به گزارش خبرگزاری تسنیم- همه ما جدول ضرب را به خوبی می دانیم، ولی شاید حافظه بلند مدت هیچ کدام از ما یاری نکند که دقیقا در چه تاریخی یاد گرفتیم که 3×3 می شود 9 تا!
داستان بشر امروز در استفاده از مفاهیمی مانند آزادی، کرامت انسان، عدالت، حقوق حیوانات و دیگر مفاهیم ارزشی مانند استفاده ما از جدول ضرب است، حافظه بلند مدت و تاریخی بشر یاری نمی کند که برای پذیرش و انتقال این مفاهیم ارزشی، انبیای الهی به عنوان معلمان تاریخ بشریت، چه زجرها که نکشیدند و چه خون دل ها که نخوردند!
با برملا شدن پدیده جوجه کُشی که از سوغات شوم غرب وحشی و نظام سرمایه سالار است، بحث حقوق حیوانات بر سر زبانها افتاده، راقم این سطور در یادداشت های قبلی به تحلیل این هولوکاست جانوری در نظام سرمایه سالار حاکم بر جهان پرداختم و اینک لازم می بینم در تکمیل مباحث قبلی، به بخش هایی از حقوق حیوانات از دیدگاه اسلام بپردازم.
در قرآن مجید که سراسر کلام الهی است، نام پنج سوره، به دلیل ذکر نام پنج نوع حیوان در آن ها، به همین نام خوانده شده است: بَقَره (گاو)، نَحل (زنبور)، نَمْل (مورچه)، عنکبوت و فیل و نام 35 حیوان برده شده است، افزون بر آن یک سوره به نام "انعام" است، خداوند در آیه 38 این سوره می فرماید: هیچ جنبنده ای در زمین نیست و هیچ پرنده ای که با دو بال خود پرواز می کند، وجود ندارد؛ مگر اینکه امت هایی مانند شما هستند. ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکردیم؛ سپس همگی به سوی پرودگارشان محشور می شوند.»
بر اساس دستهبندی محقق حلی در شرایع الاسلام، ابواب فقهی جعفری، از طهارت تا دیات به 52 باب میرسد. این دسته بندی بعد از محقق حلی نیز تقریبا مورد قبول فقها قرار گرفت و حتی رسالههای عملیه بر همین اساس میباشد و از میان این 52 باب، کمتر بابی را می توان یافت که مسائل مربوط به حیوانات مطلقا در آن راه نداشته باشد. در آثار فقهی تعابیری چون «لِلحیوان حُرمَة فی نفسه» که دلالت بر حرمت و احترام ذاتی حیوان دارد، زیاد به چشم می خورد.
بر اساس آموزه های فقهی، بهره برداری از حیوانات با شرایطی مجاز شمرده شده و از هرگونه ظلم و علی الخصوص کشتن بی هدف آنها نهی شده و این کار موجب عذاب الهی و مؤاخذه در روز قیامت دانسته شده است، مگر این که حیوانی بخواهد به انسان آزار رساند که در این صورت نیز بایستی به دفاع بسنده کرد.
همچنین در فقه شکار از روی نیاز حلال شمرده شده اما صید و شکار حیوان از روی هوسرانی جایز نیست و سفر برای این گونه صید وشکار، سفر معصیت است که احکام نماز و روزه مسافر بر آن مترتب نمی شود.!
اگر چه به دلایلی فقه سگ و خوک را نجس اعلام شده و متاسفانه همین امر دست مایه دست برخی افراد معاند قرار گرفته، ولی فکر می کنم در طرح احکام مربوط به نجاست سگ نیز زوایای پنهان بسیاری به چشم می خورد که جا دارد این زوایا مورد مداقه پژوهش گران منصف قرار گیرد، به عنوان مثال، اگر چه پیامبر اعظم هرگز در عمر خود هیچ حیوانی را شکار نفرمود ولی آنرا با شرایطی حلال اعلام فرمود، از جمله احکام شکار، مبحث آلات شکار است، جالب است بدانید شکار با سگ شکاری که برای شکار آموزش دیده، جایز و شکاری که توسط آن کشته میشود حلال است اما شکار با سایر حیوانات شکاری (حیوان شکاری)، اعم از پرنده، مانند باز و عقاب و غیر پرنده، مانند پلنگ و یوزپلنگ در صورتی که شکار در حین شکار شدن توسط حیوان کشته شود، حلال نیست!!
در احادیث و به تبع آن در متون فقهی، احکام بسیاری در حمایت از حیوانات وارد شده و در روایتی، از این قوانینِ حمایتی تعبیر به حقوق شده است («لِلدابّة علی صاحبها ستّة او سبعة حقوق؛ پیامبر رحمت (ص) از نوزاد حیوان وحشی تا تخم یک پرنده و جوجه تازه پای آنها را سفارش به مهربانی نمودند.
در احادیث و منابع فقهی چاق بودن حیوان تحت تملک، از نشانه های مروّت صاحب آن شمرده شده؛ مطابق احادیث و متون فقهی، نفقه حیوان (شامل مواردی چون آب و غذا و مکان مناسب برای نگهداری) بر صاحب حیوان واجب است. نفقه اندازه معینی ندارد و مقدار و کیفیت آن تابع نیاز حیوان است که با اختلاف زمانها و مکان ها تفاوت می کند. تهیه دارو برای حیوان مریض نیز جزو نفقات اوست...
وقتی در مورد این مفاهیم نورای سخن می گوییم فراموش نکنیم که این آموزه ها 1400 سال پیش نازل شده در حالی که در دنیای غرب تا حدود 140 سال پیش زنان غربی حق مالکیت که از ابتدایی ترین حقوق انسانی است را نداشتند تا چه رسد به حقوق حیوانات!
در صدر اسلام در شرق و غرب اوضاع حقوق انسانی چندان تفاوتی نداشت.
آنگاه که امام علی می فرمودند: به خدا سوگند اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمان ها است به من بدهند تا خدا را نافرمانی کنم و پوست جوی از را از دهان مورچه ای ناروا بگیرم، چنین نخواهم کرد بر اساس حکم برخی از مذاهب ایرانی، کشتن 10/000 مورچه بارکش فدیه کشتن یکی از حیوانات مقدس بوده است! آنجا که حکیم ابوالقاسم فردوسی با کنایه و از روی اعتراض می فرماید: میازار موری که دانه کش است ـ که جان دارد و جان شیرین خوش است"
اگر چه حافظه بلند مدت و تاریخی انسانی یاری نمی کند که وضعیت انسان ها و حیوانات در پیش از بعثت چگونه بوده است ولی تاریخ بخش هایی از واقعیت های آن دوره را به تصویر کشیده، چه اینکه ماجرای هولوکاست کشتار چندین میلیون جوجه در هر ماه در جهان را در خود ثبت خواهد کرد، اگر امروز پیامبران رخ در خاک کشیده اند، آموزه های آنها زنده است پس بیاید با تاسی به سیره آنها نسبت به این ظلم آشکار دچار روزمرگی نشده و موضوع را به بوته فراموشی نسپاریم. ان شا الله
علی ارجمند عین الدین مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان البرز
انتهای پیام/