دل ندارند اما از حیث نگرش مرزی به معضل همسایه٬ اشتراکات و شباهتهای قابل توجهی بین ترکیه و پاکستان٬ وجود دارد.
انتهای پیام/