گزارش| اقتصاد ترکیه٬ کرونا و وام یکصد میلیون دلاری بانک جهانی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ٬ در شرایطی که ترکیه اعلام کرده که از پس مبارزه با کرونا برآمده و به بسیاری از کشورهای جهان نیز کمک فرستاده٬ خبری منتشر شد که نشان می‌دهد بانک جهانی موافقت کرده تا مبلغ یکصد میلیون دلار وام ضروری در اختیار این کشور گذاشته شود.

انتشار خبر اعطای تسهیلات یکصد میلیون دلاری بانک جهانی به ترکیه٬ این سؤالات را به وجود آورد: آیا ترکیه در چنان شرایط اضطراری خاصی قرار گرفته که نیاز به چنین مبلغ پایینی دارد؟

در همین حال٬ برخی از منتقدین دولت می‌پرسند: در شرایطی که ناچار هستیم از بانک جهانی پول بگیریم٬ چرا باید ماسک٬ دارو و ملزومات بهداشتی به کشورهای دیگر بفرستیم؟

اما نگاه سران دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه به این موضوع به شکل دیگری است که در ادامه٬ به جزئیات آن پرداخته می‌شود.

چرا فقط یکصد میلیون دلار؟

توضیحات آگوست تانو کوامی مسئول میز ترکیه در بانک جهانی٬ در بردارنده این است که کل مبلغ تسهیلات اختصاص داده شده برای کشورهای جهان از سوی بانک جهانی٬ رقمی در حد 14 میلیارد دلار است که صرفاً باید در مسیر مبارزه با کرونا خرج شود. بنابراین وقتی که ترکیه از این مبلغ٬ یکصد میلیون دلار دریافت کرده٬ برشی از این کیک بزرگ برداشته که نزدیک به 1.3 درصد از کل کیک است و چنین سهمی٬ ناچیز نیست.

ویژگی دوم تسهیلات دریافتی٬ این مدت بازپرداخت آن 10 و نیم سال است و 5 سال اول٬ بدون بازپرداخت خواهد بود. یعنی به عبارتی دیگر می‌توان گفت٬ بدون آن که تعهد کوتاه مدت و فشار مضاعفی ایجاد شود٬ به یک باره یک مبلغ یکصد میلیون دلار به خزانه دولت ترکیه وارد شده که می‌تواند در احداث بیمارستان‌های جدید٬ استخدام منابع انسانی جدید و تجهیز بیمارستان‌های قبلی و تولید دارو و ملزومات بهداشتی از آن استفاده کند و این٬ فرصت مناسبی برای تجدید قوای ملی نظام بهداشت و درمان ترکیه برای مبارزه با کرونا است.

دو چالش قرض و تامین ارز

یکی از ترس‌ها و دغدغه‌های بزرگ سیاست‌مداران و اقتصاددانان ترکیه٬ موضوع دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول است. چرا که این اقدام٬ در چند دهه اخیر٬ بارها سیاست و اقتصاد ترکیه را درگیر کرده و موجب آن شده که دولت‌های ترکیه ناچار به تبعیت از برخی سیاست‌های آمریکا و اروپا شوند.

لذا در شرایط فعلی هم٬ احزاب مخالف اردوغان٬ بارها به این موضوع اشاره کرده و بر این باورند که دولت ناچار خواهد شد که به زودی باز هم دست دراز کرده و از صندوق بین‌المللی پول٬ وام کلان چند میلیارد دلاری بگیرد.

اما وزارت مالی و دارایی ترکیه این موضوع را رد کرده و با انتشار بیانیه‌ای رسمی٬ از این موضوع خبر داده که دریافت تسهیلات از صندوق بین‌المللی پول٬ در دستور کار دولت نیست.

وزیر مالی و دارایی ترکیه اعلام کرده که برای تامین ارز مورد نیاز کشور٬ به راهکارهایی غیر از دریافت وام اندیشیده‌اند و حاضر نیستند کشور را مقروض کنند. این در حالی است که بر اساس گزارش‌های رسمی٬ ترکیه متعهد است در سال 2020 میلادی٬ بازپرداخت رقم کلان 170 میلیارد دلار بدهی خارجی را عملیاتی کند.

دلار 7 لیره‌ای

تلاش برای نگه داشتن نرخ دلار در مرز 6 لیره٬ یکی از پیروزی‌های نسبی دولت اردوغان در سال 2019 میلادی بود. اما این رقم رفته رفته بالا رفت و بالاخره دیشب برای نخستین بار٬ دلار آمریکا در ترکیه به نرخ 7 دلار رسید.

اما امروز با تزریق دلار٬ این نرخ را در حد ناچیز یک قروش پایین آوردند تا نرخ دلار آمریکا در حد 6 لیره و 99 قروش بماند. با این توجیه که چنین اقدامی٬ بر فضای روانی بازار٬ تاثیر می‌گذارد.

در هر صورت دولت اردوغان٬ نه تنها برای مدیریت مبارزه با کرونا و هزینه‌های کلان بخش بهداشت و درمان٬ بلکه برای جبران خلا ناشی از تعطیلی بخش توریسم 32 میلیارد دلاری٬ در حال حاضر٬ نیاز بیشتری به تامین ارز پیدا کرده است.

سیاست‌های وزیر مالی و دارایی ترکیه

برات آلبایراک وزیر امور مالی و دارایی ترکیه٬ سیاست‌مدار جوانی است که مدیریت و تجارت را٬ هم در زیرمجموعه‌های خاندان ثروتمند خود و هم در دانشگاه‌های آمریکا٬ فرا گرفته است. او  نیز به تبعیت از پدر زن خود اردوغان٬ با انتقاد از بانک‌های بخش خصوصی٬ از آنها خواسته تا در میدان مبارزه با کرونا وظایف خود را به درستی انجام دهند.

آلبایراک در برخی آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی٬ روبروی دوربین قرار گرفته و اعلام کرده که با تسهیلات و حمایت‌های مالی دولت٬ بخش صنعت و تجارت ترکیه توانسته خود را سر پا نگه دارد.

آلبایراک از سیاست‌مداران جسوری است که به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران٬ در میان نزدیکان اردوغان٬ بیشترین شباهت را به او دارد و بعید نیست که در آینده٬ از امیدهای آکپارتی برای رسیدن به مقام ریاست جمهوری باشد.

با این همه٬ او در میان مخالفین سرسخت اردوغان٬ منتقدین فراوانی دارد. آنها معتقدند که سیاست ریخت و پاش آلبایراک و خزانه گشودن‌های او برای پروژه‌های تجملی دولت٬ هزینه زیادی بر اقتصاد ترکیه تحمیل کرده و از دیگر سو٬ در میدان مبارزه با دو پدیده دهشت‌بار بیکاری و گرانی٬ پیروزی چندانی به دست نیاورده است.

منتقدینی همچون کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و مرال آکشنر رهبر حزب خوب (رهبران ائتلاف ملت)٬ آلبایراک را با کُد کنایی «داماد بیگ» مورد انتقاد قرار داده و بارها از رئیس جمهور خواسته‌اند او را برکنار کند. اما شواهد نشان می‌دهد که آلبایراک٬ در کابینه اردوغان جایگاه مستحکمی دارد و دولت حاضر نیست به انتقادات مخالفین٬ پاسخ دهد.

انتهای پیام/